Είναι πολύ δύσκολο να είσαι ο Κάρολος Γ’. Ειδικά τους τελευταίους έξι μήνες. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο έως σήμερα ο νέος μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου κλήθηκε να πει το στερνό αντίο στην πολυαγαπημένη, πλην δεσποτική, μητέρα του, βασίλισσα Ελισάβετ Β’ και να παραβρεθεί τρόπον τινά στην πρόβα της δικής του κηδείας, να αναλάβει στα 74 του χρόνια μια θέση που και ο ίδιος κόντευε να ξεχάσει ότι γεννήθηκε για να υπηρετήσει, να διαχειριστεί τα απόνερα της αυτοβιογραφίας του γιου του, πρίγκιπα Χάρι και να αντέξει τους κλυδωνισμούς από το πολυσυζητημένο αλλά τελικά κατώτερο των περιστάσεων και των προσδοκιών ντοκιμαντέρ των «ανταρτών» του Στέμματος.
Είδε διαδηλωτές να τον απαξιώνουν με το που βγήκε από το καβούκι του Κλάρενς Χάους (της μέχρι πρότινος επίσημης κατοικίας του), παρακολούθησε σκελετούς να βγαίνουν από την ντουλάπα του και να σουλατσάρουν σε ανάλυση 4K στο «Crown» του Netflix, λίγες ημέρες πριν από την ενθρόνισή του πληροφορήθηκε πως το πιο δυναμικό κομμάτι της βρετανικής κοινωνίας, δηλαδή οι πολίτες από 18 έως 24 ετών πιστεύουν πως ήρθε η ώρα η χώρα να ξεμπερδεύει με τους ελέω Θεού βασιλείς και να αποκτήσει επιτέλους αιρετό, εκλεγμένο αρχηγό κράτους.
Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας YouGov που διεξήχθη για λογαριασμό της εκπομπής «Panorama» του BBC, μεταξύ 14ης και 17ης Απριλίου ο νέος μονάρχης σαρώνει σε απήχηση και επιδραστικότητα στους συνομηλίκους του (βλ. ακροατήριο ετών 65+), αλλά φυλλορροεί στις νεότερες γενιές· το 50% των πολιτών ηλικίας 25-49 ετών πιστεύει πως ο νέος βασιλιάς δεν έχει την παραμικρή υπόνοια για όσα απασχολούν την κοινωνία, ενώ το ποσοστό ανεβαίνει στο 59% στους ερωτώμενους 18-24 ετών.
Στα ακόμα πιο κακά νέα, το 32% όσων συμμετείχαν στην έρευνα κρίνει πως η βασιλική οικογένεια της Αγγλίας δεν αξίζει τα λεφτά της, δηλαδή τα 86,3 εκατ. λίρες που στοίχισε για το οικονομικό έτος 2021-22 στο Βρετανικό Δημόσιο. Με το σχεδόν ταπεινωτικό δεδομένο ότι το ένα τρίτο των Βρετανών δεν θέλει να βγάζει 1,29 λίρες ετησίως από την τσέπη του για το κρατικό χαρτζιλίκι των Γουίνδσορ, το Σάββατο 6 Μαΐου ο Κάρολος Γ’ στέφεται βασιλιάς.
Κορόνα στο κεφάλι του
Με τη μεγάλη μέρα να πλησιάζει, τα ξημερώματα της Τετάρτης πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο πρόβα από τις ένοπλες δυνάμεις, που θα συμμετάσχουν στην τελετή της στέψης. Συγκεκριμένα, εκατοντάδες στελέχη του στρατού, του ναυτικού και της αεροπορίας παρέλασαν από τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, περνώντας από την πλατεία Τραφάλγκαρ και την Ντάουνινγκ Στριτ προς το Αβαείο του Ουέστμινστερ.
British guards rehearse in the middle of the night for King Charles’ coronation in London pic.twitter.com/ieRyH6XU5R
— Reuters (@Reuters) May 3, 2023
Η κρατική άμαξα του Πλατινένιου Ιωβηλαίου, συνοδευόμενη από έφιππους στρατιώτες, συμμετείχε, επίσης, στην πρόβα, ενώ φανατικοί βασιλικοί περίμεναν για πάνω από τρεις ώρες, ώστε να ολοκληρωθεί η παρέλαση και να τραβήξουν φωτογραφίες.
NEW: First glimpse of King Charles’ #Coronation procession as full rehearsal in the early hours of this morning held in London
📸 @ianvogler & PA https://t.co/FAvoHt66wW pic.twitter.com/XzdQol05yZ— Russell Myers (@rjmyers) May 3, 2023
Η επίσημη έναρξη των τριήμερων εκδηλώσεων για την ενθρόνιση του νέου μονάρχη, η οποία, όπως έχουν μάθει και οι πέτρες, θα είναι σεμνότερη, ταπεινότερη και μικρότερης κλίμακας από εκείνη της μητέρας του το 1953, θα κηρυχθεί στις 6 π.μ. (τοπική ώρα) του Σαββάτου. Από εκείνη τη στιγμή οι περίπου 1.000 στρατιώτες των Βρετανικών Δυνάμεων θα ξεκινήσουν να παίρνουν τη θέση τους κατά μήκος της πομπής που θα ακολουθήσουν ο Κάρολος και η Καμίλα από το Παλάτι του Μπάκιγχαμ προς το Αβαείο του Γουεστμίνστερ και τούμπαλιν.
Το σχέδιο, που είναι μελετημένο και ενορχηστρωμένο μέχρι κεραίας, ονομάζεται «Χρυσή Σφαίρα» και πιθανότατα ο Κάρολος το γνωρίζει απέξω κι ανακατωτά. Από το 1969, όταν σε ηλικία 21 ετών πήρε το χρίσμα του πρίγκιπα της Ουαλίας, ο πρωτότοκος γιος της Ελισάβετ συμμετείχε υποχρεωτικά στην ετήσια συνάντηση της βασίλισσας με τους επιτελείς της, η οποία είχε ως κεντρικό θέμα αυτήν ακριβώς την ημέρα. Ναι, η επιχείρηση «ενθρονίστε τον διάδοχο» αναθεωρήθηκε πολλές φορές, αφού η βασίλισσα αποδείχτηκε κορακοζώητη, και ο πήχης της φαντασμαγορίας ανέβηκε σε δυσθεώρητα ύψη.
Μπορεί ο Κάρολος να ευαγγελίζεται μια τελετή που δεν θα σκανδαλίσει και δεν θα προκαλέσει, όμως μια στέψη που μεθοδεύεται και επικαιροποιείται εδώ και μισό αιώνα δεν μπορεί παρά να είναι τουλάχιστον φαραωνικών διαστάσεων. Ηδη ο λογαριασμός υπολογίζεται ότι έχει ξεπεράσει τα 100 εκατ. λίρες.
Λίγο πριν από τις 10 το πρωί (ώρα Λονδίνου) το πρώτο λάκτισμα των έξι αλόγων που θα σύρουν την άμαξα του Διαμαντένιου Ιωβηλαίου της Ελισάβετ θα δώσει το σύνθημα για την έναρξη των εργασιών μιας ημέρας που όμοιά της η Βρετανία έζησε πριν από ακριβώς 70 χρόνια παρά 27 ημέρες.
Η άμαξα που σχεδιάστηκε για τα 80χρονα της Ελισάβετ αλλά λόγω κωλυσιεργίας ήταν τελικά έτοιμη στους εορτασμούς για το Διαμαντένιο Ιωβηλαίο της θα περάσει την εξώθυρα του Μπάκιγχαμ μεταφέροντας τον βασιλιά και τη βασιλική σύζυγο.
Στη διαδρομή από το Παλάτι έως τη δυτική θύρα του Αβαείου Γουεστμίνστερ το ζευγάρι θα απολαύσει τις επευφημίες του πλήθους και των στρατιωτικών αγημάτων. Πιθανότατα όμως δεν θα πάρει τίποτα το αυτί του, αφού η άμαξα, εκτός από αλεξίσφαιρα τζάμια, θωράκιση, κλιματισμό και υπερσύγχρονες αναρτήσεις, διαθέτει και ηχομόνωση. Η πομπή του βασιλιά, όπως παραδοσιακά ονομάζεται, θα ολοκληρωθεί λίγο πριν από τις 11 το πρωί. Τον Κάρολο και την Καμίλα θα υποδεχθεί και θα οδηγήσει στο εσωτερικό του Αβαείου ο Αρχιεπίσκοπος του Κάντερμπερι, ο οποίος και θα χοροστατήσει στην τελετή.
Εν αρχή ην ο Κάρολος
Συνηθισμένη για χρόνια να ζει στη σκιά του Καρόλου και του αλλοτινού συζυγικού βίου του, θα έλεγε χαιρέκακα κανείς πως η Καμίλα είναι άριστα προπονημένη για τη μακρά αναμονή της δικής της στέψης. Προηγείται φυσικά αυτή του βασιλιά που θα γίνει δόξη και τιμή. Αλλωστε ο Οίκος των Γουίνδσορ είναι ο μοναδικός βασιλικός οίκος που εξακολουθεί να χρησιμοποιεί όλα εκείνα τα ρετρό αλλά εντυπωσιακά παραφερνάλια που θα υπενθυμίσουν με τον πιο σκληρό τρόπο πως ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός, αφού μπορεί κάλλιστα να είναι διαμάντια, τοπάζια, σμαράγδια, αμέθυστοι κ.λπ.
Στο Αβαείο που έχει φιλοξενήσει όλες τις στέψεις από το 1066 έως σήμερα, τον βασιλιά θα καθοδηγεί ο Αρχιεπίσκοπος, θα ακολουθούν δύο στρατιώτες που θα μεταφέρουν δύο σκήπτρα που χρονολογούνται στον 17ο αιώνα και θα συνοδεύουν τα τρία εγγόνια της Καμίλα και ο εγγονός του και διάδοχος του θρόνου, πρίγκιπας Τζορτζ. Την είσοδό του θα διαδεχθεί η ανακήρυξή του ως βασιλιά, με το πλήθος των 2.000 προσκεκλημένων -υπενθυμίζεται ότι στη στέψη της Ελισάβετ Β’ αλλά και του πατέρα της Γεωργίου ΣΤ’ ο αριθμός ήταν τετραπλάσιος- να ομονοεί βροντόφωνα: «Ο Θεός να σώζει τον βασιλιά».
Αμέσως μετά την ανακήρυξη έρχεται η στιγμή του όρκου. Ο Κάρολος θα ορκιστεί ότι θα τηρεί τον νόμο και θα υπηρετεί την Αγγλικανική Εκκλησία με το χέρι στο Ευαγγέλιο. Και ύστερα θα έρθει η στιγμή του χρίσματος. Ο νέος μονάρχης, που αναμένεται να φορά κάποια από τις στρατιωτικές στολές του και όχι το παραδοσιακό ένδυμα των βασιλέων, θα σταθεί μπροστά από τον θρόνο του Αγίου Εδουάρδου (ηλικίας οκτώ αιώνων, που θα μεταφερθεί από τη Σκωτία στο Γουεστμίνστερ ειδικά για την περίσταση) και ο Αρχιεπίσκοπος θα τον ράνει με μύρο από τα Ιεροσόλυμα. Το έλαιο προήλθε από δύο δέντρα του Ορους των Ελαιών και ευλογήθηκε από τον Πατριάρχη Θεόφιλο. Αυτή η στιγμή, που περιγράφει συμβολικά την πνευματική ανύψωση του Καρόλου, θα είναι και η μόνη που δεν θα καταγραφεί λόγω της ιερότητάς της από τις κάμερες. Το ίδιο άλλωστε είχε συμβεί και στην ενθρόνιση της Ελισάβετ.
Σε πέντε πράξεις
Μετά το χρίσμα επιτέλους ξεκινά η τέταρτη πράξη του δράματος, φτάνει δηλαδή η στιγμή της στέψης. Ο Κάρολος θα έχει κορόνα στο κεφάλι του το περίφημο στέμμα του Αγίου Εδουάρδου, που κατασκευάστηκε από χρυσό το 1661 και είναι διακοσμημένο με ρουμπίνια, αμέθυστους, ζαφείρια, τοπάζια και διαμάντια. Τελευταία που είχε φορέσει το διάδημα βάρους 2 κιλών ήταν η μητέρα του, το 1953. Τη στιγμή της στέψης 62 κανονιοβολισμοί από τον Πύργο του Λονδίνου θα αναγγείλουν στη χώρα τον νέο της βασιλιά.
Η πέμπτη φάση της ενθρόνισης θα είναι μάλλον και η πιο ανακουφιστική για τον Κάρολο, ο οποίος, εκτός από το δύο κιλών στέμμα στο κεφάλι, θα κρατά στα χέρια του τη Χρυσή Σφαίρα, το 90 εκατοστών Χρυσό Σκήπτρο με τον Σταυρό και το 110 εκατοστών Χρυσό Σκήπτρο με το Περιστέρι. Ναι, επιτέλους θα καθίσει στον θρόνο. Ή μάλλον θα τον τοποθετήσουν εκεί σηκώνοντάς τον στα χέρια ο Αρχιεπίσκοπος και οι Επίσκοποι. Αμέσως μετά τα μέλη της βασιλικής οικογένειας είθισται να υποκλίνονται δηλώνοντας την πίστη τους στον βασιλιά, όμως αυτή τη φορά το προνόμιο θα έχει μόνο ο πρίγκιπας Γουίλιαμ – για την οικονομία του χρόνου και του κουτσομπολιού που θα ξεσήκωνε τυχόν αποκλεισμός του πρίγκιπα Χάρι. Θα ακολουθήσει η στέψη της Καμίλα, που θα είναι συντομότερη και χωρίς πολλές παράτες.
Η βασιλική σύζυγος επέλεξε το στέμμα της βασίλισσας Μαίρης του 1911 και όχι εκείνο της βασιλιομήτορος Ελισάβετ για τη στέψη της, ώστε να μη σκανδαλίσει, αφού ένα από τα διαμάντια του τελευταίου διεκδικούν το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και η Ινδία. Λεπτομέρειες. Αν πάντως το θέαμα είναι εξασφαλισμένο από το βασιλικό ζεύγος και κυρίως από τα εκτυφλωτικά διαμάντια του στέμματος, τα οποία μετά τις 6 Μαΐου θα επιστρέψουν στον Πύργο του Λονδίνου όπου φυλάσσονται, για το ακρόαμα θα φροντίσουν οι δώδεκα συνθέτες που επιστρατεύτηκαν για να δημιουργήσουν πρωτότυπη μουσική.
Ανάμεσά τους μάλιστα βρίσκεται και ο συνομήλικος του Καρόλου Αντριου Λόιντ Γουέμπερ που εμπνεύστηκε για την περίσταση τον ύμνο «Make a Joyful Noise». Το ηχητικό μέρος της στέψης επιμελήθηκε ο ίδιος ο νέος βασιλιάς. Ηταν μάλιστα ρητή απαίτησή του να ακουστούν και βυζαντινοί ύμνοι, ως φόρος τιμής στις ελληνικές ρίζες του πατέρα του, πρίγκιπα Φιλίππου, αλλά και ως υπενθύμιση των στενών δεσμών που έχει σφυρηλατήσει ο ίδιος με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Την ευθύνη ανέλαβε ο Αλέξανδρος Λίγκας, καθηγητής Ορθόδοξης Μουσικής στη Θεολογική Ακαδημία του Αγίου Βλαδίμηρου στη Νέα Υόρκη και δημιουργός του συνόλου Byzantine Chant Ensemble. Εκείνος ήταν που επέλεξε έναν ψαλμό του 8ου αιώνα τον οποίο θα ερμηνεύσει στη διάρκεια της στέψης μαζί με ένα μικρό σύνολο ιεροψαλτών.
Τι έχεις ντυθεί; Λιτότητα
Ο Κάρολος δεν αποφάσισε να είναι απέριττος μόνο στο μουσικό χαλί της στέψης του, αλλά θέλησε να μπολιάσει το πνεύμα της λιτότητας και στις εμφανίσεις των μόλις 2.000 προσκεκλημένων. Φυσικά θα υπάρχει εξτραβαγκάντσα και άνθρωποι που θα ερμηνεύσουν κατά το δοκούν την εντολή για πρωινό επίσημο ένδυμα, ωστόσο η οδηγία είναι ότι απαγορεύονται οι κορόνες, οι τιάρες, οι κάπες, οι μπέρτες, τα βελούδα, η στυλιστική αμετροέπεια και η ενδυματολογική φλυαρία. Παρότι υπάρχει η πεποίθηση πως η βασιλική οικογένεια προσκαλεί στη στέψη, η αλήθεια είναι ότι η ευθύνη και η επιλογή ανήκουν στη βρετανική κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, παρούσα στη στέψη θα είναι η βασιλική οικογένεια της Αγγλίας σχεδόν σε απαρτία, αφού θα λάμψουν διά της απουσίας τους η Μέγκαν Μαρκλ, ο πρίγκιπας Αρτσι και η πριγκίπισσα Λίλιμπετ Νταϊάνα, τα δύο παιδιά της Καμίλα και ο πρώην σύζυγός της Αντριου Πάρκερ Μπόουλς.
Παρών βέβαια ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Ρίσι Σούνακ μετά της συζύγου του. Είναι ο μόνος πολιτικός που θα συνοδεύεται, αφού όλοι οι υπόλοιποι, ανάμεσά τους οι πρώην πρωθυπουργοί της χώρας, μέλη του υπουργικού συμβουλίου αλλά και οι κεφαλές της Ευρωπαϊκής Ενωσης (βλ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Σαρλ Μισέλ και Ρομπέρτα Μετσόλα) έλαβαν μονή πρόσκληση. Παρόντες θα είναι οι πρόεδροι Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Πολωνίας και Κύπρου, οι πρωθυπουργοί του Πακιστάν, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και του Μπαγκλαντές και βέβαια στρατιές από γαλαζοαίματους.
Ο Παύλος πιθανότατα θα συνοδεύεται από τη μητέρα του Αννα-Μαρία και όχι από τη Μαρί-Σαντάλ, ενώ μια θέση στο Αβαείο βρέθηκε και για τα βασιλικά ζεύγη του Βελγίου, της Ολλανδίας, της Ιαπωνίας, του Μονακό, της Νορβηγίας, της Σουηδίας, του Λουξεμβούργου, της Ισπανίας και της Δανίας. Εκ των ων ουκ άνευ θεωρείται η παρουσία του Εντουαρντ Φιτζάλαν-Χάουαρντ ή αλλιώς του τελετάρχη της στέψης (ο ίδιος που διασφάλισε ότι όλα στην κηδεία της Ελισάβετ λειτούργησαν με ακρίβεια ελβετικού κούκου), ενώ από το πάνθεον των celebrities μόνες επιβεβαιωμένες παρουσίες λίγα εικοσιτετράωρα πριν από τη στέψη είναι εκείνες της σχεδιάστριας Στέλλα ΜακΚάρτνεϊ, της ηθοποιού Τζοάνα Λάμλεϊ και του συναδέλφου της Ρόουαν Ατκινσον, ο γνωστός Mr Bean. Εντάξει, πάντα πρέπει να υπάρχει κάποιος που μπορεί να τα κάνει λίγο χειρότερα από τον νέο μονάρχη -ο μη γένοιτο- σε τέτοιες κοσμοϊστορικές περιστάσεις.
Εμπρός προς τα πίσω
Υπό το βλέμμα όλων των παραπάνω, οι οποίοι, σημειωτέον, έλαβαν προσκλήσεις φτιαγμένες στο χέρι από μια μικρή ομάδα τεχνητών καλλιγράφων, και αμέσως μετά τη στέψη της Καμίλα, ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ θα αλλάξει κορόνα και φορώντας το Αυτοκρατορικό Στέμμα με τα 2.868 διαμάντια και τα 17 ζαφείρια, βάρους ενός κιλού, θα επιβιβαστεί μαζί με τη βασιλική σύζυγο στην εμβληματική Χρυσή Αμαξα για την επιστροφή του στο Παλάτι.
Κατασκευασμένη στα τέλη του 18ου αιώνα, η αξίας 180 εκατ. λιρών άμαξα, την οποία κινούν οκτώ άλογα, έχει κάνει την ίδια διαδρομή για κάθε μονάρχη από το 1831 μέχρι σήμερα. Είναι ένα ιστορικό κειμήλιο, το οποίο όμως μοιάζει σαφώς υπερεκτιμημένο αν λάβει κανείς υπόψη πως η βασίλισσα Ελισάβετ είχε να θυμάται τα χειρότερα από την πρώτη της μετακίνηση ως βασίλισσα. Την πομπή της στέψης, όπως είθισται να λέγεται η επιστροφή στο Μπάκιγχαμ, πιθανολογείται ότι θα ακολουθεί μια δεύτερη άμαξα στην οποία θα επιβαίνουν ο πρίγκιπας Γουίλιαμ, η Κέιτ Μίντλετον και τα τρία παιδιά τους, ενώ 4.000 παραταγμένοι στρατιώτες θα αποδίδουν τιμές.
Η ημέρα της στέψης θα ολοκληρωθεί με τον παραδοσιακό από το 1902 χαιρετισμό του νέου βασιλιά προς τον λαό, από τον εξώστη του παλατιού. Το ζήτημα είναι βέβαια ποιοι θα πλαισιώσουν τον Κάρολο, πέρα από τη βασιλική σύζυγο. Κάποιοι στοιχηματίζουν ότι ο Χάρι θα αποκλειστεί από την εθιμοτυπική τελετή στη διάρκεια της οποίας αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας θα σκίζουν τους αιθέρες. Αλλοι πιστεύουν ότι ο νέος βασιλιάς θα αποδειχθεί ενωτικός.
Οπως έκανε δηλαδή με το έμβλημα της στέψης του, στο οποίο χώρεσε το ρόδο της Αγγλίας, το γαϊδουράγκαθο της Σκωτίας, τον νάρκισσο της Ουαλίας και το τριφύλλι της Βόρειας Ιρλανδίας. Υπεύθυνος για το λογότυπο δεν είναι άλλος από τον βιομηχανικό σχεδιαστή Τζόνι Αϊβ, τον άνθρωπο δηλαδή που έδωσε στην ανθρωπότητα τους υπολογιστές Mac, τα iPods και βέβαια τα iPhone. Εκτός από logo, η άνοδος του Καρόλου στον θρόνο έχει και το επίσημο φαγητό της. Το βασιλικό ζεύγος πρόκρινε την τάρτα της στέψης, δηλαδή μια κις με ελαφριά τραγανή βάση και γέμιση από φασόλια, σπανάκι και φρέσκο εστραγκόν. Ποιος δεν εύχεται ήδη ενδόμυχα η στέψη να αφήσει καλύτερη γεύση από το επίσημο γεύμα της;