Μετά από τρία χρόνια θυσιών και σκληρής λιτότητας η Κύπρος εξέρχεται και τυπικά σήμερα από το μνημόνιο. Θεωρείται η τέταρτη χώρα που ολοκληρώνει επιτυχώς το πρόγραμμα προσαρμογής.
Οι Κύπριοι θυμούνται πολύ καλά το σοκ που έζησαν πριν από τρία χρόνια. Ήταν Μάρτιος του 2013 όταν οι ευρωπαίοι εταίροι ζητούσαν θυσίες και σκληρά ανταλλάγματα από την Κύπρο για να την βοηθήσουν να επιβιώσει οικονομικά. “Bail in“ ήταν ο όρος, τη σημασία του οποίου οι Κύπριοι έμαθαν, αναγκαστικά, πολύ γρήγορα. Ακόμα και οι πελάτες των τραπεζών έπρεπε να συμβάλουν στη σωτηρία της χώρας τους. Όσοι είχαν καταθέσεις πάνω από 100.000 ευρώ έχασαν το 47,5%, δηλαδή σχεδόν το ήμισυ του ποσού κατάθεσης. Η απόφαση αυτή ήταν πρωτοφανής για τα δεδομένα των προγραμμάτων στήριξης που αφορούσαν συνολικά πέντε χώρες: την Ελλάδα, την Κύπρο, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία.
Τρία χρόνια αργότερα οι Υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης εξέφραζαν την ικανοποίησή τους για την πορεία του κυπριακού προγράμματος, το οποίο και τυπικά ολοκληρώνεται σήμερα. Όπως δήλωσε πρόσφατα στις Βρυξέλλες ο Πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, η Κύπρος έκανε όσα έπρεπε και δεν χρειάζεται οικονομική στήριξη από το εξωτερικό..
Απέδωσαν εν τέλει οι θυσίες των Κυπρίων
Ωστόσο το ξεκίνημα του προγράμματος προσαρμογής κάθε άλλο παρά εύκολο ήταν. Αρχικά η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη προέβαλε αντίσταση. Όμως πολύ γρήγορα η Μεγαλόνησος αναγκάστηκε να αλλάξει στάση, μιας και οι δανειστές δεν έδειχναν να υποχωρούν. Η ΕΚΤ έκλεισε την στρόφιγγα με αποτέλεσμα να βάλουν, έστω και προσωρινά, λουκέτο οι κυπριακές τράπεζες. Στις τραπεζικές αναλήψεις επιβλήθηκαν σημαντικοί περιορισμοί. Τότε, πολιτικοί, κόμματα, επιχειρηματίες και τραπεζίτες συναντήθηκαν στη Λευκωσία και αποφάσισαν να υποχωρήσουν.
Υπήρξαν βέβαια έντονες αντιπαραθέσεις για το ποιος φέρει την ευθύνη της δεινής θέσης στην οποία περιήλθε η χώρα. Στο τέλος όμως υπήρξε ομοφωνία. Το τίμημα; Οι καταθέσεις στην Τράπεζα Κύπρου άνω των 100.000 υπέστησαν κούρεμα 47,5%. Η δεύτερη τράπεζα της χώρας, η Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου, διασπάστηκε. Ως αντάλλαγμα οι ευρωπαίοι εταίροι και το ΔΝΤ στήριξαν την Κύπρο με 10 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η συμβολή των ίδιων των Κυπρίων ανήλθε σε 13 δις ευρώ.
Σε αντίθεση με τους Έλληνες, οι Κύπριοι επικεντρώθηκαν στην εφαρμογή της λιτότητας και δεν ανέβαλαν σημαντικές αποφάσεις. Την άνοιξη του 2013 επιβλήθηκαν έλεγχοι στη ροή κεφαλαίων. Παράλληλα συρρικνώθηκε ο δημόσιος τομέας και προωθήθηκαν ιδιωτικοποιήσεις. Τον Απρίλιο του 2015, περίπου δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ήρθε η πρώτη επιτυχία με την άρση των capital controls.
Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν επανέφεραν την Κύπρο σε αναπτυξιακή τροχιά, διαπίστωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ. Τελικά η Λευκωσία απορρόφησε από την οικονομική βοήθεια των εταίρων μόλις 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Μετά την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία, η Κύπρος θεωρείται η τέταρτη από τις πέντε χώρες με μνημόνιο που εξέρχεται επιτυχώς από το πρόγραμμα προσαρμογής.