Ο κ. Θεοφάνης Γιώτης*, σε άρθρο του στο Capital.gr εξηγεί με απλούς όρους και αριθμούς την πραγματική ζημιά – οικονομική και επιστημονική – την οποία έχει υποστεί η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια στον τομέα της εκπαίδευσης.
Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε πει: “Εις μεν τον πατέρα μου οφείλω το ζην, εις δε τον διδάσκαλό μου το ευ ζην”, τονίζοντας την ανάγκη της εκπαίδευσης των ανθρώπων. Έτσι από τα πανάρχαια χρόνια οι χώρες, ανάλογα με τις δυνατότητές τους, δαπανούν χρήματα της κοινωνίας για την επιμόρφωση των κατοίκων της. Χρήματα που συλλέγονται από την φορολογία.
Πόσα χρήματα δαπανάμε για την παιδεία;
Πόση είναι όμως αυτή η δαπάνη της εκπαίδευσης στην Ελλάδα; Πολλοί πιστεύουν ότι η εκπαίδευση είναι “δωρεάν” επειδή την “πληρώνει το κράτος…”. Από τα στοιχεία των προϋπολογισμών της χώρας τις καλές στιγμές της οικονομίας (BC = Before Castellorizo), οι δαπάνες για την παιδεία το 2010 ήταν 8.858.000.000€ (Α). Σε αυτές τις δαπάνες των 8,8 δισ. ευρώ δεν περιλαμβάνεται, ούτε το κόστος κατασκευής των κτιριακών εγκαταστάσεων, ούτε το κόστος συντήρησης των κτιριακών υποδομών που συντηρούνται συνήθως από τις Δημοτικές Αρχές.
Επίσης σύμφωνα με την έκθεση “Τα βασικά μεγέθη της εκπαίδευσης” του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΕΣΕΕ, το 2010 στην Ελλάδα είχαμε:
* 1.488.749 μαθητές στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
* 102.341 φοιτητές στα ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, Επαγγελματικές & Εκκλησιαστικές Σχολές και
* 165.443 φοιτητές στα ΑΕΙ.
Επομένως για το 2010 είχαμε συνολικά 1.756.533 φοιτούντες (Β) σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με το μέσο ετήσιο κόστος ανά μαθητή/σπουδαστή/φοιτητή να είναι περίπου 5.043€ = (Α)/(Β). Για να ολοκληρώσει κάποιος τις πανεπιστημιακές του σπουδές του στην Ελλάδα, χρειάζεται περίπου 20 έτη (2 έτη νήπια, 6 έτη δημοτικό, 3 έτη γυμνάσιο, 3 έτη λύκειο και 5-6 έτη πανεπιστήμιο) με τις δημόσιες δαπάνες να φτάνουν στις 100.000€ (20 έτη x 5.000€ ανά έτος).
Σε αυτή τη δημόσια δαπάνη των 100.000€ στην εικοσαετία, πρέπει να προσθέσουμε επιπλέον τις ιδιωτικές δαπάνες των οικογενειών (ιδιαίτερα, φροντιστήρια, μετακινήσεις, εκδρομές, λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, κλπ.) και άλλες δημόσιες δαπάνες (αποσβέσεις κτιριακών εγκαταστάσεων, συντηρήσεις κτιρίων, ενοίκια, κλπ.). Υπολογίζοντας αυτές τις επιπλέον δαπάνες στα 130€ το μήνα ανά μαθητή, οι επιπλέον δαπάνες για κάθε μαθητή ανέρχονται στα 1.500€ περίπου ετησίως (30.000€ στα 20 χρόνια: 20 x 1.500€/έτος). Έτσι η συνολική δαπάνη εκπαίδευσης ανά άτομο που ολοκληρώνει τις πανεπιστημιακές του σπουδές ξεπερνά τις 130.000€ στον κύκλο της 20ετούς εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Πόσοι έχουν μεταναστεύσει;
Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα: “Η παιδεία μοιάζει με χρυσό στεφάνι, γιατί και αξία μεγάλη έχει και ωφέλεια πολύ μεγάλη προσφέρει”. Το θέμα μας όμως είναι που προσφέρει αξία … Το ανθρώπινο κεφάλαιο της Ελλάδας, αντί να παράγει και να μεγαλουργεί εντός της χώρας που ξόδεψε χρήματα και ιδρώτα για να το επιμορφώσει, μεταναστεύει μαζικά στο εξωτερικό μέσα στην κρίση.
Ο Καθηγητής Κουζής τονίζει: “Ένας φοιτητής της Ιατρικής κοστίζει στο Ελληνικό κράτος 12.000€ τον χρόνο και έως ότου ολοκληρώσει τις σπουδές του, σε 7 χρόνια κατά μέσο όρο, στοιχίζει 84.000€. Όλα αυτά πάνε στον βρόντο. Πάνε στη Γερμανία, την οιαδήποτε Γερμανία, που παίρνει το επιστημονικό δυναμικό χωρίς να έχει επενδύσει ούτε ένα ευρώ… Στην Γερμανία για να γίνει κάποιος γιατρός κοστίζει 1.000.000€“.
Σύμφωνα με έρευνα της “Καθημερινής”, “έφυγαν” από την ΕΛΛΑΔΑ κοντά το μισό εκατομμύριο επιστήμονες (427.000 μέχρι τα μέσα του 2016). Τι σημαίνει όμως η μετανάστευση αυτών των Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό; Η Ελληνική κοινωνία για να εκπαιδεύσει αυτά τα 500.000 Ελληνόπουλα δαπάνησε 130.000€ για τον καθένα τους – ήτοι 65.000.000.000€ συνολικά και δημιούργησε 500.000 επιστήμονες που έφυγαν από την Ελλάδα για να “ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΑΕΠ για ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ!”
“Παράγουμε ΑΕΠ για άλλες χώρες;” Πόσο είναι αυτό;
Η δαπάνη εκπαίδευσης των 65 δισ. ευρώ για τους 500.000 επιστήμονες που έφυγαν είναι η μία διάσταση της αιμορραγίας του ανθρώπινου δυναμικού. Η άλλη πιο σημαντική διάσταση είναι ότι αυτοί οι επιστήμονες θα “ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΑΕΠ για ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ” για πολλά πολλά χρόνια ακόμη… Και επειδή έχουν φύγει στο εξωτερικό οι καλύτεροι, μπορούμε να κάνουμε κάποια σενάρια ετήσιων αμοιβών. Για τους τελικούς υπολογισμούς του ΑΕΠ που χάνουμε, θα γίνει χρήση του πολλαπλασιαστή δύο (2): ένα (1€) εισόδημα αυξάνει το ΑΕΠ κατά δύο (2€) συνολικά.
Όποιος έχει μιλήσει με κάποιον που έφυγε στο εξωτερικό, γνωρίζει ότι σπανίως βρίσκεις κάποιον που έφυγε για λιγότερο από 3.000€ μηνιαίως (36.000€ ετησίως). Αυτό σημαίνει ότι με βάση τους υπολογισμούς του προηγούμενου πίνακα, χάνουμε κατ’ ελάχιστον 36 δισ. ευρώ ετήσιο ΑΕΠ.
Το γεγονός ότι το πρόβλημα της “διαρροής εγκεφάλων” (braindrain) έχει σημαντικότατες επιπτώσεις στην Ελλάδα της, το αναφέρει τόσο η έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ όσο και άρθρο του Capital.gr “SOS από την ΤτΕ για τη σύγχρονη μετανάστευση των Ελλήνων“. Για να καταλάβουμε το μέγεθος της οικονομικής επίπτωσης στην Ελλάδα από την μετανάστευση των 500.000 επιστημόνων, εάν ο καθένας από αυτούς αμείβεται με 36.000€ το έτος, κάθε χρόνο χάνουμε ΑΕΠ που συγκρίνεται με το ΑΕΠ της ΜΑΛΤΑΣ και της ΚΥΠΡΟΥ μαζί!
• Η ΜΑΛΤΑ το 2014 είχε ΑΕΠ 14,1 δισ. $ με 445.426 κατοίκους (24.297$ κατά κεφαλή)
• Η ΚΥΠΡΟΣ το 2014 είχε ΑΕΠ 27,5 δισ. $ με 1.141.166 κατοίκους (30.882$ κατά κεφαλή)
Αυτό το ΑΕΠ που χάνουμε απεικονίζεται στο κατά κεφαλή ΑΕΠ της Ελλάδας που σύμφωνα με άρθρο της “Καθημερινής” “Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ υποχώρησε στα επίπεδα του 2001.”
Αυτή είναι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΤΩΧΕΥΣΗ της Ελλάδας… “ΠΑΡΑΓΟΥΜΕ ΑΕΠ για ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ!”
Για όσους κατάλαβαν, ΔΕΝ απαιτείται εξήγηση!!!
Για όσους ΔΕΝ κατάλαβαν, ΔΕΝ υπάρχει εξήγηση!!!
Για όσους κάνουν πως ΔΕΝ κατάλαβαν, υπάρχει εξήγηση!!!
* Ο κ. Θεοφάνης Γιώτης (MSc, Ph.D. C., PMP, PMI-ACP, CTT+, PRINCE2 Practitioner, CSM, CSP) διοικεί έργα (projects) και προγράμματα έργων (programms) στην περιοχή EMEA από το 1987. Είναι Agile Coach, Εκπαιδευτής, Ομιλητής, Σύμβουλος, Συγγραφέας, Επιχειρηματίας και senior Project, Program και Portfolio Manager. Είναι Διευθύνων Σύμβουλος της 12PM Consulting και, συνιδρυτής και π. Πρόεδρος του Greek Chapter of Project Management Institute (PMI-GREECE) (2004-2014). Διδάσκει Project, Program και Portfolio Management σε μεταπτυχιακό επίπεδο σε 4 πανεπιστήμια.
Email: Theofanis.Giotis@12pm.eu
LinkedIn: www.linkedin.com/in/TheofanisGiotis
Από το Capital.gr