Στην άσκηση περαιτέρω πίεσης προς την Μόσχα με στόχο αφενός να ματαιωθεί η εαρινή επίθεση που ετοιμάζει ο ρωσικός στρατός μέσα στις επόμενες εβδομάδες στην ανατολική Ουκρανία αφετέρου να αναγκαστεί ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προχωρούν από κοινού Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο εκτός από βαρέα άρματα μάχης, να παραχωρηθούν στο Κίεβο και μαχητικά αεροσκάφη.
Η ενίσχυση της Ουκρανίας με μαχητικά αεροσκάφη, αλλά και η επίσπευση της παραχώρησης γερμανικών τεθωρακισμένων Leopard 2, βρετανικών Challenger 2 και αμερικανικών M1 Abrams, στον ουκρανικό στρατό, βρέθηκε άλλωστε στο επίκεντρο της μίνι περιοδείας που πραγματοποίησε στον ευρωπαϊκό χώρο ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι, επισκεπτόμενος από την Τετάρτη μέχρι και την Παρασκευή, διαδοχικά, το Λονδίνο, το Παρίσι και τις Βρυξέλλες. Επρόκειτο για τη δεύτερη έξοδο του κ. Ζελένσκι εκτός των ουκρανικών συνόρων από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, (24 Φεβρουαρίου 2022), μετά από αυτή που είχε πραγματοποιήσει στην Ουάσιγκτον τον περασμένο Δεκέμβριο, όπου και μεταξύ άλλων είχε δει και τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάϊντεν.
Η ευρωπαϊκή εκστρατεία πειθούς του προέδρου της Ουκρανίας ξεκίνησε την περασμένη Τετάρτη από την Βρετανία. Έπειτα από μία εθιμοτυπική συνάντηση με τον βασιλιά Κάρολο Γ΄ στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, ο κ. Ζελένσκι είχε μία συζήτηση ουσίας με τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ σε στρατιωτική βάση στο Ντόρσετ. Οι δύο ηγέτες, στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου που συμβολικά παραχώρησαν μπροστά από ένα άρμα μάχης Challenger 2, στάθηκαν ιδιαίτερα στην εκπαίδευση που λαμβάνουν στον χειρισμό των συγκεκριμένων αρμάτων μάχης οι δεκάδες Ουκρανοί στρατιώτες που έφθασαν, γι’ αυτό το σκοπό, την περασμένη εβδομάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Να σημειώσουμε πως παρά το γεγονός ότι ο κ. Σούνακ εξακολουθεί να αντιστέκεται στις εκκλήσεις του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον να στείλει μαχητικά αεροσκάφη στην Ουκρανία, εντούτοις το γεγονός ότι δεσμεύθηκε να επεκτείνει την εκπαίδευση των ουκρανικών στρατευμάτων ώστε να περιληφθούν σε αυτή και πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το Λονδίνο να παραχωρήσει στο άμεσο μέλλον στην Ουκρανία αεροσκάφη τύπου Eurofighter. Η εκπαίδευση μάλιστα που προβλέπεται να λάβουν οι Ουκρανοί πιλότοι στη Βρετανία θα περιλαμβάνει και προσομοιωτές που μπορούν να προσαρμοστούν σε αεροσκάφη διαφόρων τύπων, όπως Μιράζ και F-16. Να σημειώσουμε πάντως πως η παράδοση ενός αριθμού Eurofighter από τα περίπου 100 που θα μπορούσαν να διαθέσουν οι Βρετανοί στους Ουκρανούς είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη υπόθεση δεδομένου ότι κατασκευάστηκαν από κοινού με τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, και ως τούτου προϋποθέτει προηγούμενη συναπόφαση.
Επόμενη στάση της περιοδείας του Ουκρανού προέδρου στην Ευρώπη, ήταν το Παρίσι, όπου και το αργά το βράδυ της ίδιας ημέρας δείπνησε από κοινού με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Και εκεί ο κ. Ζελένσκι ζήτησε μετ’ επιτάσεως από τους δύο ηγέτες να του παραδοθούν περισσότερα τανκς και επιπλέον να επιτραπεί η παραχώρηση στην ουκρανική Πολεμική Αεροπορία μαχητικών αεροσκαφών «το συντομότερο δυνατό» προκειμένου να απωθηθεί η ρωσική επίθεση.
Ιδιαίτερη ήταν η αναφορά προς τον κ. Μακρόν ώστε το Παρίσι να διευρύνει και να ενισχύσει την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο, μέσω της παραχώρησης βαρέων αρμάτων μάχης Leclerc αλλά και μαχητικών αεροσκαφών Μιράζ-2000, τα οποία θα δοθούν είτε από τα γαλλικά αποθέματα, είτε μέσω σχετικής άδειας σε Πολεμικές Αεροπορίες που τα έχουν αποσύρει από την ενεργό υπηρεσία, κάτι το οποίο αφορά π.χ ακόμη και την ελληνική Π.Α.
Ελληνική εμπλοκή
Η Ουκρανία άλλωστε πρόκειται μέχρι τα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου να παραλάβει από 120 έως 140 τεθωρακισμένα από συνολικά 12 κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, ο αριθμός των οποίων εκτιμάται πως θα αυξηθεί σημαντικά μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους. Να υπενθυμίσουμε πως αναφορές του γερμανικού, αλλά και του ουκρανικού τύπου θέλουν στο «δεύτερο κύμα» αποστολής αρμάτων μάχης στην Ουκρανία, να συμμετέχει και η χώρα μας συνεισφέροντας περίπου 40 με 50 Leopard-2A4 από τα περίπου 183 αυτού του, παλαιότερου, τύπου που διαθέτει.
Στο ενδεχόμενο πάντως που ανοίξει συζήτηση και για την αποστολή μαχητικών αεροσκαφών προς την Ουκρανία, σε επίπεδο ΝΑΤΟ, τότε, σύμφωνα με εκτιμήσεις στρατιωτικών αναλυτών, ενδέχεται να υπάρξει εμπλοκή και της Ελλάδας, δεδομένου ότι η ελληνική Πολεμική Αεροπορία, διαθέτει έναν αριθμό Μιράζ-2000 τα οποία έχουν αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία.
Για να συμβεί αυτό πάντως θα πρέπει προηγουμένως να υπάρξει σχετική γαλλική άδεια. Όπως επισημαίνεται ωστόσο, ήδη στο Παρίσι έχει ξεκινήσει μία συζήτηση για το ενδεχόμενο να παραχωρηθεί στην Ουκρανία ένας αριθμός από τα 13 μαχητικά Μιράζ- 2000 C που πριν από μερικούς μήνες απέσυρε η γαλλική Π.Α.
Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θεωρούνται παλαιότερης τεχνολογίας, οπότε δεν υπάρχει θέμα δυνητικής απώλειας πολύτιμης και απόρρητης στρατιωτικής τεχνολογίας, ενώ η μικρή εμβέλεια εμπλοκών που διαθέτουν τα κάνει ανίκανα να επιχειρήσουν επί ρωσικού εδάφους, κάτι το οποίο λειτουργεί αποτρεπτικά στο να έρθει σε απευθείας αντιπαράθεση το Παρίσι με τη Μόσχα.
Από την άλλη πλευρά και σε ότι αφορά την παροχή αμερικανικών μαχητικών F-16 στην Ουκρανία, αν και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εμφανίστηκε πρόσφατα να αποκλείει το ενδεχόμενο αποστολής τους, το γεγονός ότι αρκετοί από τους Δημοκρατικούς γερουσιαστές τον πιέζουν για αλλαγή γνώμης, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μίας μελλοντικής μεταβολής της αμερικανικής στάσης στο ζήτημα. Διαφορετική αντίληψη από τις ΗΠΑ έχουν όμως άλλοι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, οι οποίοι εμφανίζονται ιδιαίτερα θερμοί στο ενδεχόμενο να παραχωρήσουν μαχητικά αεροσκάφη στο Κίεβο.
Ενδεικτικά η Ολλανδία δεν έχει αποκλείσει την πιθανότητα να εγκαταλείψει ορισμένα από τα F-16 της, τα οποία πρέπει να αντικατασταθούν από F-35, μέσω της παραχώρησής τους στην Ουκρανία, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Πολωνία.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η παράδοση μαχητικών αεροσκαφών Μιράζ-2000 ή F-16 στην Ουκρανία, δεν είναι μία καθόλου εύκολη υπόθεση, αφού ακόμη και εάν οι ηγέτες της Δύσης ανάψουν το «πράσινο φως», θα χρειάζονταν μήνες ή ακόμη και χρόνια για να μπορέσουν οι ουκρανοί πιλότοι να τα πετάξουν με αξιώσεις. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως, ο τυπικός χρόνος εκπαίδευσης σε ένα νέο αεροσκάφος, για έναν έμπειρο πιλότο ανέρχεται σε περίπου 6 μήνες, ενώ ανάλογο χρόνο απαιτεί και η εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού.
Σύμφωνα με ειδικούς, τα δυτικά μαχητικά αεροσκάφη θα μπορούσαν να πλήξουν τα ρωσικά στρατεύματα σε βάθος και να αποτρέψουν τα ρωσικά βομβαρδιστικά από το να βομβαρδίσουν το ουκρανικό έδαφος, προστατεύοντας συνάμα από αέρος και τα δυτικά άρματα μάχης.
Να επισημάνουμε πως επί του παρόντος, η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία χρησιμοποιεί μόνο μαχητικά αεροσκάφη σοβιετικής κατασκευής, κυρίως MiG 29 και Su-27. Πέρα από την έλλειψη εκπαίδευσης, οι λόγοι που περιπλέκουν την αποστολή F-16 στην Ουκρανία συνδέονται επίσης με το κόστος των αεροσκαφών και τις υλικοτεχνικές δυσκολίες που συνεπάγεται η αποστολή τους, κυρίως λόγω των συνθηκών που επικρατούν στις αεροπορικές βάσεις της ουκρανικής Π.Α.
Να προσθέσουμε πως σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του Γιούρι Σακ, συμβούλου του ουκρανού υπουργού Άμυνας, η Ουκρανία χρειάζεται άμεσα τουλάχιστον 5 Πτέρυγες Μάχης, οι οποίες θα αποτελούνται από 3 Μοίρες η κάθε μία, δυναμικότητας τουλάχιστον 12 αεροσκαφών έκαστη, δηλαδή ένα σύνολο 180 μαχητικών.
Συντονισμός Ε.Ε και ΝΑΤΟ
Με το βλέμμα στραμμένο στην αναμενόμενη μεγάλη ρωσική επίθεση τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες πραγματοποιήθηκαν επίσης οι επαφές που είχε ο Πρόεδρος Ζελένσκι στις Βρυξέλες. Όπως ανέφερε κατά τη συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε αμέσως μετά την ομιλία του στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε την περασμένη Πέμπτη, τα μηνύματα που έχει από τους ηγέτες της Ε.Ε. για παροχή μαχητικών αεροσκαφών που θα συνδράμουν στην αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής, είναι θετικά. Ωστόσο διευκρίνισε ότι πρόκειται περί συζητήσεων που όμως θα πρέπει να μετουσιωθούν σε πράξεις.
Την ίδια στιγμή πάντως και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο τελικό κείμενο συμπερασμάτων του για την Ουκρανία κάνει αναφορά στην αποστολή μαχητικών αεροσκαφών καλώντας τα μέλη του να λάβουν υπόψη την τρέχουσα κατάσταση και «να παράσχουν ουσιώδεις υποδοχές για την ταχεία παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου πυροβολικού μεγάλου βεληνεκούς και πυρομαχικών προς αυτήν, συστημάτων αεράμυνας, αρμάτων μάχης και μαχητικών αεροσκαφών το συντομότερο δυνατό».
Λίγο νωρίτερα τον πρόεδρο της Ουκρανίας, συνάντησε, μαζί με άλλους ευρωπαίους ηγέτες και ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, οποίος αφού επανέλαβε την στήριξη της Ελλάδος αλλά και της ΕΕ στον αγώνα της Ουκρανίας για την προάσπιση της εθνικής της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, υπογράμμισε ακόμη ότι η χώρα μας τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής της προοπτικής. Στη συνάντηση συμμετείχαν επίσης ο πρόεδρος της Βουλγαρίας, ο καγκελάριος της Αυστρίας και οι πρωθυπουργοί της Κροατίας, της Σλοβενίας και της Ουγγαρίας.
Η κατάσταση στην Ουκρανία αναμένεται να βρεθεί εκ νέου στο επίκεντρο των κρατών της Δύσης, την ερχόμενη Τρίτη στις Βρυξέλλες, όπου και οι ηγέτες των κρατών μελών του ΝΑΤΟ πρόκειται να συναντηθούν, έχοντας ως βασικό θέμα συζήτησης την περαιτέρω ενίσχυση του ουκρανικού στρατού με δυτικά οπλικά συστήματα.
Πρόκειται για συστήματα τα οποία, όπως εκτιμάται, από την μια πλευρά θα επιτρέψουν στον ουκρανικό στρατό να αντιμετωπίσει την επικείμενη ρωσική επίθεση και από την άλλη θα του δώσουν τη δυνατότητα να αναλάβει επιθετικές επιχειρήσεις με στόχο την απελευθέρωση εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία στη νότια και ανατολική Ουκρανία.
Ρωσική απάντηση
Από Ρωσικής πλευράς η αντίδραση στο ενδεχόμενο να λάβει το Κίεβο μαχητικά αεροσκάφη από τη Δύση, ήταν άμεση. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ προειδοποίησε ότι οι Ουκρανοί θα υποφέρουν αν η Βρετανία ή άλλες δυτικές χώρες προμηθεύσουν μαχητικά αεροσκάφη στο Κίεβο και ότι η γραμμή μεταξύ της έμμεσης και της άμεσης εμπλοκής της Δύσης στον πόλεμο χάνεται.
Την ίδια στιγμή, παράλληλα με τις προετοιμασίες για την εαρινή τους επίθεση, οι ρωσικές δυνάμεις προχωρούν και στην κατασκευή μίας πληθώρας οχυρωματικών έργων που ξεκινούν από την δυτική ακτή του Δνείπερου και τελειώνουν στην Λευκορωσία.
Πρόκειται για μία προσπάθεια της Μόσχας να διατηρήσει αλλά και να παγιώσει τις θέσεις της στα εδάφη που έχουν ανακηρυχθεί ρωσικό έδαφος κατά το δημοψήφισμα του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στρατιωτικών αναλυτών, τα ρωσικά σχέδια δείχνουν να προσαρμόζονται πλέον στη νέα πραγματικότητα που αναμένεται να διαμορφωθεί στο ουκρανικό μέτωπο, μετά και την επικείμενη προμήθεια δυτικών αρμάτων μάχης από τον ουκρανικό στρατό. Στο πλαίσιο αυτό, όπως σημειώνουν, μόνο τυχαίο δεν είναι πως η ρωσική αμυντική βιομηχανία προσανατολίζεται στην αύξηση της παραγωγής αντιαρματικών πυραύλων όπως Korner-E και Metis, προς αντιμετώπιση των δυτικών τεθωρακισμένων.