Το πρώτο πράγμα που συνήθως κόβουμε από τη διατροφή μας όταν ξεκινάμε δίαιτα ή έστω να προσέχουμε περισσότερο τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε είναι το ψωμί. Γιατί όμως ο αποκλεισμός των αρτοπαρασκευασμάτων είναι λάθος; Μπορεί άραγε το ψωμί να μας βοηθήσει να χάσουμε κιλά;
Όπως σημειώνουν οι ειδικοί, περίπου το μισό της ημερήσιας ενέργειας θα πρέπει να προέρχεται από υδατάνθρακες, κυρίως από άμυλο. Συνεπώς, μαζί με τις πατάτες, τα ζυμαρικά και το ρύζι, το ψωμί είναι ένα κύριο συστατικό μιας υγιεινής και ισορροπημένης δίαιτας. Το ψωμί περιέχει, επίσης, πρωτεΐνες και μόνο μικρές ποσότητες λίπους (εκτός κι αν έχει προστεθεί κατά την παρασκευή του).
Οι σπόροι των δημητριακών είναι πλούσιοι σε διαιτητικές ίνες και παρέχουν απαραίτητα μικροθρεπτικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών Β (π.χ. θειαμίνη, νιασίνη και φυλλικό οξύ) και ανόργανων στοιχείων (π.χ. σίδηρος, ψευδάργυρος και μαγνήσιο), τα οποία εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στο πίτουρο, το εξωτερικό περίβλημα του σπόρου. Η ποσότητα αυτών των συστατικών στο ψωμί εξαρτάται από το αλεύρι: το αλεύρι ολικής άλεσης είναι πιο πλούσιο από το λευκό αλεύρι. Συνεπώς, τα ολικής άλεσης ψωμιά δεν περιέχουν μόνο περισσότερες διαιτητικές ίνες, αλλά και περισσότερες βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία (εκτός κι αν αυτά προστεθούν εκ των υστέρων στο λευκό αλεύρι μετά το άλεσμα, όπως στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου).
Περίπου τα δύο τρίτα των διαιτητικών ινών στους σπόρους των δημητριακών είναι μη διαλυτές και το ένα τρίτο διαλυτές: όταν απομακρύνεται το πίτουρο, χάνονται κυρίως οι μη διαλυτές ίνες. Οι διαιτητικές ίνες σχετίζονται με αρκετά οφέλη για την υγεία, και συγκεκριμένα με βελτιωμένη υγεία και λειτουργία του εντέρου, αλλά και με μειωμένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και διαβήτη τύπου 2 και με καλύτερη διατήρηση του βάρους.
Ψωμί… το παρεξηγημένο
Μια ολοένα πιο διαδεδομένη αντίληψη είναι ότι τα αμυλώδη τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένου του ψωμιού, προκαλούν αύξηση του βάρους. Η αντίληψη αυτή πηγάζει από την αυξανόμενη δημοτικότητα των διαιτών υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες/ χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, οι οποίες είναι συχνά επιτυχείς για τη βραχυχρόνια απώλεια βάρους. Παρόλα αυτά, είναι η συνολικά μικρότερη ενεργειακή πρόσληψη παρά η αποφυγή των υδατανθράκων αυτή καθεαυτή που οδηγεί σε απώλεια βάρους. Μια πρόσφατη εκτενής ανασκόπηση βρήκε ότι η κατανάλωση ψωμιού ολικής άλεσης (όπως από σιτάρι με ολόκληρο τον καρπό) δεν συσχετιζόταν με αύξηση του βάρους. Η μελέτη βρήκε επίσης μια συσχέτιση μεταξύ των διαιτητικών μοτίβων που περιλαμβάνουν αποφλοιωμένο ψωμί και του υπερβάλλοντος κοιλιακού λίπους (αν και η κατανάλωση κατά κύριο λόγο άσπρου ψωμιού θα μπορούσε να αντανακλά μια συνολικά λιγότερο υγιεινή δίαιτα).
Μια άλλη κοινή λαθεμένη αντίληψη είναι ότι το ψωμί προκαλεί φούσκωμα. Στα υγιή άτομα δεν υπάρχει κανένα επιστημονικό δεδομένο που να το υποστηρίζει.Παρόλα αυτά, σε καταστάσεις όπως η κοιλιοκάκη ή η αλλεργία στο σιτάρι, η κατανάλωση ψωμιού (και άλλων τροφίμων που περιέχουν γλουτένη ή σιτάρι) μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του γαστρεντερικού και δυσφορία. Το ποσοστό των ατόμων που θεωρούν ότι είναι αλλεργικοί στο σιτάρι (και άλλα τρόφιμα) είναι υψηλότερο από το πραγματικό.Εάν υπάρχει υποψία για μια αλλεργία ή δυσανοχή, είναι σημαντικό το άτομο να αναζητήσει ιατρική συμβουλή και να υποβληθεί σε δοκιμή. Αποκλείοντας απλώς τρόφιμα μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη πρόσληψη απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
Πηγή: European Food Information Council