Οι πιστωτές υψηλής εξασφάλισης (senior creditors), οι οποίοι έχουν «στοχοποιηθεί» από το πανευρωπαϊκό σχέδιο για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ως αυτοί που θα πρέπει να υποστούν απώλειες, ίσως τελικά «τη γλιτώσουν», γράφει το αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg.
Η ΕΚΤ έχει ξεκινήσει να εξετάζει τους ισολογισμούς των τραπεζών και αν θεωρήσει πως υπάρχουν κεφαλαιακά κενά, τότε οι πιστωτές της Ελλάδας έχουν αρκετές επιλογές. Μόνο μία από αυτές -το να τεθεί μια τράπεζα υπό εκκαθάριση- πυροδοτεί τους κανόνες του bail-in, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους senior ομολογιούχους.
Όμως, σύμφωνα με το Bloomberg, η επιλογή για το bail-in των ομολογιούχων δεν είναι τόσο ξεκάθαρη. Άπαξ και το αποφασίσει η ΕΚΤ, τότε υπάρχουν διάφορες επιλογές για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, όπως η προσφορά ιδιωτικών κεφαλαίων, η προληπτική βοήθεια αλλά και μια πλήρης διάσωση με απομειώσεις.
Οι Υπουργοί Οικονομικών έδωσαν έμφαση στην πρόθεσή τους να πληρώσουν οι ιδιώτες επενδυτές στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Μετά τα stress tests και το AQR της ΕΚΤ, «τα εργαλεία bail-in θα εφαρμοστούν στους ομολογιούχους υψηλής εξασφάλισης, ενώ αποκλείεται το bail-in στους καταθέτες», είχε γνωστοποιήσει το Eurogroup. Οι καταθέσεις που υπερβαίνουν το εγγυημένο όριο των 100.000 ευρώ αποκλείστηκαν προκειμένου να αποτραπεί ένα πλήγμα στην οικονομία, είχε δηλώσει ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ.
Δεν είναι όμως ξεκάθαρο το πώς θα υλοποιήσουν τη διακήρυξη αυτή οι δανειστές της ευρωζώνης. Καταρχήν, η ελληνική νομοθεσία, ως έχει σήμερα, προβλέπει μόνο απομειώσεις για μετόχους και ομολογιούχους μειωμένης εξασφάλισης, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για την κρατική βοήθεια.
Οι καθυστερήσεις
Όταν η Ελλάδα θεσμοθέτησε την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τον χειρισμό των υπό κατάρρευση τραπεζών, δηλαδή την Οδηγία για την Ανάκαμψη και την Εξυγίανση Πιστωτικών Ιδρυμάτων, αυτή περιελάμβανε τη μέγιστη καθυστέρηση -έως την 1η Ιανουαρίου- για την εφαρμογή του εργαλείου bail-in, το οποίο δίνει «εντολή» για επιβολή «κουρέματος» στους πιστωτές υψηλής εξασφάλισης όταν χρειάζεται, ως προϋπόθεση για την πρόσβαση σε κεφάλαια διάσωσης. Για να ισχύσει αυτό για τους πιστωτές υψηλής εξασφάλισης πριν την 1η Ιανουαρίου, το ελληνικό κοινοβούλιο θα πρέπει να προχωρήσει σε τροποποίηση της νομοθεσίας, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο.
Μπορεί όμως τα πράγματα να μη φτάσουν εκεί. Οι τράπεζες θα προσπαθήσουν να βρουν ιδιώτες επενδυτές. Πέρυσι άντλησαν με αυτόν τον τρόπο ιδιωτικά κεφάλαια ύψους 8,3 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Barclays. Αυτή τη φορά, η ΕΚΤ πιθανότατα θα εντοπίσει έλλειψη κεφαλαίων έως και 15 δισ. ευρώ για το σύνολο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, υπό το δυσμενές σενάριο των stress tests, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών.
Για να βρεθούν όμως τόσα ιδιωτικά κεφάλαια, θα χρειαστεί χρόνος και η ΕΚΤ θέλει να κινηθεί γρήγορα. Η αξιολόγηση της ΕΚΤ θα πάρει «μερικές εβδομάδες» και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα πρέπει να γίνει πριν το τέλος του έτους, όπως δήλωσε το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Τράπεζας Μπενουά Κερέ.
Αν η Ελλάδα χρειαστεί πόρους για να ενισχύσει τις τράπεζές της, τότε ενισχύεται το επιχείρημα για bail-in των πιστωτών υψηλής εξασφάλισης. Στο πλαίσιο της Οδηγίας για τις τράπεζες, «η ανάγκη για έκτακτη δημόσια οικονομική στήριξη για ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένδειξη πως το συγκεκριμένο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα καταρρέει ή είναι πιθανό να καταρρεύσει, και ως εκ τούτου πυροδοτεί την ανάγκη εξυγίανσης», όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή.
Ωστόσο, η νομοθεσία δίνει και εναλλακτική λύση στους πολιτικούς. Όταν χρησιμοποιείται η στήριξη του κράτους για την αντιμετώπιση μιας έλλειψης κεφαλαίων που εντοπίζεται στο πλαίσιο stress test ή AQR, τότε «μπορεί να μη θεωρηθεί ως έναυσμα για εξυγίανση, όταν παρέχεται προκειμένου να διορθωθεί μια σοβαρή διατάραξη της οικονομίας ενός κράτους-μέλους και για να διατηρηθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα», σημειώνει η EBA.
Το να υποστηριχθεί αυτό στην περίπτωση της Ελλάδας δεν θα πρέπει να είναι δύσκολο, αν οι πολιτικοί θέλουν να ενισχύσουν τις τράπεζες με μια τέτοια «προληπτική» ένεση κεφαλαίων.
Περιθώριο κινήσεων
Ακόμα και αν τεθεί υπό εκκαθάριση μια ελληνική τράπεζα, οι αρχές της ευρωζώνης θα πρέπει να σκεφτούν τι θα κερδίσουν από μια επιθετική απομείωση στους ιδιώτες επενδυτές. Οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες έχουν εξασφαλισμένες ομολογίες ύψους 57 δισ. ευρώ, από τα οποία μόνο τα 4,2 δισ. ευρώ δεν καλύπτονται από κρατικές εγγυήσεις, σύμφωνα με τον στρατηγικό αναλυτή της Royal Bank of Scotland, Αλμπέρτο Γκάλο.
Και η τραπεζική Οδηγία BRRD παρέχει και άλλα εργαλεία πέραν του bail-in για την αντιμετώπιση των προβληματικών τραπεζών. Για παράδειγμα, τα ομόλογα υψηλής εξασφάλισης είναι δυνατόν να μεταφερθούν σε μια bad bank στην οποία οι επενδυτές μπορούν να περιμένουν η συνολική ανάκτηση να είναι σημαντικά κάτω από τις σημερινές τιμές.
«Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ανακεφαλαιοποίησης μιας τράπεζας και το bail-in είναι ένας από αυτούς», σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Καρέλ Λανού. «Έχουν κάποιο περιθώριο, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους» σημείωσε.