Πολλές πιθανότητες επίτευξης συνολικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και δανειστών στην Αθήνα διακρίνει ο Γερμανός Υφυπουργός Οικονομικών Γενς Σπαν. Σε δηλώσεις του στη δημόσια τηλεόραση ARD δήλωσε μεταξύ άλλων: «Όλα δείχνουν ότι υπάρχει πρόθεση για συμφωνία, περισσότερο από ό,τι πριν από μερικούς μήνες».
Ανοιχτό παραμένει ωστόσο «προς ποια κατεύθυνση θέλει να πάει η ελληνική κυβέρνηση”. Την ίδια στιγμή όμως ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός Γενς Σπαν έκανε λόγο για την αναγκαιότητα μιας μακροπρόθεσμης και όχι προσωρινής λύσης για το ελληνικό ζήτημα: «Η συμφωνία θα πρέπει να διαρκέσει τρία χρόνια και όχι μόνο μερικές μόνο μέρες».
Συγκρατημένος απέναντι στις ελπιδοφόρες ειδήσεις για συμφωνία από την Αθήνα εμφανίστηκε στη γερμανική δημόσια ραδιοφωνία DLF ο χριστιανοδημοκράτης Βουλευτής Κρίστιαν φον Στέτεν δηλώνοντας ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις ειδήσεις από την Αθήνα: «Ακόμα δεν γνωρίζουμε ποιο είναι το συνολικό σχέδιο, δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει με τις ελληνικές τράπεζες, δεν γνωρίζουμε πώς θα προχωρήσει το σχέδιο των ιδιωτικοποιήσεων».
Στο αναλυτικό ρεπορτάζ του euro2day, αναφέρεται πως η Ελλάδα συμφώνησε με τους πιστωτές αναφορικά με τη λειτουργία του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών. Παράλληλα, πηγές αναφέρουν πως τα χαμηλά πλεονάσματα που προβλέπονται προσφέρουν τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο για να δοθεί περιθώριο για ανάπτυξη.
Προστατεύονται οι καταθέσεις ενώ επιχειρείται να δοθεί λύση στα κόκκινα δάνεια, όπως σημειώνει. Παράλληλα δίνει έμφαση στα 86 δισ. ευρώ που θα δοθούν ως δάνειο, αλλά και στο αναπτυξιακό πακέτο των 35 δισ. ευρώ.
Τα 11 πλεονεκτήματα της συμφωνίας
1. Η συμφωνία στα δημοσιονομικά προβλέπει ήπια προσαρμογή, δεν είναι καθόλου ασφυκτική, αφήνοντας χώρο στην ανάπτυξη. Προβλέπει:
– 0,25% πρωτογενές έλλειμμα το 2015 και πλεονάσματα
+ 0,50% το 2016
+ 1,75% το 2017 και
+ 3,5% το 2018.
Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία που είχε υπογράψει η κυβέρνηση Σαμαρά/Βενιζέλου προέβλεπε πρωτογενή πλεονάσματα 3% για το 2015, 4,5% για το 2016 και 2017, καθώς και 4,2% για το 2018! Πλεονάσματα που δεν άφηναν κανένα περιθώριο για ανάπτυξη.
Με την παρούσα συμφωνία, οι υποχρεώσεις της Ελλάδας για πλεονάσματα στην 3ετία είναι μειωμένες κατά ποσοστό 11% του ΑΕΠ, δηλαδή αποφεύγονται μέτρα ύψους περίπου 20 δισ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι με την παρούσα συμφωνία δεν θα υπάρξει καμία νέα δημοσιονομική επιβάρυνση -δηλαδή νέα μέτρα- κατά το προσεχές διάστημα.
2. Η συμφωνία διέπεται από το Διεθνές Ευρωπαϊκό Δίκαιο και όχι από το Αγγλικό, όπως είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση ΝΔ και ΠαΣοΚ, και δεν προβλέπει κατάργηση της κρατικής ασυλίας, όπως προέβλεπαν οι προηγούμενες συμφωνίες.
3. Η συμφωνία προβλέπει όχι μόνο την αναχρηματοδότηση του χρέους μέχρι το α’ εξάμηνο του 2018 αλλά και αρκετά χρήματα προκειμένου να εξοφληθούν ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου, προκειμένου να υπάρξει «φρέσκο» χρήμα στην αγορά. Κίνηση που θα αναζωογονήσει τον εμπορικό κόσμο.
4. Οι τράπεζες θα ανακεφαλοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2015 και άμεσα θα ενισχυθούν τουλάχιστον με 10 δισ. ευρώ. Έτσι δεν υπάρχει πλέον κανένας απολύτως κίνδυνος για «κούρεμα» καταθέσεων, όπως προβλέπει η κοινοτική οδηγία για ανακεφαλοποιήσεις τραπεζών μετά την 01.01.2016.
5. Η κυβέρνηση δεν δέχθηκε να πωλούνται τα «κόκκινα δάνεια» σε εταιρίες, ενώ με νομοθεσία έχει προστατεύσει την πρώτη κατοικία από τους πλειστηριασμούς έως το τέλος του 2015. Μέσα στο φθινόπωρο θα υπάρξουν κυβερνητικές πρωτοβουλίες ώστε να τακτοποιηθούν οριστικά, όσο αυτό μπορεί να γίνει σε μια «αγορά» περίπου 95 δισ. ευρώ, όσα και τα «κόκκινα δάνεια». Γι’ αυτό τον λόγο θα υπάρξει ομάδα διαβούλευσης με τους θεσμούς.
6. Ο ΑΔΜΗΕ παραμένει δημόσιο αγαθό, ενώ δεν υπήρξε καμία αναφορά σε «μικρή ΔΕΗ». Υπάρχει, βέβαια, δέσμευση για απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου, που αποτελεί όμως, ούτως ή άλλως, υποχρέωση προσαρμογής στις ευρωπαϊκές οδηγίες.
7. Θυμίζουμε ότι η συμφωνία προβλέπει ακόμα αναπτυξιακό πακέτο 35 δισ. ευρώ, γνωστό και ως «πακέτο Γιούνκερ»!
8. Στο τραπέζι των διαβουλεύσεων μπήκαν τα εργασιακά. Μετά από πρόταση της κυβέρνησης, στη διαπραγμάτευση αποφασίστηκε οι σχετικές διαβουλεύσεις με τους θεσμούς για την προώθηση νομοθετικής ρύθμισης να ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα. Σημειώνεται ωστόσο ότι οι διαβουλεύσεις θα γίνουν σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας – ILO καθώς και με διεθνούς κύρους εμπειρογνώμονες, γεγονός που διασφαλίζει ότι στην Ελλάδα δεν θα υπάρχει εξαίρεση από τα ισχύοντα στη Δυτική Ευρώπη.
9. Οι πολίτες θα εξακολουθήσουν να μην πληρώνουν τα 5 ευρώ για εξετάσεις στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων.
10. Τα μέτρα τα οποία προβλέπονται στην παρούσα συμφωνία είναι τα ίδια -με αρκετές βελτιώσεις, ωστόσο- τα οποία προβλέπονταν στη συμφωνία της κυβέρνησης ΝΔ/ΠΑΣΟΚ, η οποία δεν υλοποιήθηκε. Στη συμφωνία εκείνη, η κυβέρνηση είχε υποχρέωση να υλοποιήσει τα μέτρα αυτά προκειμένου να ολοκληρωθεί η 5η αξιολόγηση και να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση 4 δισ. ευρώ. Τα ίδια μέτρα, περίπου, επανήλθαν στην πρόταση που κατέθεσαν οι θεσμοί στη συνεδρίαση του Eurogroup της 25ης Ιουνίου, συνοδευόμενα από 5 μήνες παράταση του προγράμματος και χρηματοδότηση ύψους 7 δισ.
Σήμερα, με τα ίδια μέτρα, με σημαντικές όμως βελτιώσεις, μετά τη διαπραγμάτευση, η χώρα εξασφαλίζει την κάλυψη των δανειακών της υποχρεώσεων καθώς και των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου για την επόμενη τριετία, με χρηματοδότηση περίπου 85 δισ.
11. Η συμφωνία προβλέπει το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, μέσα από το οποίο η δημόσια περιουσία δεν πάει προς πώληση, όπως στο ΤΑΙΠΕΔ, αλλά αξιοποιείται.
Τηλεφωνήματα Τσίπρα σε Γιούνκερ, Μέρκελ και Ολάντ
Τηλεφωνικές επικοινωνίες με την Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, τον Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ και τον Πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είχε χθες αργά το βράδυ ο Πρωθυπουργός. Η πρωτοβουλία αυτή κρίθηκε αναγκαία, ώστε να κλείσει η συμφωνία χωρίς προσκόμματα, καθότι η Αθήνα είχε αντιληφθεί πως υπήρχε διάθεση από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών να τορπιλιστεί η συμφωνία, καθώς ο Σόιμπλε είχε καταστήσει σαφές ότι προκρίνει ένα νέο δάνειο-γέφυρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, με την Καγκελάριο Μέρκελ, που έκλινε περισσότερο προς τις μεθοδεύσεις Σόιμπλε, δεν υπήρξε συναντίληψη. Ωστόσο, σύμφωνα με το Real.gr, Ολάντ και Γιούνκερ εξέφρασαν την αμέριστη συμπαράστασή τους στην ελληνική πλευρά για την επίτευξη συμφωνίας, η οποία έκλεισε ως γνωστόν σήμερα το πρωί.
Η Αθήνα είναι σε θέση να πάει τώρα στο Eurogroup με ψηφισμένη τη συμφωνία, κάτι που ελπίζει ότι θα συσπειρώσει τους εταίρους στο πλευρό της και θα αποτρέψει μια ενδεχόμενη γερμανική απόπειρα για νέα εμπόδια.
Bild: Βαρύ κλίμα στο τηλεφώνημα με Μέρκελ;
Επικαλούμενη κυβερνητικούς κύκλους η εφημερίδα Bild γράφει ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επικοινώνησε κατά τη διάρκεια της νύχτας με την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ, τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ και τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Η Bild επισημαίνει: «Διαδόθηκε επίσης ότι το κλίμα κατά τη διάρκεια της συνομιλία με την Α. Μέρκελ ήταν πιο βαρύ από ό,τι στις συνομιλίες με Ολάντ και Γιούνκερ.
Παρατηρητές εκτιμούν ότι αυτή η ερμηνεία της τηλεφωνικής επικοινωνίας Τσίπρα-Μέρκελ διαδίδεται συνειδητά επειδή η ελληνική πλευρά προσπαθεί να παρουσιάσει την επίτευξη συμφωνίας για το τρίτο ελληνικό πρόγραμμα ως νίκη του Αλ. Τσίπρα κατά των Γερμανών ή επειδή θέλει να μεταφέρει στους γερμανούς την ευθύνη για τα σκληρά και μη δημοφιλή μέτρα λιτότητας», καταλήγει η Bild.
Ζητούμενο όχι η άμεση, αλλά η «μόνιμη λύση»
Το τρίτο ελληνικό πρόγραμμα και τα μέτρα λιτότητας που προκύπτουν από αυτό θα κατατεθούν για ψηφοφορία στο ελληνικό κοινοβούλιο το πιθανότερο την Πέμπτη, πριν από το Eurogroup, το οποίο έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή.
Παρά τα θετικά μηνύματα από την Αθήνα τόσο οι Χριστιανοδημοκράτες / Xριστιανοκοινωνιστές όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες βλέπουν με σκεπτικισμό μια συμφωνία στην Αθήνα υπό την πίεση του χρόνου. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του εκπροσώπου των Σοσιαλδημοκρατών για ζητήματα προϋπολογισμού Γιοχάνες Καρς: «Αν χρειαστεί το χρονικό διάστημα μέχρι τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο για να ληφθούν αποφάσεις που θα δώσουν αξιόπιστες λύσεις τότε θα ήταν καλύτερο να περιμένουμε». Σε περίπτωση ανάγκης ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός επανέφερε τη γνωστή προσωρινή λύση της χρηματοδότησης-γέφυρας μέχρι την επίτευξη συνολικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και δανειστών.
Το ζήτημα των τραπεζών
Την άρση όλων των εμποδίων αλλά και τη δημιουργία νέων μηχανισμών με στόχο την ενεργητική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και τον εντοπισμό των στρατηγικά κακοπληρωτών προβλέπει το προς υπογραφή νέο Μνημόνιο.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η βασική κατεύθυνση της κυοφορούμενης συμφωνίας μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών προβλέπει την ανάληψη δέσμης δράσεων, αμέσως μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στόχος είναι να εφαρμοστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, χωρίς αντιφατικές διατάξεις που ανοίγουν παράθυρα, ώστε να αντιμετωπιστεί το βουνό των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Στο πλαίσιο αυτό τίθενται σαφείς στόχοι και χρονοδιαγράμματα, ώστε μέσα στην επόμενη διετία να έχει μειωθεί ο όγκος των κόκκινων δανείων, είτε ως αποτέλεσμα της ενεργητικής διαχείρισης, είτε ως αποτέλεσμα πώλησης χαρτοφυλακίου δανείων. Μετά την εφαρμογή του θα ακολουθήσει εκ νέου αξιολόγηση της κατάστασης, το 2017.
Το πρώτο βήμα θα είναι η παρακολούθηση και αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών.
Προβλέπεται να συσταθεί Αρχή Πιστοποίησης Φερεγγυότητας, η οποία συνεπικουρούμενη από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και τη μόνιμη γραμματεία που θα συσταθεί, θα αξιολογήσει, σε συνεργασία με τράπεζες, τους συνεργάσιμους δανειολήπτες.
Από την παρακολούθηση και αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών θα προκύψει ποιοι εντάσσονται σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και ποιοι είναι απλά στρατηγικοί κακοπληρωτές που κρύβονται πίσω από υφιστάμενες διατάξεις (σ.σ. κυρίως ο νόμος Κατσέλη).
Για όσους εντάσσονται στην κατηγορία των ευπαθών κοινωνικά ομάδων θα υπάρχει δίχτυ ασφαλείας με προστασία της κύριας κατοικίας από πλειστηριασμούς, όπως επεδίωκε η κυβέρνηση. Για τους υπόλοιπους δεν θα υπάρχει καμία προστασία ενώ μειώνονται και τα όρια κατασχέσεων που ισχύουν σήμερα (σ.σ. ως το 25% του μισθού ή της σύνταξης) και καθορίζεται γενικό όριο ακατάσχετου τα 1.500 ευρώ.
Για τις επιχειρήσεις θα ακολουθηθεί όπως γράφει το Euro2day σήμερα ο νόμος Δένδια, που προβλέπει διαχωρισμό των βιώσιμων από τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις με καθαρά τραπεζικά κριτήρια.
Επιπρόσθετα, το Μνημόνιο προβλέπει τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων ( σ.σ πλην τραπεζών) που θα παρέχουν υπηρεσίες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ως το Δεκέμβριο του 2015 θα πρέπει να έχουν εντοπισθεί οι μεγαλοοφειλέτες προς τις τράπεζες και το Δημόσιο και να έχουν διαχωρισθεί οι βιώσιμοι από τους μη βιώσιμους καθώς και όσοι πρέπει να τύχουν προστασίας γιατί ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.
Αμέσως μετά και μέχρι τον Μάρτιο του 2016 θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ένα νέο πλαίσιο εξωδικαστικής επίλυσης για υπερχρεωμένους δανειολήπτες με στόχο την επιτάχυνση και απλούστευση των διαδικασιών.
Παράλληλα μέχρι τον Φεβρουάριο του 2016 η Τράπεζα της Ελλάδος θα θέσει για τις τράπεζες συγκεκριμένους στόχους για την μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μέσω ρυθμίσεων, εκποίησης περιουσιακών στοιχείων ή πώλησης χαρτοφυλακίου δανείων. Οι τράπεζες θα κληθούν να υποβάλλουν σχέδια μείωσης των επισφαλειών τα οποία θα παρακολουθούνται και θα επικαιροποιούνται ανά τρίμηνο από τον Ιούνιο του 2016.
Παράλληλα θα επικαιροποιηθεί η αξιολόγηση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών και του ΤΧΣ με προσθήκη νέων κριτηρίων και πρόβλεψη αντικατάστασης μελών που δεν τα πληρούν.
Μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2016 η ΤτΕ θα πρέπει να προχωρήσει σε αναθεώρηση του Κώδικα Δεοντολογίας ώστε να περιλαμβάνει και ομαδικές αναδιαρθρώσεις δανείων ( π.χ μικρομεσαίων επιχειρήσεων). Εδώ προβλέπεται η συνεργασία των επιμελητηρίων.
Τέλος, μέχρι το τέλος του 2017 οι αρχές θα πρέπει να αξιολογήσουν τον πτωχευτικό κώδικα και να προτείνουν βελτιώσεις.