Καθώς το βόρειο ημισφαίριο «καίγεται» από ένα κύμα καύσωνα, που έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ, πολύ πιο νότια, στα βάθη του χειμώνα, ένα άλλο τρομακτικό κλιματικό ρεκόρ καταρρίπτεται. Ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής έχει υποχωρήσει σε πρωτοφανή χαμηλά για την εποχή.
Κάθε χρόνο, ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής συρρικνώνεται στα χαμηλότερα επίπεδα προς τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν στην περιοχή έχουμε καλοκαίρι. Στη συνέχεια, ο θαλάσσιος πάγος συσσωρεύεται ξανά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αλλά φέτος οι επιστήμονες παρατήρησαν κάτι διαφορετικό.
Ο θαλάσσιος πάγος δεν έχει επιστρέψει στα αναμενόμενα επίπεδα. Στην πραγματικότητα βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα για την εποχή από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή τέτοιων δεδομένων πριν από 45 χρόνια.
Ο πάγος είναι περίπου 1,6 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (0,6 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια) κάτω από το προηγούμενο ιστορικό χαμηλό χειμώνα που σημειώθηκε το 2022, σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Δεδομένων Χιονιού και Πάγου (NSIDC).
Στα μέσα Ιουλίου, ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής ήταν 2,6 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (1 εκατομμύριο τετραγωνικά μίλια) κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 1981 – 2010. Αυτή είναι μια περιοχή σχεδόν τόσο μεγάλη όσο η Αργεντινή ή οι συνδυασμένες περιοχές του Τέξας, της Καλιφόρνια, του Νέου Μεξικού, της Αριζόνα, της Νεβάδας, της Γιούτα και του Κολοράντο
«Το παιχνίδι άλλαξε»
Το φαινόμενο έχει περιγραφεί από ορισμένους επιστήμονες ως εξαιρετικό – κάτι που είναι τόσο σπάνιο, που οι πιθανότητες είναι ότι συμβαίνει μόνο μία φορά σε εκατομμύρια χρόνια.
Αλλά ο Τεντ Σκάμπος, ειδικός παγετώνων στο Πανεπιστήμιο του Colorado Boulder, είπε ότι το να μιλάς με αυτούς τους όρους μπορεί να μην είναι και τόσο χρήσιμο. «Δεν έχει νόημα να λέμε για τις πιθανότητες του να συμβεί. Συμβαίνει. Το παιχνίδι έχει αλλάξει», είπε στο CNN. «Το σύστημα, μας λέει ξεκάθαρα ότι έχει αλλάξει».
Οι επιστήμονες προσπαθούν τώρα να καταλάβουν γιατί.
Η ιδιαιτερότητα της Ανταρκτικής
Η Ανταρκτική είναι μια απομακρυσμένη, πολύπλοκη ήπειρος. Σε αντίθεση με την Αρκτική, όπου ο θαλάσσιος πάγος βρίσκεται σε μια σταθερά καθοδική τροχιά καθώς επιταχύνεται η κλιματική κρίση, ο θαλάσσιος πάγος στην Ανταρκτική έχει εκτοξευθεί από υψηλά επίπεδα ρεκόρ σε χαμηλά ρεκόρ τις τελευταίες δεκαετίες, καθιστώντας πιο δύσκολο για τους επιστήμονες να καταλάβουν πώς αντιδρά. στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Αλλά από το 2016, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να παρατηρούν μια απότομη πτωτική τάση. Ενώ η φυσική μεταβλητότητα του κλίματος επηρεάζει τον θαλάσσιο πάγο, πολλοί επιστήμονες λένε ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι η κύρια κινητήρια δύναμη για την εξαφάνιση των πάγων.
«Το σύστημα της Ανταρκτικής ήταν πάντα πολύ μεταβλητό», λέει στο CNN ο Σκάμπος. «Αυτό το [σημερινό] επίπεδο διακύμανσης, ωστόσο, είναι τόσο ακραίο που κάτι έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά ειδικά φέτος, σε σχέση με όλα τα προηγούμενα χρόνια που πηγαίνουν τουλάχιστον 45 χρόνια πίσω».
Διάφοροι παράγοντες τροφοδοτούν την απώλεια θαλάσσιου πάγου, εξηγεί ο Σκάμπος, συμπεριλαμβανομένης της ισχύος των δυτικών ανέμων γύρω από την Ανταρκτική, οι οποίοι έχουν συνδεθεί με την αύξηση της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη.
«Οι θερμότερες θερμοκρασίες των ωκεανών βόρεια των ορίων του Ανταρκτικού Ωκεανού αναμειγνύονται με το νερό που είναι συνήθως κάπως απομονωμένο από τους υπόλοιπους ωκεανούς του κόσμου. Και αυτό είναι μέρος αυτής της ιδέας για το πώς να εξηγηθεί το φαινόμενο».
Στα τέλη Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής έφτασε στη χαμηλότερη έκτασή του από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή δεδομένων. Μόλις 691.000 τετραγωνικά μίλια.
Το άνευ προηγουμένου περιστατικό αυτού του χειμώνα μπορεί να υποδηλώνει μια μακροπρόθεσμη αλλαγή για την απομονωμένη ήπειρο. «Είναι πιο πιθανό να μην δούμε το σύστημα της Ανταρκτικής να ανακάμπτει με τον τρόπο που συνέβη, ας πούμε, πριν από 15 χρόνια, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στο μέλλον, και πιθανώς για πάντα» τονίζει ο Σκάμπος.
Άλλοι είναι πιο επιφυλακτικοί. «Είναι μεγάλη απόκλιση από το μέσο όρο, αλλά γνωρίζουμε ότι ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα από έτος σε έτος», δήλωσε στο CNN η Τζουλιέν Στρόουβ, ανώτερη επιστήμονας στο Εθνικό Κέντρο Δεδομένων Χιονιού και Πάγου, προσθέτοντας ότι «είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν αυτό είναι η νέα κανονικότητα ή όχι».
Η σπουδαιότητα του θαλάσσιου πάγου
Ο θαλάσσιος πάγος παίζει ζωτικό ρόλο. Αν και δεν επηρεάζει άμεσα την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, καθώς επιπλέει ήδη στον ωκεανό, έχει έμμεσες επιπτώσεις. Η εξαφάνισή του αφήνει τα παράκτια στρώματα πάγου και τους παγετώνες εκτεθειμένα σε κύματα και ζεστά νερά των ωκεανών, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα στο λιώσιμο και το σπάσιμο.
Η έλλειψη θαλάσσιου πάγου θα μπορούσε επίσης να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην άγρια ζωή, συμπεριλαμβανομένων των κριλ με τα οποία τρέφονται πολλές από τις φάλαινες της περιοχής, και των πιγκουίνων που βασίζονται στον θαλάσσιο πάγο για διατροφή και ανάπαυση.
Γενικότερα, ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του πλανήτη, πράγμα που σημαίνει ότι η εξαφάνισή του θα μπορούσε να έχει σαρωτικές επιπτώσεις πολύ πέρα από την ήπειρο.