Τρεις ενεργειακές ιδιωτικοποιήσεις, την πορεία των διαγωνισμών για τα ελληνικά πετρέλαια, αλλά και κρίσιμες διαρθρωτικές αλλαγές για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, όπως το άνοιγμα της λιανικής αγοράς φυσικού αερίου, θα κρίνουν οι επερχόμενες εκλογές.
Κανονικά και μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου θα έπρεπε να κατατεθούν οι προσφορές από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές για την εξαγορά του 66% του ΑΔΜΗΕ, ενώ τον Φεβρουάριο εκπνέει η προθεσμία για τον διαγωνισμό έρευνας και εκμετάλλευσης για υδρογονάνθρακες σε Αρτα, Πρέβεζα, ΒΔ Πελοπόννησο. Τώρα, όλα αυτά “παγώνουν” και στην καλύτερη περίπτωση τελούν υπό αίρεση.
Επίσης, τον Απρίλιο ολοκληρώνεται η έρευνα της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν για την ιδιωτικοποίηση του 66% του ΔΕΣΦΑ και την πώλησή της στην αζέρικη Socar, ενώ τον Μάιο εκπνέει η προθεσμία για την υποβολή προσφορών στον μεγάλο διαγωνισμό για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων 20 θαλάσσιων οικοπέδων σε Ιόνιο και νότια της Κρήτης.
Σε δεύτερη φάση, μέσα στη χρονιά επρόκειτο να κλείσουν κρίσιμες διαρθρωτικές αλλαγές στις αγορές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου που επιβλήθηκαν από το πρώτο κιόλας Μνημόνιο, αλλά δεν κατάφεραν να προχωρήσουν μέχρι σήμερα.
Τι στάση λοιπόν θα τηρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ απέναντι σε όλα αυτά τα θέματα εφόσον κερδίσει τις εκλογές ;
Ιδιωτικοποιήσεις
Στην περίπτωση του ΑΔΜΗΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταχθεί κατηγορηματικά κατά της πώλησης των δικτύων, συνεπώς το εγχείρημα θα πρέπει να θεωρείται οριστικά παρελθόν. Πρόκειται πάντως για μια ιδιωτικοποίηση που “έτρεχε” με καλούς ρυθμούς, αφού ενδιαφέρον είχαν εκδηλώσει μεγάλες ευρωπαικές εταιρείες όπως ο ιταλικός διαχειριστής δικτύων TERNA, ο αντίστοιχος του Βελγίου Elia, αλλά και η μεγαλύτερη εταιρεία δικτύων στον κόσμο, η Κινεζική China State Grid.
Κατηγορηματικά αντίθετος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και για το σχέδιο της “Μικρής ΔΕΗ”, όπως και για τη μετοχοποίηση του 17% της “Μεγάλης ΔΕΗ”, το οποίο έπεται. Το πρώτο αποσκοπούσε στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού, κατ’ εφαρμογή απόφασης του Ευρωδικαστηρίου για να ανοίξει η αγορά λιγνίτη, και το δεύτερο στην ενίσχυση της ίδιας της ΔΕΗ. Αλλά και για ιδιωτικοποιήσεις που θεωρητικά βρίσκονται στο στάδιο της τυπικής ολοκλήρωσης, όπως η περίπτωση του ΔΕΣΦΑ, πιθανή εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ περιπλέκει σημαντικά την κατάσταση.
Διαγωνισμοί για πετρέλαια
Στο θέμα των διαγωνισμών για υδρογονάνθρακες, αν και η πτώση των τιμών του πετρελαίου χαμηλώνει τον πήχη των προσδοκιών, ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση είχε ταχθεί υπέρ ενός διαφορετικού μοντέλου εκμετάλλευσης, με απευθείας συμμετοχή του Δημοσίου και με μετοχικό μερίδιο στις κοινοπραξίες έρευνας και εκμετάλλευσης. Το μοντέλο αποκαλείται “production sharing agreement”, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1950 στη Βολιβία, μετά στην Ινδονησία και σε χώρες της Αφρικής, αλλά δεν ίσχυσε ποτέ στη Δύση.
Συνίσταται για περιοχές με διαπιστωμένα κοιτάσματα, με υπάρχουσα παραγωγή, που σημαίνει ότι μειώνεται πολύ το ρίσκο για τον ιδιώτη να χάσει τα λεφτά του και να μη βρει πετρέλαιο. Ακριβώς επειδή η επιτυχία θεωρείται σχεδόν διασφαλισμένη, στις συμβάσεις αυτές, ο επενδυτής δέχεται να εισπράξει ένα πολύ μικρό ποσό επί των εσόδων πχ 15%-20%, με το υπόλοιπο 75%-80% να καταλήγει στα κρατικά ταμεία.
Αλλά σε χώρες σαν την Ελλάδα όπου, πλην του Πρίνου, παραγωγή δεν υπάρχει, και η πλειοψηφία των περιοχών είναι ανεξερεύνητη, θα ήταν αυτοκτονία να ισχύσει τέτοιο μοντέλο, όπως εξηγούν στελέχη της αγοράς. Διότι ποιος σοβαρός επενδυτής θα δεχόταν να δαπανήσει εκατομμύρια σε έρευνες που μπορεί να αποβούν άκαρπες, αν δεν είχε ένα ισχυρό κίνητρο επί των προσδοκόμενων εσόδων, της τάξης του 30%-40% ; Πιθανώς, κανένας. “Ας μας ξεκαθαρίσει ο ΣΥΡΙΖΑ τις θέσεις του, να δούμε και εμείς τι θα κάνουμε”, λέει στέλεχος εταιρείας δεδομένου ότι στις 6 Φεβρουαρίου εκπνέει η προθεσμία για τον πρώτον από τους επικείμενους διαγωνισμούς πετρελαίων, στις χερσαίες περιοχές της Αρτας, Πρέβεζας, και ΒΔ Πελοποννήσου.
Σε κάθε περίπτωση, στο μοντέλο που έχει υποστηρίξει ο ΣΥΡΙΖΑ το κράτος δύναται μέσω ενός φορέα του Δημοσίου να συμμετέχει στην έρευνα και ανάπτυξη, αλλά εφόσον φυσικά καταβάλλει το μερίδιο σε χρήματα που αυτό συνεπάγεται (μιλάμε για μεγάλα ποσά). Αντίθετα με βάση το σημερινό πλαίσιο, οι διαγωνισμοί που βρίσκονται σε εξέλιξη θα βασιστούν στο μοντέλο του lease agreement, με συγκεκριμένη φορολόγηση, royalties και άλλες υποχρεώσεις του αναδόχου.
Αγωγοί
Στο θέμα των διεθνών αγωγών, τα περισσότερα έργα είναι ήδη δρομολογημένα. Εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιδιώξει μια νέα συμφωνία με τον αγωγό TAP ως προς τα ανταποδοτικά οφέλη ή ακόμη και την είσοδο του Δημοσίου στην κοινοπραξία, χωρίς ωστόσο να είναι σαφή τα πραγματικά περιθώρια που υπάρχουν για μια τέτοια διαπραγμάτευση. Πάντως στο κομμάτι των αγωγών δεν αναμένονται δραματικές ανατροπές, ενώ το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έχει εκφράσει αντίθετη θέση σε έργα όπως η ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων ή η υπόγεια αποθήκη αερίου στην Καβάλα. Ωστόσο χωρίς να προχωρήσουν οι αποκρατικοποιήσεις, ένα σοβαρό ερωτηματικό που θα πρέπει να απαντηθεί αφορά στο σκέλος της χρηματοδότησης αυτών των επενδύσεων.
Απελευθέρωση αγορών
Τέλος, εφόσον έχουμε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή συνασπισμού υπό τον ΣΥΡΙΖΑ, στις καλένδες αναμένεται να παραπεμφθούν και μια σειρά από νομοθετικές πρωτοβουλίες για την απελευθέρωση των ενεργειακών αγορών με πρώτο το νομοσχέδιο για το άνοιγμα της αγοράς φυσικού αερίου, που έπεσε “θύμα” της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες.
Την ίδια πορεία αναμένεται ότι θα έχει και η καθιέρωση των δημοπρασιών λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ισχύος της ΔΕΗ (ΝΟΜΕ), που με βάση το αρχικό χρονοδιάγραμμα επροκειτο να τεθεί σε ισχύ από τον Οκτώβριο του 2014.
Σύμφωνα με τις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ στον ενεργειακό τομέα θα ενισχυθεί ο ρόλος των κρατικά ελεγχόμενων εταιρειών, γεγονός που αφήνει ερωτηματικό για το τι μέλλει γενέσθαι και στον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων, όπου ναι μεν το Δημόσιο δεν έχει την πλειοψηφία, ωστόσο ελέγχει ένα σημαντικό ποσοστό.
Πηγή: http://www.tanea.gr/