Σε συμφωνία για την αξιολόγηση, την απελευθέρωση της δόσης 10,3 δισ. ευρώ, και το χρέος κατέληξαν στο Eurogroup της Τρίτης 24 Μαϊου οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, μετά μαραθώνιες διαβουλεύσεις που διήρκεσαν ως το πρωί της Τετάρτης.
Την ικανοποίησή του για την “πλήρη συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων μεταξύ της Ελλάδας και των Θεσμών” εξέφρασε το Eurogroup με ανακοίνωσή του.
Στην ανακοίνωση διευκρινίζεται ότι “οι ελληνικές αρχές και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έφθασαν σε συμφωνία και για τον προληπτικό δημοσιονομικό μηχανισμό, ο οποίος είναι σε πλήρη συμμόρφωση με όσα συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της 9ης Μαΐου αναφορικά με την πιθανή υιοθέτηση μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων, στα οποία θα περιλαμβάνονται και μέτρα που αφορούν τα έσοδα και θα συμφωνηθούν με τους θεσμούς”.
Τμηματική εκταμίευση των δόσεων
Οι δόσεις προς την Ελλάδα θα αποδίδονται τμηματικά και μετά από έλεγχο των δανειστών για την εξακρίβωση της ορθής εφαρμογής των μέτρων και των μεταρρυθμίσεων και υπό τις προϋποθέσεις που έθεσαν ως προαπαιτούμενα (διορθώσεις στα κόκκινα δάνεια, το ασφαλιστικό και τις αποκρατικοποιήσεις). Σε ό,τι αφορά τη δόση των 10,3 δισ, ευρώ, θα καταβληθεί σε υποδόσεις.
Η πρώτη υποδόση των 7,5 δισ. ευρώ θα αποδεσμευτεί στο δεύτερο μισό του Ιουνίου. Οι επόμενες θα καταβληθούν μετά το καλοκαίρι και θα προορίζονται για τη αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Εκτός αυτών θα υπάρξει πρόσθετη εκταμίευση για τις ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους, όμως, αφού εκπληρωθούν τα προαπαιτούμενα που αφορούν στις ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένου του νέου Ταμείου Αποκρατικοποίησεων, τις διοικήσεις των τραπεζών, την ανεξάρτητη αρχή δημοσίων εσόδων και τον τομέα της ενέργειας.
Η ρύθμιση του χρέους
Με βάση τον “οδικό χάρτη για το χρέος”, όπως αποκαλείται προβλέπονται μια σειρά μέτρων που σταδιακά και υπό προϋποθέσεις θα συμβάλλουν στην ελάφρυνση και καλύτερη εξυπηρέτησή του. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Eurogroup το ελληνικό χρέος θα ρυθμιστεί σε τρεις φάσεις.
Βραχυπρόθεσμα μια πρώτη δέσμη μέτρων θα εφαρμοστεί μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και έως το τέλος προγράμματος το 2018. Στα συγκεκριμένα μέτρα εντάσσεται ένα πιο ήπιο προφίλ αποπληρωμής των δανείων του EFSF με βάση την μέση, σταθμισμένη ωρίμανση και την χρήση διαφοροποιούμενης στρατηγικής του EFSF/ESM για τη μείωση του επιτοκιακού κινδύνου.
Μεσοπρόθεσμα, και με δεδομένη την επιτυχή ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος θα εφαρμοστεί μια δεύτερη δέσμη μέτρων. Στα αυτά περιλαμβάνεται και η επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα.
Επιπροσθέτως, τα 20 δισ. ευρώ που δεν χρησιμοποιήθηκαν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα χρησιμοποιηθούν για την ελάφρυνση του χρέους.
Επίσης, εάν χρειαστεί, θα προχωρήσουν σε στοχευμένη αναδιαμόρφωση στον EFSF (π.χ. επέκταση των ωριμάνσεων, αναδιαμόρφωση των χρεολυσίων του EFSF, επιβολή ανώτατου ορίου στην αναβολή πληρωμών τόκων), προκειμένου να παραμείνουν οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες στο πλαίσιο αναφοράς που έχει συμφωνηθεί, χωρίς να υπάρξει περαιτέρω επιβάρυνση στον EFSF ή σε χώρες που υπήρξαν σε πρόγραμμα.
Μακροπρόθεσμα. Για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και μακροπρόθεσμα, σε περίπτωση που προκύψουν δυσμενέστερες συνθήκες από αυτές που έχουν προβλεφθεί, το Eurogroup αποφάσισε τη δημιουργία ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης που θα ενεργοποιηθεί μετά το πρόγραμμα του ESM.
Ο ρόλος του ΔΝΤ
Είναι γεγονός τα πιο δύσκολα ζητήματα πάνω στα οποία κλήθηκε να λάβει αποφάσεις το χθεσινό Eurogroup ήταν το ζήτημα του χρέους και η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Πηγές αναφέρουν ότι η συζήτηση στο τραπέζι του Eurogroup διεκόπη αρκετές φορές, προκειμένου να διαβουλευτούν κατ’ ιδίαν Ντάισελμπλουμ και Πολ Τόμσεν αλλά και να ενημερωθεί για τις προτάσεις που έπεφταν στο τραπέζι και τις εξελίξεις των συζητήσεων η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.
Τελικώς, όπως προανέφεραν τόσο ο Ντάισελμπλουμ όσιο και οι Μοσκοβισί και Ρέγκλινγκ, το ΔΝΤ μένει στο πρόγραμμα, αν και ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί αν θα είναι χρηματοδότης ή θα περιοριστεί στο ρόλο του τεχνικού συμβούλου.
Όπως δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπουμ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που ακολούθησε την ολονύχτια συνεδρίαση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εξέφρασε την πρόθεσή του να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα πριν από το τέλος του έτους, αφού πρώτα πραγματοποιηθεί μια νέα ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους και αξιολογηθούν τα μέτρα που αποφασίστηκαν για το χρέος.
Το ΔΝΤ δια του εκπροσώπου στη συνεδρίαση, Πολ Τόμσεν, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την παραδοχή της μη βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, λέγοντας χαρακτηριστικά ” «τώρα αναγνώρισαν όλοι πως δεν είναι βιώσιμο το χρέος».
Οι δηλώσεις του Πλο Τόμσεν για το χρέος
Δηλώσεις Ντάισελμπλουμ, Μοσκοβισί, Τσακαλώτου
Ο κ. Ντάισελμπλουμ, αφού επεσήμανε ότι τα μέτρα που προβλέπονται για το χρέος ο ίδιος δεν μπορούσε ούτε να τα διανοηθεί πριν από ένα μήνα, δείχνει ότι οι εταίροι είναι αποφασισμένοι να βοηθήσουν την Ελλάδα με επιπλέον κινήσεις υπό την προϋπόθεση ότι και η ελληνική πλευρά θα τηρεί τις δεσμεύσεις της.
Σήμερα γυρίσαμε σελίδα για την Ελλάδα, χρειάστηκε σκληρή δουλειά εδώ και πολλούς μήνες για να φτάσουμε σε αυτό το αποτέλεσμα, ανέφερε ο επίτροπος Μοσκοβισί, ο οποίος ευχαρίστησε τόσο τον κ. Ντάισελμπλουμ, αλλά και τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο για την πολύ καλή συνεργασία που προηγήθηκε.
Η σημερινή συμφωνία θα αποτελέσει την αρχή εξόδου της χώρας από το φαύλο κύκλο της οικονομικής ύφεσης, δήλωσε ο κ. Τσακαλώτος, προσθέτοντας ότι για το χρέος κάποια μέτρα θα εφαρμοστούν βραχυπρόθεσμα. Δηλαδή, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την εκταμίευση της δόσης και ως τη λήξη του προγράμματος. Υπογράμμισε επίσης ότι υπάρχει συμφωνία και για μέτρα σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, τα οποία θα συγκεκριμενοποιηθούν το 2018, αλλά ήδη γνωρίζουμε τη μορφή τους, καθώς επίσης συμφωνία και για λήψη μέτρων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο.
«Είναι σημαντική στιγμή για την Ελλάδα, μετά από πολύ καιρό», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών. Όπως εξήγησε, η συμφωνία του περασμένου καλοκαιριού προέβλεπε ότι μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ακολουθήσουν οι συζητήσεις για το χρέος και τώρα υπάρχει ένα «συνολικό πακέτο».
«Υπάρχει το κατάλληλο έδαφος για να μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι αυτή είναι η αρχή αντιστροφής του φαύλου κύκλου στον οποίο είχε περιέλθει η Ελλάδα, με ύφεση και μέτρα, και ότι η χώρα με την επιστροφή των επενδυτών θα μπει σε έναν ενάρετο κύκλο», κατέληξε ο κ. Τσακαλώτος.
Η ανακοίνωση του Eurogroup
Το Eurogroup καλωσορίζει την πλήρη συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων που επετεύχθη μεταξύ Ελλάδας και θεσμών. Επίσης το Eurogroup υπογραμμίζει με ικανοποίηση το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έφθασαν σε συμφωνία και για τον προληπτικό δημοσιονομικό μηχανισμό, ο οποίος είναι σε πλήρη συμμόρφωση με όσα συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της 9ης Μαΐου αναφορικά με την πιθανή υιοθέτηση μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων, στα οποία θα περιλαμβάνονται και μέτρα που αφορούν τα έσοδα και θα συμφωνηθούν με τους θεσμούς.
Αυτός προσφέρει περαιτέρω διαβεβαίωση ότι η Ελλάδα θα επιτύχει το πρωτογενές πλεόνασμα που έχει τεθεί ως στόχος στο πρόγραμμα του ESM (3,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα), χωρίς παράβλεψη των υποχρεώσεων της Ελλάδας βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και του Δημοσιονομικού Συμφώνου.
Το Eurogroup καλωσορίζει, επίσης, την υιοθέτηση από το ελληνικό Κοινοβούλιο των περισσότερων εκ των συμφωνηθέντων προαπαιτούμενων για την πρώτη αξιολόγηση, κυρίως την υιοθέτηση της νομοθεσίας για εφαρμογή δημοσιονομικών παραμετρικών μέτρων που αντιστοιχούν στο 3% του ΑΕΠ και θα επιτρέψουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του 2018, θα ανοίξουν την αγορά πώλησης δανείων και θα οδηγήσουν στη δημιουργία του Ελληνικού Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων, το οποίο θα λειτουργεί με πλήρη ανεξαρτησία.
Το Eurogroup δίνει την εντολή στο EWG να επιβεβαιώσει, εντός των επόμενων ημερών, την πλήρη υιοθέτηση των προαπαιτούμενων βάσει της αξιολόγησης των θεσμών και κυρίως της βελτίωσης της νομοθεσίας που ανοίγει την αγορά πώλησης δανείων και τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, καθώς και την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση και αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις.
Μετά την ολοκλήρωση της υιοθέτησης όλων των προαπαιτούμενων και υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκριθούν από τα εθνικά κοινοβούλια, τα διοικητικά όργανα του ESM αναμένεται να αποδεχθούν το συμπληρωματικό Μνημόνιο και να εγκρίνουν την εκταμίευση της δεύτερης δόσης, βάσει του προγράμματος. Η δεύτερη δόση του προγράμματος του ESM θα γίνει τον Ιούνιο (7,5 δισ. ευρώ) ώστε να καλύψει την εξυπηρέτηση του χρέους και να επιτρέψει μία αρχική κάλυψη των χρεών του δημοσίου προς την πραγματική οικονομία.
Οι επόμενες εκταμιεύσεις θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη χρεών του δημοσίου και την κάλυψη επιπλέον εξυπηρέτησης του χρέους και θα δοθούν μετά το καλοκαίρι. Αυτές οι εκταμιεύσεις θα δοθούν εφόσον υπάρχουν θετικές αξιολογήσεις από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Οι εκταμιεύσεις που αφορούν την εξυπηρέτηση του χρέους θα συνδεθούν με τα προαπαιτούμενα που αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων της δημιουργίας του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων και Επενδύσεων, της διακυβέρνησης των τραπεζών, της Υπηρεσίας Εσόδων και του ενεργειακού τομέα και θα εγκριθούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, από το EWG και από τη διοίκηση του ESM.
Σε πλήρη συμμόρφωση με την ανακοίνωση του Eurogroup της 9ης Μαΐου, και υπό την προϋπόθεση της πλήρους συμμόρφωσης όλων των προαπαιτούμενων από την Ελλάδα και κατόπιν της ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης το Eurogroup εξέτασε σήμερα τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Το Eurogroup συμφώνησε να αξιολογήσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους βάσει των ακόλουθων βασικών σημείων (benchmarks) για το όριο κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών χρηματοδοτικές ανάγκες (GFN): σύμφωνα με το βασικό σενάριο, αυτό θα πρέπει να διατηρηθεί χαμηλότερα από το 15% του ΑΕΠ και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος και για μεσοπρόθεσμο διάστημα και κατόπιν χαμηλότερα του 20% του ΑΕΠ.
Το Eurogroup επαναλαμβάνει τις ακόλουθες γενικές αρχές που συμφωνήθηκαν στις 9 Μαίου για πιθανά πρόσθετα μέτρα αναφορικά με το χρέος: α. Πρόσβαση στις αγορές προκειμένου το καλυπτόμενο με δημόσιο χρήμα χρέος να καλυφθεί με ιδιωτικό χρήμα, β. Χαλάρωση του επιπέδου αποπληρωμής του χρέους, γ. Παροχή κινήτρων για συνέχιση της προσαρμογής της χώρας ακόμη και μετά το πέρας του προγράμματος και δ. Ευελιξία για κάλυψη της αβεβαιότητας αναφορικά με την πορεία του ΑΕΠ και των επιτοκίων στο μέλλον. Στις 9 Μαίου το Eurogroup επιβεβαίωσε, επίσης, ότι αποκλείεται το «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας και ότι όλα τα μέτρα που θα ληφθούν θα είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα με τους νόμους της Ευρωζώνης και με τους νομικούς κανόνες λειτουργίας των ESM και EFSF.
Βασιζόμενοι σε αυτές τις αρχές και υπό την προϋπόθεση ολοκλήρωσης του τεχνικού μέρους της όλης εργασίας από το EWG, το Eurogroup συμφώνησε σήμερα σε ένα πακέτο μέτρων για το χρέος, τα οποία θα εφαρμοστούν σταδιακά, ούτως ώστε να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες και θα είναι εκ των προτέρων και πλήρως ευθυγραμμισμένο με το πρόγραμμα του ESM.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup συμφωνεί σε ένα πρώτο «πακέτο» μέτρων, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης έως και το τέλος του προγράμματος και θα περιλαμβάνει:
– Χαλάρωση του «προφίλ» αποπληρωμών των δανείων του EFSF βάσει του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα αποπληρωμής,
– Χρήση της διευρυμένης στρατηγικής χρηματοδότησης των ESM/EFSF ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αναφορικά με τα επιτόκια, χωρίς, όμως, να επιβαρύνει οικονομικά τις άλλες χώρες,
– Επιβολή ορίου (waiver) του περιθωρίου των step-up επιτοκίων που αφορούν τη δόση αποπληρωμής του χρέους που συνδέεται με το ελληνικό πρόγραμμα για το έτος 2017.
Το Eurogroup ζήτησε από τις διοικήσεις ESM και EFSF να θέσουν σε εφαρμογή αυτά τα μέτρα βάσει των κανονισμών τους, αφού έχει γίνει πρώτα προπαρασκευαστική εργασία από το EWG και, όπου είναι απαραίτητο, να προετοιμαστεί η λήψη αποφάσεων από τα αρμόδια όργανα των ESM και EFSF. Η απόφαση της χαλάρωσης του «προφίλ» πληρωμών των δανείων του EFSF και της μείωσης του κινδύνου των επιτοκίων είναι δράσεις που πρέπει να έχουν προτεραιότητα.
Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup αναμένει την εφαρμογή του δεύτερου μέρους των προαπαιτούμενων μέτρων, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος. Αυτά τα μέτρα θα τεθούν σε εφαρμογή εάν η επικυρωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους την οποία θα συντάξουν οι θεσμοί στο τέλος του προγράμματος δείξει ότι είναι απαραίτητα ώστε να επιτευχθεί το όριο των χρηματοδοτικών αναγκών. Θα υπόκεινται στη θετική αξιολόγηση των θεσμών και του Eurogroup για την εφαρμογή του προγράμματος.
Το κείμενο της ανακοίνωσης στα αγγλικά
The Eurogroup welcomes that a full staff-level agreement has been reached between Greece and the institutions. Also, the Eurogroup notes with satisfaction that the Greek authorities and the European institutions have reached an agreement on the contingency fiscal mechanism, which is in line with the Eurogroup statement adopted on 9 May in particular as regard the possible adoption of permanent structural measures, including revenue measures, to be agreed with the institutions. It therefore provides further reassurances that Greece will meet the primary surplus targets of the ESM programme (3.5% of GDP in the medium-term), without prejudice to the obligations of Greece under the SGP and the Fiscal Compact.
The Eurogroup also welcomes the adoption by the Greek parliament of most of the agreed prior actions for the first review, notably the adoption of legislation to deliver fiscal parametric measures amounting to 3% of GDP that should allow to meet the fiscal targets in 2018, to open up the market for the sale of loans and to establish the agreed Greek Privatisation and Investment Fund that should operate in full independence. The Eurogroup mandates the EWG to verify in the next few days the full implementation of the outstanding prior actions on the basis of an assessment by the institutions, in particular the corrections to the legislation on the opening up of the market for the sale of loans, and on the pension reform, as well as the completion of all prior actions related to the government pending actions in the field of privatization.