Συνολικά 56 άμαχοι έχασαν τη ζωή τους και 595 άλλοι τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις σε διάφορες περιοχές του Σουδάν, όπως ανακοίνωσε νωρίς την Κυριακή του Πάσχα η ένωση γιατρών της χώρας, μια ημέρα αφού ξέσπασαν εχθροπραξίες μεταξύ του σουδανικού στρατού και παραστρατιωτικών.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΡΤ, μεταξύ των τραυματιών είναι και δύο Ελληνες που χτυπήθηκαν από θραύσματα βλήματος το Μεγ. Σάββατο.
Ολη νύχτα το Χαρτούμ συνταρασσόταν από πυρά και εκρήξεις, έπειτα από μια μέρα αιματηρών οδομαχιών, αεροπορικών επιδρομών κι ανταλλαγών απειλών μεταξύ των δυο στρατηγών στην εξουσία στο Σουδάν από το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2021.
Στην πρωτεύουσα, όπου από τους λιγοστούς πολίτες που βγήκαν έξω χθες το πρωί οι πιο πολλοί γύρισαν σπίτια τους τρέχοντας, στήλες πυκνού καπνού υψώνονταν από βάσεις του στρατού και παραστρατιωτικών, καθώς και το διεθνές αεροδρόμιο.
Οι εκκλήσεις προς τις αντίπαλες πλευρές να παύσουν πυρ διαδέχονται η μια την άλλη: από τον ΟΗΕ, από την Ουάσιγκτον, από τη Μόσχα, από τη Ρώμη, από το Ριάντ, από την Αφρικανική Ένωση, από τον Αραβικό Σύνδεσμο, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τον πρώην πρωθυπουργό της μεταβατικής κυβέρνησης Αμπντάλα Χάμντοκ…
Την Κυριακή, ο Αραβικός Σύνδεσμος οργανώσει εσπευσμένα έκτακτη σύνοδο για το Σουδάν, κατόπιν αιτήματος του Καΐρου, όπου εδρεύει ο οργανισμός, και του Ριάντ. Πρόκειται για κράτη-συμμάχους του σουδανικού στρατού, που έχει εμπλακεί σε σύγκρουση με τους παραστρατιωτικούς· οι τελευταίοι επιδιώκουν να τον ανατρέψουν, πλέον θέλουν να πάρουν αυτοί την εξουσία.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες, συζήτησε με τους ηγέτες των δυο πλευρών, τον αρχηγό των ένοπλων δυνάμεων στρατηγό Αμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και τον επικεφαλής των παραστρατιωτικών, τον Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, καθώς και με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, και αξίωσε «να σταματήσει αμέσως η βία».
Οι παραστρατιωτικοί όμως μοιάζουν ανένδοτοι. Δεν θα σταματήσουν προτού πάρουν «τον έλεγχο όλων των στρατιωτικών βάσεων», διεμήνυσε απευθυνόμενος στην κάμερα του Αλ Τζαζίρα ο επικεφαλής τους, ο στρατηγός Ντάγκλο, ή «Χαμέτι».
Το Μεγ. Σάββατο το βράδυ, εμφανιζόμενος σε τηλεοπτικό δίκτυο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, το Sky News Arabia, επανέλαβε πως «αναγκάστηκε» να αναλάβει δράση. «Δεν το αρχίσαμε εμείς αυτό», πέταξε. «Πρέπει ο Μπουρχάν, αυτός ο εγκληματίας, να παραδοθεί», πρόσθεσε με πυρά να ακούγονται γύρω του.
«Ξέρουμε πού κρύβεσαι και θα έρθουμε να σε πιάσουμε και να σε παραδώσουμε στη δικαιοσύνη ή να σε σκοτώσουμε σαν σκυλί», διεμήνυσε.
Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ), που αποτελούνται από χιλιάδες παραστρατιωτικούς που έδρασαν στον πόλεμο του Νταρφούρ προτού γίνουν βοηθητικοί του στρατού, υποστήριξαν πως κατέλαβαν το διεθνές αεροδρόμιο και το προεδρικό παλάτι. Ο στρατός διέψευσε.
Ο στρατηγός Μπουρχάν από την πλευρά του έχει να εμφανιστεί δημόσια από χθες το πρωί· ωστόσο τόνισε σε ανακοίνωσή του πως «κατελήφθη εξαπίνης στις εννιά το πρωί» όταν οι ΔΤΥ επιτέθηκαν στο αρχηγείο του. Πλέον ο στρατός χαρακτηρίζει τον μέχρι χθες καλύτερο σύμμαχο του στρατηγού Μπουρχάν «παραστρατιωτική ομάδα υποστηριχθείσα από το εξωτερικό» για να προχωρήσει σε «προδοσία».
Ο στρατός μεταφόρτωσε στο Facebook «ένταλμα σύλληψης» του Χαμέτι: «Αυτός ο φυγόδικος εγκληματίας καταζητείται από τη δικαιοσύνη», ανέφερε, ενώ σε άλλο δελτίο Τύπου του ανακοίνωνε τη «διάλυση» των ΔΤΥ, καλώντας τα μέλη τους να παραδοθούν στις αρχές.
Ο στρατός εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές για να «καταστρέψει» βάσεις των ΔΤΥ στο Χαρτούμ. Όσο για τις εκκλήσεις οι δυο πλευρές να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων: «Αδύνατον πριν από τη διάλυση των ΔΤΥ», κατά την ίδια πηγή.
Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης από την πλευρά τους καλούν τα 45 εκατομμύρια πολίτες της χώρας, ακόμα και τα μέλη του στρατού, να «ταχθούν μαζί τους», να στραφούν κατά των δυνάμεων του στρατηγού Μπουρχάν.
Οι κάτοικοι παραμένουν κλεισμένοι στα σπίτια τους. «Ξεκίνησα να πάω στη δουλειά το πρωί αλλά άκουσα πυρά και επέστρεψα σπίτι μου», εξήγησε ο Μπάκρι, 24 ετών.
Τα δυο αντίπαλα στρατόπεδα δίνουν μάχες για τον έλεγχο των κτιριακών εγκαταστάσεων κρατικών ΜΜΕ, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες.
Η αεροπορία κάλεσε τους πολίτες να παραμείνουν στα σπίτια τους διότι θα επιχειρούσε τη νύχτα του Σαββάτου, ενώ σήμερα κηρύχθηκε αργία στην πολιτεία του Χαρτούμ, που σημαίνει ότι δεν θα λειτουργήσουν τα σχολεία, οι τράπεζες και οι δημόσιες υπηρεσίες.
Πυρπόληση σαουδαραβικού επιβατικού αεροσκάφους
Όταν έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 2021, οι στρατηγοί Χαμέτι και Μπουρχάν συμμάχησαν για να ανατρέψουν την μεταβατική κυβέρνηση, στην οποία συμμετείχαν πολίτες. Όμως με την πάροδο του χρόνου, ο πρώτος άρχισε να καταγγέλλει το πραξικόπημα.
Πρόσφατα έφθασε να ταχθεί στο πλευρό των πολιτών –με άλλα λόγια εναντίον του στρατού– στις διαπραγματεύσεις για να σχηματιστεί νέα μεταβατική κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να προκληθεί αδιέξοδο στις συνομιλίες και να αναβληθεί επανειλημμένα κάθε συμφωνία για την έξοδο από την κρίση.
Εδώ και μέρες, οι δρόμοι βοούσαν πως η κατάσταση όδευε σε σύγκρουση ανάμεσα στον στρατό και τις ΔΤΥ, καθώς οχηματοπομπές τεθωρακισμένων αυτών των τελευταίων συνέκλιναν προς το Χαρτούμ.
Οι ΔΤΥ φέρονται κατά ορισμένες πηγές να εκτελούν σχέδιο παραγόντων πιστών στον άλλοτε δικτάτορα του Σουδάν Όμαρ Χασάν ελ Μπασίρ, που ανατράπηκε από τους στρατηγούς του το 2019, εν μέσω του λαϊκού ξεσηκωμού εναντίον του καθεστώτος του.
Ο στρατός διέψευσε την κατάληψη του αεροδρομίου, όμως κατηγόρησε τις ΔΤΥ πως «πυρπόλησαν πολιτικά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένου ενός της Saudi Airlines». Η εταιρεία επιβεβαίωσε.
Ο αερομεταφορέας ανέφερε κατόπιν πως αναστέλλει τις πτήσεις προς και από το Σουδάν. Η δημόσια αεροπορική εταιρεία της Αιγύπτου, η Egyptair, ανακοίνωσε από την πλευρά της πως αναστέλλει τις πτήσεις προς το Χαρτούμ για τουλάχιστον 72 ώρες.
Σύμφωνα με βίντεο κρατικών ΜΜΕ του Σουδάν, καταστράφηκε τουλάχιστον ένα αεροσκάφος του ΟΗΕ στο αεροδρόμιο του Χαρτούμ.
Στο μεταξύ βίντεο που μεταφορτώθηκε χθες από τις ΔΤΥ στο Twitter εικονίζει ένστολους, που παρουσιάζονται ως «αιγύπτιοι στρατιώτες που παραδόθηκαν μαζί με σουδανούς στρατιωτικούς», στη βάση Μαρουίγια (Μερόη, βόρεια).
Εκπρόσωπος του στρατού της Αιγύπτου δήλωσε πως το Κάιρο «παρακολουθεί την κατάσταση», επιβεβαιώνοντας «την παρουσία αιγυπτιακών δυνάμεων» στο έδαφος του Σουδάν για «γυμνάσια».
«Είναι ασφαλείς και θα τους παραδώσουμε στην Αίγυπτο», είπε ο Χαμέτι στο Sky News Arabia.
Οι δυο στρατηγοί πήραν την απόφαση να συγκρουστούν ενώ σουδανοί πολιτικοί και η διεθνής κοινότητα τους πίεζαν τις τελευταίες ημέρες να βάλουν τις υπογραφές τους σε πολιτική συμφωνία για να ξαναρχίσει η διαδικασία μετάβασης του Σουδάν στη δημοκρατία.
Το Τσαντ ανακοίνωσε πως κλείνει τα σύνορά του με το Σουδάν.
Εκτός ελέγχου η κατάσταση
Στο Σουδάν η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο στρατηγών που κρατούν τα ηνία μετά το πραξικόπημα του 2021 εξετράπη.
Πλέον, οδομαχίες, αεροπορικές επιδρομές και απειλές συνθέτουν το σκηνικό στην πρωτεύουσα του Σουδάν τις τελευταίες ώρες. Κανείς δεν βγαίνει έξω από το σπίτι του, εν μέσω των αδιάκοπων πυρών και εκρήξεων από χθες το πρωί, τη στιγμή που γιατροί υπέρ της δημοκρατίας αυξάνουν τις εκκλήσεις μέσω Διαδικτύου για εθελοντές.
Μέσα σε λίγες ώρες, οι RSF ανακοίνωσαν ότι κατέλαβαν το διεθνές αεροδρόμιο του Χαρτούμ, στην καρδιά της πρωτεύουσας, στη συνέχεια το προεδρικό μέγαρο όπου έχει την έδρα του συνήθως ο στρατηγός Μπουρχάν, όπως και το παλάτι που προορίζεται για τη φιλοξενία των επίσημων επισκεπτών, ένα αεροδρόμιο στο βόρειο τμήμα της χώρας και «άλλες βάσεις σε διάφορες επαρχίες».
Διεθνής ανησυχία
Οι εκκλήσεις για άμεση κατάπαυση του πυρός -από τον ΟΗΕ, την Ουάσιγκτον, τη Μόσχα, την Αφρικανική Ένωση, τον Αραβικό Σύνδεσμο, την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμη και τον πρώην πρωθυπουργό Αμπντάλα Χάμντοκ, κεντρικό πρόσωπο της διαδικασίας πολιτικής μετάβασης στη χώρα, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός την περίοδο 2019-2021- δεν έχουν αποφέρει καρπούς.
Το Τσαντ ανακοίνωσε ότι κλείνει τα σύνορά του με το Σουδάν. Η Γαλλία εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για την κατάσταση στη χώρα αυτή, καλώντας τις δύο πλευρές να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να σταματήσουν τη βία. «Μόνο η επιστροφή σε μια πολιτική διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς, που θα οδηγήσει στον διορισμό μεταβατικής κυβέρνησης και σε γενικές εκλογές, μπορεί να επιλύσει οριστικά αυτή την κρίση», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών.
Αλληλοκατηγορίες
Οι παραστρατιωτικοί «δεν θα σταματήσουν μέχρι να πάρουν τον έλεγχο όλων των στρατιωτικών βάσεων» απείλησε, μιλώντας στο τηλέφωνο στο δίκτυο αλ-Τζαζίρα, ο διοικητής τους, στρατηγός Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο ή «Χεμέντι». Οι Δυνάμεις της Ταχείας Υποστήριξης (RSF) -χιλιάδες πρώην πολιτοφύλακες του πολέμου του Νταρφούρ που έγιναν εφεδρική δύναμη του στρατού- δήλωσαν ότι κατέλαβαν το διεθνές αεροδρόμιο και το προεδρικό μέγαρο.
Ο αρχηγός του στρατού, στρατηγός Άμπντελ Φάταχ αλ-Μπουρχάν, δήλωσε ότι «αιφνιδιάστηκε στις εννέα το πρωί» του Σαββάτου από μια επίθεση στο αρχηγείο του από τις RSF, τον πρώην καλύτερο σύμμαχό του, τον οποίο ο στρατός αποκαλεί στο εξής «πολιτοφυλακή υποστηριζόμενη από το εξωτερικό», κάνοντας λόγο για «προδοσία».
Οι διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα διπλωματών απέβησαν άκαρπες, με τον στρατό να κινητοποιεί τα αεροσκάφη του για να πλήξει τις βάσεις των RSF στο Χαρτούμ. Ο Χεμέντι δήλωσε στο Al-Jazeera για τον αντίπαλό του ότι είναι ένας «εγκληματίας» που «κατέστρεψε τη χώρα». Οι RSF κάλεσαν τον πληθυσμό και τους στρατιωτικούς να ενωθούν μαζί τους και να στραφούν εναντίον του στρατού.
Τα δύο στρατόπεδα συγκρούονται από τώρα και στο εξής για τον έλεγχο της έδρας των κρατικών μέσων ενημέρωσης, σύμφωνα με μαρτυρίες, καθώς το τηλεοπτικό σήμα παραμένει αδύναμο. Στο ίδιο προάστιο του Ομντουρμάν, ένας δημοσιογράφος του BBC στην αραβική υπηρεσία «χτυπήθηκε από στρατιώτη» ενώ προσπαθούσε να εξηγήσει ότι πήγαινε στη δουλειά του, σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο.
Κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, ο Χεμέντι και ο Μπουρχάν είχαν σχηματίσει κοινό μέτωπο για να εκδιώξουν τους πολίτες από την εξουσία. Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, ο Χεμέντι δεν σταμάτησε να καταγγέλλει το πραξικόπημα. Πιο πρόσφατα, τάχθηκε στο πλευρό των πολιτών -συνεπώς κατά του στρατού στις πολιτικές διαπραγματεύσεις- παρεμποδίζοντας τις συζητήσεις και επομένως οποιαδήποτε λύση στην έξοδο από την κρίση στο Σουδάν. Εδώ και μέρες, στον δρόμο έδιναν και έπαιρναν οι φήμες για επικείμενο ανταρτοπόλεμο μεταξύ των δύο στρατοπέδων.
Αιγύπτιοι στρατιώτες
Ο στρατός διαψεύδει την κατάληψη του αεροδρομίου αλλά βεβαιώνει ότι οι RSF «διείσδυσαν σε αυτό και πυρπόλησαν αεροπλάνα της πολιτικής αεροπορίας, συμπεριλαμβανομένου ενός της Saudi Airlines». Η εταιρεία στο Ριάντ διευκρίνισε ότι ένα από τα αεροσκάφη της υπέστη ζημιές από πυρά στο αεροδρόμιο του Χαρτούμ.
Σε βίντεο που κοινοποίησαν χθες οι RSF στο Twitter, διακρίνονται ένστολοι άνδρες που παρουσιάζονται ως «Αιγύπτιοι στρατιώτες που παραδόθηκαν με Σουδανούς στρατιώτες» στις RSF, στη στρατιωτική βάση της Μέροβε (βόρεια). Ο εκπρόσωπος του αιγυπτιακού στρατού είπε ότι «παρακολουθείται η κατάσταση» επιβεβαιώνοντας σε δελτίο Τύπου «την παρουσία αιγυπτιακών δυνάμεων» στο Σουδάν.
Στα σπίτια τους οι κάτοικοι
Οι κάτοικοι έχουν κλειστεί στα σπίτια τους. «Πήγαινα στη δουλειά το πρωί, αλλά μόλις άκουσα τους πυροβολισμούς, γύρισα στο σπίτι», είπε χθες στο Γαλλικό Πρακτορείο ο 24χρονος Μπάκρι. «Όλοι φοβήθηκαν και έτρεξαν στα σπίτια τους. Οι δρόμοι άδειασαν ξαφνικά», πρόσθεσε ο νεαρός εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα. «Δεν το είχαμε δει ποτέ αυτό».
«Καλώ τους ανώτερους στρατιωτικούς διοικητές να σταματήσουν αμέσως τις διενέξεις τους», έγραψε στο Twitter ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Τζον Γκόντφρεϊ, λέγοντας ότι και αυτός βρίσκεται στο Χαρτούμ.
Για τους ειδικούς, οι δύο διοικητές αυξάνουν την πίεση καθώς οι πολίτες και η διεθνής κοινότητα προσπαθούν να τους κάνουν να υπογράψουν μια πολιτική συμφωνία με στόχο την επανεκκίνηση της δημοκρατικής μετάβασης.
Η διαφωνία μεταξύ των δύο ισχυρών ανδρών σχετίζεται με το μέλλον των παραστρατιωτικών: ο στρατός δεν αρνείται την ένταξή τους στα τακτικά στρατεύματα αλλά θέλει να επιβάλει τους όρους του στην είσοδό τους του και να περιορίσει τον χρόνο της ένταξής τους. Ο στρατηγός Ντάγκλο θέλει ευρεία ένταξη και κυρίως τη θέση του στο γενικό επιτελείο.