Την προβληματική κατάσταση στον εργασιακό τομέα παρουσιάζουν τα στοιχεία για το ύψος των αποδοχών των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ, καθώς 6 στους 10 μισθωτούς φαίνεται να εισπράττουν κάτω από 1000 ευρώ μεικτά, ενώ οι αποδοχές για το 45% των νέων θέσεων προβλέπεται να κυμανθούν από μόλις 200 έως και 400 ευρώ μηνιαίως.
Τα στοιχεία προέρχονται από την στατιστική επεξεργασία των αναλυτικών περιοδικών δηλώσεων που υποβάλλουν οι εργοδότες στο ΙΚΑ. Την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκαν τα δεδομένα για τον Δεκέμβριο του 2015.
Σύμφωνα με την “Καθημερινή της Κυριακής” μέσα σε έναν χρόνο το ποσοστό των εργαζομένων που αμείβονται με αποδοχές χαμηλότερες από αυτές του ανειδίκευτου εργάτη, αυξήθηκε στο 38% από το 36% που ήταν στο τέλος του 2014.
Στην αντίστοιχη περίοδο, το ποσοστό αυτών που αμείβονται με λιγότερα από 1000 ευρώ έφτασε στο 58,8%. Αναφορικά με την απασχόληση, οι εργαζόμενοι μέσα στο 2015 αυξήθηκαν κατά 85.053 άτομα, ωστόσο οι απολαβές για τους περισσότερους δεν ξεπερνούν τα 800 ευρώ:
Οι 15.087 θέσεις ή ποσοστό 17,74% προσφέρουν αμοιβές έως και 200 ευρώ τον μήνα.
Οι 22.806 θέσεις ή ποσοστό 26,81% προσφέρουν αμοιβές από 200 έως 400 ευρώ.
Οι 37.317 θέσεις ή ποσοστό ή το 43,87% εξασφαλίζουν αμοιβές από 400 έως και 800 ευρώ.
Οι 8.424 θέσεις, δηλαδή μόλις το 9,9% δίνουν αποδοχές από 800 έως 1.000 ευρώ.
Μόλις 1419 θέσεις ή το… 1,67% των νέων θέσεων εργασίας δίνουν αμοιβές άνω των 1.000 ευρώ.
Το γεγονός ότι αυξήθηκε ο αριθμός των απασχολούμενων δε σημαίνει απαραίτητα ότι μειώθηκε η ανεργία, καθώς αυτό ενδέχεται να οφείλεται και στον φόβο των εργοδοτών για το πρόστιμο των 10.550 ευρώ που τους υποχρεώνει να ασφαλίσουν το μέχρι πρότινος «μαύρο» προσωπικό έστω και για λίγες ώρες.
Η εικόνα που παρουσιάζουν τα στοιχεία δείχνει ένα καθεστώς πραγματικής δουλείας, μια και οι περισσότερες απολαβές δεν αρκούν ούτε για τις βασικές ανάγκες. Αυτό με τη σειρά του έχει πολλαπλές συνέπειες:
Την συνεχιζόμενη πτώση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων η οποία αποδίδει κάθε χρόνο και λιγότερα έσοδα παρά τη συνεχή αύξηση των φορολογικών συντελεστών.
Την αδυναμία σημαντικής αύξησης των εσόδων του ΙΚΑ παρά την αύξηση της απασχόλησης καθώς ο εξαιρετικά υψηλός συντελεστής υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών (41%) υπολογίζεται επί χαμηλών ονομαστικών αποδοχών.
Πώς διαμορφώνεται ύστερα από μια ακόμη κακή χρονιά –δεδομένου ότι οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν αφορούσαν στη μεγάλη του πλειοψηφία σε χαμηλά αμειβόμενους- ο χάρτης αποδοχών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα; Η στατιστική αποδεικνύει τη συνεχιζόμενη μετατόπιση πληθυσμού προς τη «βάση» της μισθολογικής πυραμίδας.
Τα στοιχεία έχουν ως εξής:
Οι ασφαλισμένοι με αποδοχές έως και 200 ευρώ έφτασαν να αντιστοιχούν πλέον στο 8,1% του συνόλου (από 7,65% το 2014) και ανέρχονται πλέον στα 143.715 άτομα.
Οι 12 στους 100, εισπράττουν από 200 έως 400 ευρώ, αντιπροσωπεύουν το 11,9% του συνόλου των ασφαλισμένων και είναι πλέον 209.546 άτομα.
484.610 άτομα, δηλαδή περίπου το 27,4% του συνόλου των ασφαλισμένων αμείβεται με ποσά από 400 έως 800 ευρώ
Το ποσοστό αυτών που εισπράττουν πάνω από 1000 ευρώ μειώθηκε το 2015 συγκριτικά με το 2014.
Το ποσοστό αυτών που εξακολουθούν να έχουν αμοιβή άνω των 1000 ευρώ, μειώθηκε το 2015 στο 41,2% (από 43,23%) με τον αριθμό τους να διαμορφώνεται πλέον στα 728.393 άτομα.
Μεικτές αποδοχές
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία του ΙΚΑ, αναφέρονται στις μεικτές αποδοχές οι οποίες περιλαμβάνουν τις ασφαλιστικές εισφορές του εργαζόμενου, τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (σ.σ επιβάλλεται σε όσους έχουν ετήσιες αποδοχές άνω των 9000 ευρώ τον μήνα) αλλά και την εισφορά αλληλεγγύης (σ.σ επιβάλλεται σε όσους έχουν ετήσιες αποδοχές άνω των 12.000 ευρώ τον χρόνο).
Η μοναδική «ομάδα» που φαίνεται να μην έχει επηρεαστεί από την πολυετή κρίση, είναι αυτή των πολύ υψηλά αμειβομένων. Ο αριθμός των εργαζομένων με μεικτές αποδοχές άνω των 5000 ευρώ τον μήνα δεν έχει συρρικνωθεί από το 2009 μέχρι σήμερα. Πρόκειται βέβαια για έναν πολύ μικρό αριθμό εργαζομένων –περίπου 20-22.000 άτομα- οι οποίοι στελεχώνουν θέσεις κλειδιά στις μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.
Μειώνονται οι αυτοαπασχολούμενοι
Εκτός από τις αλλαγές στον χάρτη των αμοιβών των εργαζομένων, η πολυετής κρίση έχει αλλάξει το τοπίο και στον χώρο των εργοδοτών. Τα στοιχεία του ΙΚΑ αποκαλύπτουν ότι συμπιέζεται δραματικά ο αριθμός των αυτοαπασχολουμένων –πρόκειται για εργοδότες που πρακτικά απασχολούν μόνο τον εαυτό τους ή έναν ακόμη εργαζόμενο- ενώ την ίδια ώρα ενισχύεται το «μερίδιο» των μεγάλων εργοδοτών.
Το 2015, φτάσαμε στο σημείο, περίπου ο ένας στους τέσσερις εργαζόμενους (ποσοστό 22,87%) να απασχολείται σε 277 επιχειρήσεις (αντιπροσωπεύει το 0,12% του αριθμού των εργοδοτών) καθεμία από τις οποίες μετράει περισσότερες από 500 θέσεις εργασίας.
Η τάση, οι νέες θέσεις εργασίας να δημιουργούνται κυρίως από τους μεγάλους εργοδότες, εντείνει την ανησυχία όσον αφορά στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας. Οι μικρομεσαίοι που επί δεκαετίες αποτελούσαν «καταφύγιο» για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους, δείχνουν αδυναμία να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας υπό το βάρος της υψηλής φορολογίας και των υπέρογκων ασφαλιστικών εισφορών. Έτσι, η λύση αναζητείται στο κατά πόσο το επόμενο χρονικό διάστημα, θα υπάρξουν στην Ελλάδα μεγάλες επενδύσεις οι οποίες θα δημιουργήσουν και τις καινούργιες δουλειές.