Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ έχει πάρει πολλά ρίσκα, αλλά το τελευταίο μπορεί να τον οδηγήσει σε εκλογική ήττα, γράφει το Politico, μία μέρα πριν από τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές.
Με τους Ισπανούς αύριο να προσέρχονται στην κάλπη, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον ηγέτη των σοσιαλιστών και πρωθυπουργό της χώρας, Πέδρο Σάντσεθ, οποίος θα κληθεί να δώσει την δυσκολότερη εκλογική μάχη.
Η αντιπολίτευση της Ισπανίας επινόησε ένα μονολεκτικό σύνθημα που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει όλα όσα δεν πάνε καλά με τον Ισπανό πρωθυπουργό και την κυβέρνηση συνασπισμού του: «Σαντσισμός».
Ο Αλμέρτο Νουνιέθ Φεϊχό, ηγέτης του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (PP), έχει θέσει ως κύρια προτεραιότητά του να «ανατρέψει τον Σαντσισμό», αν γίνει πρωθυπουργός μετά τις γενικές εκλογές της 23ης Ιουλίου. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί, με τον Σάντσεθ να υπολείπεται του συντηρητικού αντιπάλου του.
«Ο σαντσισμός είναι η παραδοσιακή στρατηγική της δεξιάς όταν βρίσκεται στην αντιπολίτευση», έχει πει ο Σάντσεθ απαντώντας σε τέτοιες αιχμές. Πρόσθεσε ότι αυτό που πραγματικά εκπροσωπεί είναι «ο σοσιαλισμός, η μετασχηματιστική δύναμη που αυτή η χώρα είχε την τύχη να έχει τα τελευταία 40 χρόνια της δημοκρατίας».
Η οικονομία της Ισπανίας αναπτύσσεται ταχύτερα από τους περισσότερους εταίρους της στην ΕΕ, η κυβέρνηση έχει επιβλέψει έναν καταιγισμό κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και ο γλυκύτατος, όμορφος πρωθυπουργός, γράφιε το Politico απολαμβάνει διεθνές κύρος που θα ζήλευαν πολλοί προκάτοχοί του.
Ωστόσο, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές και η Ισπανία αναλαμβάνει το Συμβούλιο της προεδρίας της ΕΕ, αγωνίζεται να αποστασιοποιηθεί από την τοξική εικόνα που έχει σχηματίσει γι’ αυτόν η μισή χώρα.
Η πτώση και η άνοδος του Σάντσεθ
Αυτές θα είναι οι πέμπτες γενικές εκλογές του Σάντσεθ ως υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (PSOE). Το 2015 και το 2016, το οδήγησε σε ήττες ρεκόρ, καθώς συμπιέστηκε στα αριστερά από το νεοσύστατο Podemos.
Μετά τις κάλπες του 2016, ο Σάντσεθ εμπόδισε τις προσπάθειες του τότε πρωθυπουργού, Μαριάνο Ραχόι του PP, να σχηματίσει νέα κυβέρνηση αρνούμενος να απέχει από την ψηφοφορία για την ανάληψη των καθηκόντων του. Η παλαιά φρουρά του PSOE, φοβούμενη μια μακρά πολιτική αντιπαράθεση, εξεγέρθηκε και απομάκρυνε τον Σάντσεθ από την ηγεσία.
Και όμως, μέσα σε λίγους μήνες, επέστρεψε, κερδίζοντας την ψηφοφορία για την εκλογή νέου ηγέτη του κόμματος. Το 2018, ολοκλήρωσε την αξιοσημείωτη επιστροφή του αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία μέσω ενός τολμηρού κοινοβουλευτικού ελιγμού: την πρώτη επιτυχή πρόταση δυσπιστίας της σύγχρονης εποχής, κατά του Ραχόι.
«Ο Σάντσεθ δεν είναι σπουδαίος στρατηγός», δήλωσε ο Οριόλ Μπαρτομέους, πολιτικός επιστήμονας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (UAB). «Του αρέσει να κάνει ξαφνικές κινήσεις και ανταποκρίνεται στην πρόκληση όταν τα πράγματα είναι δύσκολα».
Θητεία όλο δράματα για τον Σάντσεθ
«Είναι το είδος του πολιτικού που σκέφτεται: ”Τα πράγματα είναι δύσκολα; Λοιπόν, σε αυτή την περίπτωση, θα το αναλάβω εγώ”».
Αυτή η στάση έχει δώσει στον Σάντσεθ μια δραματική χρειά στην θητεία του.
Οι κινήσεις και οι αποφάσεις του που τράβηξαν τα βλέμματα ήταν:
- Η προσφορά της Ισπανίας να επιτρέψει στο μεταναστευτικό σκάφος Aquarius να δέσει στις ακτές της, αφού η Ιταλία είχε αρνηθεί να το δεχτεί.
- Η συμφωνία εξπρές για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με το Podemos μόλις δύο ημέρες μετά τη νίκη του στις εκλογές του Νοεμβρίου 2019
- Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών λίγες ώρες αφότου το κόμμα του είχε υποστεί ήττα στις περιφερειακές και δημοτικές κάλπες της 28ης Μαΐου.
«Δεν είναι εύκολο να χαρακτηρίσουμε τον Σάντσεθ με μια συγκεκριμένη ιδεολογία, όραμα ή αξίες», δήλωσε ο Ρούμπεν Αμόν, συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής.
«Έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό που είναι η ικανότητα να προσαρμόζεται στις περιστάσεις, υποτάσσοντας την ιδεολογία, τη στρατηγική και την ίδια την πολιτική στις ανάγκες του σε κάθε περίσταση».
Κατά τη διάρκεια αυτής της νομοθετικής περιόδου, ο Σάντσεθ έπρεπε να προσαρμοστεί στη διακυβέρνηση μαζί με τους Podemos, μια συνεργασία που οδήγησε σε μια σειρά από διαμάχες, καθώς και σε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις σχετικά με την ισότητα των φύλων και την ταυτότητα. Ο συνασπισμός εισήγαγε επίσης νέους νόμους για την εργασία και τη στέγαση, αυξήσεις του κατώτατου μισθού και ένα νέο βοήθημα για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα.
Προσέγγιση των εθνικιστών – Ίσως το πληρώσει αύριο
Πολλές από αυτές τις δύσκολες αποφάσεις περιστράφηκαν γύρω από την εμπλοκή του Σάντσεθ με τους Καταλανούς και τους Βάσκους εθνικιστές. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, δήλωσε την πρόθεσή του να κατευνάσει τις εδαφικές εντάσεις που προκλήθηκαν από την αποτυχημένη προσπάθεια απόσχισης του 2017, της οποίας ηγήθηκαν καταλανικά κόμματα.
Ο στόχος αυτός έχει επιτευχθεί, με την κυβέρνηση του να έχει ξεκινήσει αργόσυρτες συνομιλίες με τη μετριοπαθή περιφερειακή κυβέρνηση που τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας και να βασίζεται στην Καταλανική Ρεπουμπλικανική Αριστερά (ERC) για κοινοβουλευτική υποστήριξη. Η απόφασή του, το 2021, να απονείμει χάρη στους εννέα Καταλανούς ηγέτες που είχαν φυλακιστεί για το ρόλο τους στην αποτυχημένη προσπάθεια ανεξαρτησίας, είδε τον πρωθυπουργό να παίρνει σημαντικό ρίσκο.
Στη συνέχεια προχώρησε περαιτέρω, εισάγοντας αλλαγές στον ποινικό κώδικα που περιλάμβαναν την εξάλειψη του εγκλήματος της εξέγερσης και την τροποποίηση του εγκλήματος της κατάχρησης δημόσιων πόρων, ωφελώντας έτσι ορισμένους Καταλανούς πολιτικούς που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν νομικές διαδικασίες.
Η αντιπολίτευση απεικόνισε τις κινήσεις αυτές ως κυνικά τεχνάσματα επιβίωσης που τόσο υπονομεύουν το κράτος δικαίου όσο και απειλούν την ενότητα της Ισπανίας.
Αλλά η κοινοβουλευτική υποστήριξη που έλαβε ο Σάντσεθ από τους Βάσκους εθνικιστές του EH Bildu, της διαδόχου της πολιτικής πτέρυγας της διαλυμένης τρομοκρατικής ομάδας ETA, έχει προκαλέσει ακόμη πιο σφοδρή αντίδραση.
Το EH Bildu έχει προκαλέσει οργή σε πολλούς στη Δεξιά. Για παράδειγμα, στις τοπικές εκλογές του Μαΐου έβαλε επτά υποψηφίους που είχαν καταδικαστεί για δολοφονίες από τρομοκρατικές ενέργειες .Αυτό έχει επίσης γίνει ένα αποτελεσματικό πολιτικό όπλο με το οποίο μπορεί να χτυπηθεί ο Σάντσεθ, σημειώνει το Politico.
«Ψέματα, χειραγώγηση και κακία» από τους εχθρούς του Σάντσεθ
«Δεν είχα καταλάβει τις συνέπειες όλου αυτού του δηλητηρίου», είπε κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης, κάνοντας λόγο για συνωμοσία που σχεδιάστηκε από τα δεξιά μέσα ενημέρωσης της χώρας και τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Πρόσθεσε ότι τα επιτεύγματα της κυβέρνησής του «επισκιάστηκαν από αυτή τη φούσκα του Σαντσισμού, η οποία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ψέματα, χειραγώγηση και κακία».
Η κριτική έχει επιδεινωθεί και από τις κατηγορίες ότι ο σοσιαλιστής ηγέτης χειραγωγεί τους θεσμούς. Το εθνικό γραφείο ερευνών του CIS διαπομπεύεται συχνά για τη δημοσίευση δημοσκοπήσεων που φαίνεται να διογκώνουν την υποστήριξη προς το PSOE (η δημοσκόπηση του Ιουνίου έδειξε ότι το PSOE και οι αριστεροί σύμμαχοί του είχαν περισσότερες πιθανότητες να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση από ό,τι η δεξιά)- και ο διορισμός της υπουργού Δικαιοσύνης Ντολόρες Ντελγκάδο Σάντσεθ ως γενικού εισαγγελέα πυροδότησε ισχυρισμούς για ανάμειξη στο δικαστικό σώμα.
Στηρίζεται στη διεθνή του εικόνα
Ωστόσο, στη διεθνή σκηνή, ακόμη και οι επικριτές του παραδέχονται ότι ο Σάντσεθ έχει πολύ μεγαλύτερη επιρροή και αυτοπεποίθηση από τους περισσότερους προκατόχους του. Είναι ο πρώτος Ισπανός πρωθυπουργός που γνώριζε άριστα την αγγλική γλώσσα. Εργάστηκε ως σύμβουλος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ήταν μέλος του υπουργικού συμβουλίου του ύπατου εκπροσώπου για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο.
Η διαπραγμάτευση της κυβέρνησής του για την εξασφάλιση 70 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ για την αποκατάσταση του κορωνοαϊού συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομίας. Εν τω μεταξύ, η χορήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μιας «ιβηρικής εξαίρεσης» – με ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για την Ισπανία και την Πορτογαλία – ήταν ένας διπλωματικός θρίαμβος για τον Σάντσεθ και τον Πορτογάλο ηγέτη, Αντόνιο Κόστα.
Η θητεία της Ισπανίας ως προέδρου του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία άρχισε την 1η Ιουλίου, αποτελεί την ιδανική πλατφόρμα για τον ηγέτη των σοσιαλιστών να επιδείξει τους διεθνείς «μυς» του και η κυβέρνησή του έχει οργανώσει σειρά συνόδων κορυφής κατά τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, οι γενικές εκλογές έχουν δημιουργήσει αβεβαιότητα ως προς το αν θα παραμείνει στην εξουσία για όλη τη διάρκεια της προεδρίας.
«Μπορεί να ακούγεται αλαζονικό», σημείωσε ο Σάντσεθ σε ένα βιβλίο απομνημονευμάτων που εξέδωσε το 2019, «αλλά συνειδητοποιώ ότι ανταποκρίνομαι στην πρόκληση σε δύσκολες καταστάσεις».
Η γεμάτη περιστατικά πολιτική του σταδιοδρομία επιβεβαιώνει αυτή την άποψη. Αλλά αυτός ο πολιτικός τζογαδόρος θα χρειαστεί να αψηφήσει τις πιθανότητες για άλλη μια φορά, αν θέλει να παραμείνει πρωθυπουργός της Ισπανίας.