Νέα σημαντική μείωση των εισοδημάτων του παρουσίασε το 75,3% των νοικοκυριών το 2016, σε σχέση με το 2015, σύμφωνα με ετήσια έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ. Δυσοίωνα είναι και τα στοιχεία που καταγράφει η έρευνα σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες που έχουν τα νοικοκυριά για το νέο έτος καθώς το 75,3% αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης ενώ το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνει καλυτέρευση μόλις που αγγίζει το 5,1%.
Παράλληλα, διευρύνεται η ανισότητα υπέρ των ανώτερων εισοδηματικών κλιμακίων, καθώς στην κατηγορία των νοικοκυριών με ετήσιο εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ παρουσιάζεται αύξηση στο 11,1% του πληθυσμού. Μάλιστα το 37,1% των νοικοκυριών δήλωσε ότι το 2016 είχε εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ, ποσοστό οριακά αυξημένο σε σχέση με το 36,3% που δηλώθηκε το 2015.
Ενδεικτικό της όλης κατάστασης είναι το γεγονός ότι μόλις το 1,5% του πληθυσμού καταφέρνει να αποταμιεύει, ενώ σε ποσοστό 16% τα νοικοκυριά δήλωσαν ότι τα εισοδήματά τους δεν επαρκούν για να καλύψουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες.
Σύμφωνα με το ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ, ενδεικτικό της εκτεταμένης εισοδηματικής επισφάλειας είναι το γεγονός ότι στο ενδεχόμενο μιας έκτακτης ανάγκης πληρωμής 500 ευρώ, το 15,8% δηλώνει ότι δεν θα μπορούσε να την πραγματοποιήσει, ενώ το 51,4% απαντά πως θα κάλυπτε αυτήν τη δαπάνη με μεγάλη δυσκολία. Την ίδια ώρα τα 2/3 των νοικοκυριών σε ποσοστό (65,3%) αναγκάζονται να προβούν σε περικοπές για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν τα αναγκαία προς το ζην.
Απασχόληση – ανεργία
Σχεδόν 1,1 εκατ. νοικοκυριά (32,6%) έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστον άτομο σε ανεργία. Στο 73,3% ανέρχεται το ποσοστό της μακροχρόνιας ανεργίας του συνολικού αριθμού των ανέργων, ενώ επίδομα ανεργίας λαμβάνει μόνο το 9,5% από το σύνολο των άνεργων μελών των νοικοκυριών. Οικονομική επισφάλεια διατρέχουν και οι εργαζόμενοι. Περισσότερα από ένα στα πέντε νοικοκυριά (22,4%) έχουν ένα μέλος στην οικογένεια που εργάζεται για λιγότερα χρήματα από τον επίσημα καθορισμένο κατώτατο μισθό των 586 ευρώ (490,00 ευρώ καθαρή αμοιβή).
Το 9,7% των νοικοκυριών δηλώνει ότι είχε τουλάχιστον ένα μέλος του που έχει μεταναστεύσει για να βρει εργασία (σ.σ. το ποσοστό αντιστοιχεί σε πάνω από 400,000 οικογένειες). Το 42% των νοικοκυριών θα εξέταζε σοβαρά το ενδεχόμενο να μεταναστεύσει, εφόσον υπήρχαν οι προϋποθέσεις εξεύρεσης εργασίας. Μάλιστα το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 67,7% στις νεότερες ηλικίες 18 – 35 ετών.
Στο χαμηλό ποσοστό του 9% (από 12,6% το 2012), ανέρχονται τα νοικοκυριά που δηλώνουν εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα ως κύρια πηγή εισοδήματος, ποσοστό που αναμένεται να υποχωρήσει με την εφαρμογή του νέου υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Υψηλό αλλά οριακά μειούμενο εμφανίζεται το ποσοστό των νοικοκυριών (49,2%) που δηλώνει τη σύνταξη κάποιου μέλους ως την κυριότερη πηγή εισοδήματος.
Οικονομικές υποχρεώσεις
Ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία έχει το 21,3% των νοικοκυριών, ενώ το 58,2% των οφειλετών έχει υπαχθεί σε κάποιου είδους ρύθμιση. Από την έναρξη της κρίσης συνολικά πάνω από 160.000 νοικοκυριά έχουν υποστεί δέσμευση ή κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων.
Περίπου 430.000 νοικοκυριά με δανειακές υποχρεώσεις, ποσοστό 27,3% έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες. Ακόμα εντονότερο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα φτωχότερα και μονομελή νοικοκυριά καθώς το ποσοστό ξεπερνά το 40%.
Το 34% των νοικοκυριών εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές του υποχρεώσεις το επόμενο έτος, ενώ το 15,1% των νοικοκυριών με ιδιόκτητο ακίνητο δηλώνει ότι αδυνατεί να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που διαθέτει.
Το 34,5% εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις δανειακές του υποχρεώσεις το επόμενο έτος. Ένα στα τέσσερα νοικοκυριά που διαμένουν σε ιδιόκτητο σπίτι έχουν στεγαστικό δάνειο, ενώ το 31,5% εξ αυτών έχει καθυστερημένες οφειλές.
Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει επίσης ότι οι τράπεζες έχουν προχωρήσει σε ρυθμίσεις στεγαστικών δανείων που αγγίζουν το 40%, ωστόσο, ένα στα τέσσερα νοικοκυριά (24,3%) εκφράζει φόβο ότι θα χάσει το σπίτι του εξ αιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεών του όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων.