Τα μνημονιακά μέτρα δεν είναι απαραίτητο να συμβαδίζουν με το κοινοτικό κεκτημένο: Αυτή ήταν η κυνική δήλωση που έκανε ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, απαντώντας σε αίτημα δυο μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που ζητούν την αποκατάσταση των συλλογικών συμβάσεων στην Ελλάδα.
Στην επιστολή του ο Γιουνκέρ απαντά στο αίτημα των ευρωβουλευτών της Σοσιαλιστικής ομάδας, Μαρία Χοάο Ροντρίγκιες (Πορτογαλία) και Γιούτα Στέινρουκ (Γερμανία), επισημαίνοντας πως: “…στο Μνημόνιο για το Πρόγραμμα Στήριξης και Σταθερότητας που συμφωνήθηκε το καλοκαίρι του 2015, η Ελλάδα όντως συμφώνησε να ευθυγραμμίσει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τις συλλογικές απολύσεις και τα πλαίσια των βιομηχανικών δράσεων με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Για να διευκολυνθεί αυτός ο στόχος, η Επιτροπή πρότεινε, και όλες οι πλευρές το δέχτηκαν, αυτές οι μεταρρυθμίσεις να βασιστούν σε μια διαδικασία ευρείας διαβούλευσης που θα περιλαμβάνει μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων και τις απόψεις διεθνών οργανισμών, εκ των οποίων και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO). Οι κοινωνικοί εταίροι στην Ελλάδα, επίσης διαβουλεύθηκαν σε αυτήν τη διαδικασία. Η Ομάδα εμπειρογνωμόνων κατέθεσε την έκθεσή της το Σεπτέμβριο του 2016 και οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των εκπροσώπων των θεσμών ως προς το ποιες προτάσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.”
Συνεχίζοντας ο Πρόεδρος της Κομισιόν σημείωσε: “…κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του Μνημονίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδρασε με πλήρη συμμόρφωση με τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών που αφορούν τον σεβασμό στο δικαίωμα των εργοδοτών και των εργαζομένων να διαπραγματεύονται και να καταλήγουν σε συλλογικές συμφωνίες, αλλά συγχρόνως αναζήτησε ενεργά τις απόψεις των δύο πλευρών της βιομηχανίας μέσα από αφοσιωμένες διμερείς συναντήσεις”, ενώ συμπληρώνει: “Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει επιβεβαιώσει πως τα Μνημόνια είναι δράσεις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, οι οποίες βρίσκονται εκτός της έννομης τάξης της ΕΕ.”, “…όταν υιοθετούνται εθνικά μέτρα που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του Μνημονίου, η Ελλάδα δεν εφαρμόζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία και ως εκ τούτου ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν ισχύει ως έχει στα ελληνικά μέτρα.”
Σύμφωνα με τον ισχυρό άνδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή γνωρίζει πολύ καλά το καθήκον της και είναι δεσμευμένη με τις κοινές αξίες και αρχές που ενσωματώνονται στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες και στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ειδικότερα.
«Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι ως μέρος των προτάσεων της ελληνικής κυβέρνησης για τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις θα αναδυθούν ως ένα ισχυρό και αποτελεσματικό εργαλείο που θα βοηθήσει την Ελλάδα να προωθήσει έξυπνα τη βιώσιμη ανάπτυξη, τις ποιοτικές θέσεις απασχόλησης, την κοινή ευημερία και την κοινωνική συνοχή».
Στην επιστολή τους με ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου 2016 προς τον Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, τον Πρόεδρο του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ καθώς και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, οι ευρωβουλευτές Χοάο Ροντρίγκιες και Στέινρουκ εξέφραζαν την πεποίθηση ότι το υπάρχον σύστημα συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα δεν είναι συμβατό με το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, ούτε με τις βασικές συμβάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO).
«Κατά την άποψή μας, είναι σημαντικό να επανέλθει η αποτελεσματική άσκηση του δικαιώματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων, ούτως ώστε οι Έλληνες εργαζόμενοι να μπορούν να έχουν αξιοπρεπείς μισθούς για να ζήσουν», ανέφεραν χαρακτηριστικά στην επιστολή τους οι δύο ευρωβουλευτές των Σοσιαλιστών συμπληρώνοντας πως: «Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα στην ΕΕ, με βάση το Άρθρο 28 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι υποχρεωμένοι να το σεβαστούν».
Στη συνέχεια, οι Μαρία Χοάο Ροντρίγκιες και Γιούτα Στέινρουκ υπογράμμιζαν ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υπενθύμισε πρόσφατα πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι υποχρεωμένη, βάσει της Συνθήκης του ESM, να διασφαλίσει ότι το Μνημόνιο στο οποίο θα καταλήξει ο ESM θα είναι συμβατό με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και πως η Επιτροπή διατηρεί στο πλαίσιο της Συνθήκης του ESM το ρόλο της ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, βάσει του Άρθρου 17(1) της Συνθήκης της ΕΕ.
«Στηρίζουμε σθεναρά την έκκληση της Ελλάδας για αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, στο πλαίσιο της εν εξελίξει αξιολόγησης του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής», τόνιζαν οι ίδιες προς τους τρεις Προέδρους και ζητούσαν οι θεσμοί να επικεντρωθούν μόνο «σε μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσουν έξυπνα τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ποιότητα των θέσεων εργασίας, την κοινή ευημερία και την κοινωνική συνοχή» στην Ελλάδα.