Η Ελλάδα βαδίζει σε ένα μονοπάτι σταθεροποίησης εκτιμά σε ανάλυσή της για τις πολιτικές εξελίξεις και τα σενάρια για μετά τις εκλογές η Deutsche Bank αποτιμώντας θετικά, σε γενικές γραμμές, τις εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος στη χώρα.
Η Deutsche Bank δίνει έμφαση στο ότι οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν γρήγορα αλλά άφησαν ορισμένα ανοιχτά θέματα. Η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα αναμένεται να κριθεί μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και των κινήσεων για το θέμα του χρέους. Αρκετά μέτρα έχουν μείνει απροσδιόριστα, όπως φαίνεται και από το μικρό μέγεθος του MoU: μόλις τριάντα σελίδες έναντι πενήντα του δεύτερου προγράμματος, σημειώνει χαρακτηριστικά.
Παρ’ όλα αυτά, σημειώνει η DB, όπως αναφέρει σε εκτενές δημοσίευμα το euro2day.gr, υπάρχουν τρία πολύ σημαντικά στοιχεία:
* Το Eurogroup αποφάσισε ότι δεν θα γίνει κούρεμα καταθέσεων, γεγονός σημαντικό δεδομένου ότι επιτρέπει να επιστρέψει η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα.
* Η δημοσιονομική προσαρμογή παραμένει σημαντική αλλά είναι οπισθοβαρής. Τα μέτρα που ψηφίστηκαν καλύπτουν τη μεγαλύτερη από την απόσταση που απαιτείται για να επιτευχθεί ο στόχος του 2016, αφήνοντας κάποιο χώρο για «ανάσες» στην οικονομία. Υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστούν κυκλικές δυναμικές, αν η οικονομία σταθεροποιηθεί βοηθώντας στο δημοσιονομικό μέτωπο.
* Τρίτον, υπάρχει σαφής αναγνώριση της ανάγκης για επιπλέον ανακούφιση στο χρέος, θέμα που θα τεθεί μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, την οποία η γερμανική τράπεζα προσδιορίζει προς τα τέλη της χρονιάς. Η Deutsche Bank βλέπει την πιθανότητα για επιθετική επέκταση των ωριμάνσεων και της περιόδου χάριτος, αντί για ονομαστικό κούρεμα.
Σημαντική αλλαγή πολιτικής αφήγησης από ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρα
Η Deutsche Bank καταγράφει τις αποχωρήσεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και τη δημιουργία της Λαϊκής Ενότητας. Από την μια πλευρά, σημειώνει, οι εξελίξεις έπληξαν το ηγετικό προφίλ του Αλέξη Τσίπρα και προκάλεσαν σημαντικό κόστος για το κόμμα. Από την άλλη, όμως, έκαναν την πορεία προς ένα πιο μετριοπαθές κεντρώο κόμμα ευκολότερη, με τον πρώην πρωθυπουργό να έχει πετύχει να πραγματοποιηθεί το Συνέδριο του κόμματος μετά τις εκλογές ενώ παράλληλα έχει τον πλήρη έλεγχο για την κατάρτιση της λίστας των υποψηφίων. Το τελευταίο κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό από την DB καθώς θα εξασφαλίσει ότι η νέα κοινοβουλευτική ομάδα θα είναι περισσότερο «ενωμένη» και θα στηρίζει την ηγεσία του κόμματος.
Οι αλλαγές, σύμφωνα με τη γερμανική τράπεζα, συνοδεύτηκαν από μια σημαντική αλλαγή της πολιτικής αφήγησης του Αλέξη Τσίπρα. Η έμφαση δεν δίνεται πλέον στη σύγκρουση με τους Ευρωπαίους πιστωτές αλλά στην ικανότητα του κόμματος να εξασφαλίσει μια δικαιότερη κοινωνικά εφαρμογή του MoU. Υπάρχει ισχυρή κριτική απέναντι σε όσους είπαν «όχι» στη συμφωνία. Η έξοδος από το ευρώ έχει πλήρως αποκλειστεί, δίνοντας παράλληλα έμφαση στις καταστροφικές συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής.
Όπως σημειώνει η Deutsche Bank, οι εξελίξεις στο ΣΥΡΙΖΑ έχουν σε σημαντικό βαθμό επισκιάσει τις εξελίξεις στα άλλα κόμματα: δεν υπάρχει πλέον μεγάλο κόμμα που να ενστερνίζεται ταυτόχρονα την παραμονή στην ευρωζώνη και την επιθετική επαναδιαπραγμάτευση του MoU. Αντίθετα, η πολιτική διαχωριστική γραμμή τώρα είναι μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν την εφαρμογή του προγράμματος (με όποιες αλλαγές μπορεί να γίνουν) και όσων ανοικτά δηλώνουν έτοιμοι να αντέξουν το κόστος εξόδου από το ευρώ.
Οι αναποφάσιστοι δυσκολεύουν τα προγνωστικά
Με δεδομένα τα παραπάνω, η Deutsche Bank θεωρεί φυσιολογικό οι δημοσκοπήσεις να δείχνουν ένα πολύ ρευστό πολιτικό περιβάλλον, με μεγάλο ποσοστό αναποφάσιστων ψηφοφόρων. Παρά ταύτα υπάρχουν δύο στοιχεία που σημειώνει η DB: η πτώση της δημοτικότητας του Αλέξη Τσίπρα που βρίσκεται πλέον κοντά στον Ευάγγελο Μεϊμαράκη και το γεγονός ότι τα δύο κόμματα βρίσκονται πολύ κοντά στις δημοσκοπήσεις.
Δεύτερον, παρά τα σκληρά μέτρα του Μνημονίου, το ποσοστό όσων ψηφοφόρων τάσσονται υπέρ της παραμονής στο ευρώ φτάνει το 70%. Αυτό εξηγεί γιατί η Λαϊκή Ενότητα δείχνει να είναι κάτω από το 5%, μην κεφαλαιοποιώντας πλήρως τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, μετριοπαθή, όπως τα χαρακτηρίζει, κόμματα (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι) φαίνεται να έχουν μικρά οφέλη, ενώ εμφανίστηκε και η Ενωση Κεντρώων.
Η Deutsche Bank θεωρεί ότι το μεγάλο ποσοστό των αναποφάσιστων κάνει δύσκολη την πρόβλεψη για το αποτέλεσμα. Δεν βλέπει να κερδίζει απόλυτη πλειοψηφία ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η ΝΔ, παρά τις 50 έδρες που παίρνει ως μπόνους το πρώτο κόμμα. Ετσι θα χρειαστούν συμμαχίες με μικρότερα κόμματα για να φτάσουν τους 151 βουλευτές.
Η ΝΔ, σημειώνει η ανάλυση, όπως αναφέρει το δημοσίευμα του euro2day.gr, δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη συναινέσεων και τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποκλείει τη συμπόρευση με τη ΝΔ αλλά είναι ανοικτός σε συνεργασία με μικρότερα κόμματα.
Βραχεία κεφαλή ΣΥΡΙΖΑ η οποία, κατά την Deutsche Bank, θα απαιτήσει ευρύτερες συνεργασίες είναι πιθανό να οδηγήσει το κόμμα σε περισσότερο μετριοπαθείς θέσεις μετά και τη στροφή στην πολιτική κατεύθυνση, επιτρέποντάς του παράλληλα να έχει περισσότερες θέσεις στα υπουργεία του κυβερνητικού σχήματος που θα προκύψει.
Αντίστοιχα, η ΝΔ, αν κερδίσει, θα σχηματίσει κυβέρνηση που τάσσεται υπέρ της συμφωνίας, ενώ η βασική διαφορά με την περίοδο 2012-14 θα είναι ότι η αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι περισσότερο μετριοπαθής.
Σύμφωνα με την DB και στις δύο περιπτώσεις είναι πιθανό ούτε ο Αλέξης Τσίπρας ούτε ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός. Δύο είναι τα σενάρια που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αστάθεια: Μια έκπληξη με μεγάλη άνοδο για τη Λαϊκή Ενότητα (και ευρύτερα της αντιμνημονιακής ψήφου σε Χρυσή Αυγή και ΚΚΕ). Είναι βέβαια εξαιρετικά απίθανο το κόμμα να έρθει πρώτο, σημειώνει η DB, αλλά μια ευρεία νίκη του, που αντιστοιχεί σε ανάλογη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ, θα αποσταθεροποιήσει τον Αλέξη Τσίπρα, πιθανότατα οδηγώντας τον εκ νέου σε αντιμνημονική ρητορική.
Η μεταμόρφωση της αφήγησης στην ελληνική πολιτική σκηνή, η αποριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ και η στήριξη της κοινής γνώμης στην ευρωζώνη καθιστούν ένα τέτοιο σενάριο απίθανο.
Ενας ακόμα κίνδυνος είναι το ποσοστό τόσο του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και της ΝΔ να είναι τόσο χαμηλό ώστε η συμμαχία με άλλα μικρότερα κόμματα να μην είναι πιθανή, απαιτώντας μια κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού. Αυτό έχει αποκλειστεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ένα τέτοιο αποτέλεσμα παραμένει απίθανο να οδηγήσει σε αδιέξοδο. Σύμφωνα με την Deutsche Bank, ο ΣΥΡΙΖΑ ίσως γίνει περισσότερο συμβιβαστικός μετά τις εκλογές, κίνηση που αντανακλάται στην ήδη διαφαινόμενη πρόθεσή του να συνεργαστεί με άλλα μετριοπαθή κόμματα.
Μία κυβέρνηση μειοψηφίας είναι επίσης πιθανή με τη σιωπηρή στήριξη από την αντιπολίτευση. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνεται, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την ισχυρή επιθυμία των ψηφοφόρων για κυβέρνηση συνεργασίας όπως και την αποδοκιμασία στο ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών. Η πίεση στα κόμματα να φτάσουν σε ένα θετικό αποτέλεσμα θα είναι έντονη.
Ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης δημιουργεί τις προϋποθέσεις εφαρμογής του προγράμματος
Ο σχηματισμός κυβέρνησης θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη σταδιακή εφαρμογή του προγράμματος. Η ανακεφαλαιοποίηση είναι απαραίτητη για τη σταθεροποίηση του προγράμματος, ενώ θα πρέπει να καθοριστούν τα prior action για την εκταμίευση των τριών δισ. ευρώ. Η πρώτη αξιολόγηση είναι πιθανό να πάει προς τα πίσω. Η αρχική εκτίμηση ότι μπορεί να ολοκληρωθεί Οκτώβριο-Νοέμβριο τώρα μετακινείται προς τον Δεκέμβρη. Εν τω μεταξύ η πίεση στην οικονομία παραμένει έντονη, με το βάρος από τα δημοσιονομικά μέτρα του Αυγούστου να γίνεται εμφανές μετά τους φθινοπωρινούς μήνες.
Η Deutsche Bank εκτιμά πως παρότι υπάρχουν αυτές οι πιέσεις, είναι πολύ πιθανό μετεκλογικά να εμφανιστεί η πολιτική σταθερότητα. Είναι τα πολιτικά, παρά τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά, ρίσκα ο βασικός λόγος της αποσταθεροποίησης τους τελευταίους μήνες, εκτιμά. Η έλευση πολιτικής ισορροπίας είναι σημαντική αντισταθμιστική δύναμη στο οικονομικό κόστος που προέκυψε από τη φετινή κρίση.
Όπως εκτιμά, μια κυβέρνηση που εποικοδομητικά θα συζητήσει με τους Ευρωπαίους δανειστές θα μπορούσε να εξασφαλίσει την ανακεφαλαιοποίηση, τη μείωση χρέους και την πιθανή συμμετοχή της Ελλάδας στο QE έως την επόμενη χρονιά. Η δημοσιονομική προσπάθεια παραμένει σημαντική αλλά η ΕΕ έχει δείξει τη διάθεση να συμβιβαστεί με ένα πιο βατό δημοσιονομικό μονοπάτι, με αντάλλαγμα μεγαλύτερη έμφαση σε δομικές αλλαγές.
Εν κατακλείδι, σημειώνει η έκθεση, η πορεία της Ελλάδας προς τη σταθερότητα και την ανάκαμψη παραμένει γεμάτη δυσκολίες. Μετά από έξι μήνες αβεβαιότητας, όμως, τα πολιτικά συστατικά ίσως είναι παρόντα για μια πορεία προς τη σταθεροποίηση.