Σε βαθιά αναταραχή η Τουρκία μετά την παρέμβαση μέσω κοινής δήλωσης 103 απόστρατων ναυάρχων, την Κυριακή, οι οποίοι εκφράζουν την αντίθεσή τους και καταδικάζουν «τις προσπάθειες να εμφανιστούν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και το Πολεμικό Ναυτικό ότι απομακρύνονται από την πορεία που χάραξε ο Ατατούρκ».
Πανικόβλητος υπό τον φόβο πραξικοπήματος ο Ερντογάν έχει ξεκινήσει τις συλλήψεις, με πρώτη εκείνη του απόστρατου ναυάρχου Τζεμ Γκιουρντενίζ, ο οποίος συνελήφθη μετά από έφοδο στο σπίτι του.
Ο Τζεμ Γκιουρνεντίζ είναι ο εμπνευστής του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», ενώ συνελήφθησαν και άλλοι εννέα απόστρατοι ναύαρχοι.
Ο Γκιουρντενίζ ήταν ένας από τους 103 υπογράφοντες της κοινής δήλωσης προς την κυβέρνηση. H σύζυγός του σε Tweet της ανέφερε ότι «Στις 18:30, η αστυνομία εισέβαλε στο σπίτι μας και συνέλαβε τον Τζεμ».
Την είδηση μεταδίδει η αντιπολιτευτική εφημερίδα Cumhuriyet στην ιστοσελίδα της και την επιβεβαιώνει με ανάρτησή της στο twitter η σύζυγός του, Ρενγκίν Γκιούρντενιζ, η οποία ανέφερε ότι αστυνομικοί μπήκαν στην κατοικία τους και συνέλαβαν το σύζυγό της.
Az önce sabah 18:30 da polisler evimize baskın yaparak Cem’i gözaltına aldılar
— rengin Gürdeniz (@rengin1964) April 5, 2021
Ο Γκιουρντενίζ ήταν μεταξύ των 103 απόστρατων ναυάρχων που υπέγραψαν κοινή δήλωση ζητώντας από την κυβέρνηση να μην αγγίξει την συνθήκη του Μοντρέ, αλλά και να μην απομακρυνθεί από τις θεμελιώδεις αρχές του Κεμαλικού κράτους, εμμέσως επικρίνοντας τη διείσδυση του Ισλάμ στις τάξεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Ο Γκιουρντενίζ θεωρείται ο θεωρητικός του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ήταν εκείνος που πρώτος το 2006 αναφέρθηκε στην έννοια της «Γαλάζιας Πατρίδας» παρουσιάζοντας και αναλύοντας την θεωρία του στο ομώνυμο βιβλίο του («Mavi Vatan») όπου παρουσιάζει τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος και στη Μεσόγειο Θάλασσα, με στόχο να καταστεί ναυτική υπερδύναμη.
Tι λέει ο απόστρατος ναύαρχος Τζεμ Γκουρντενίζ
Από την πλευρά του ο ναύαρχος ε.α. Τζεμ Γκιουρντενίζ, χαρακτήρισε «εξαιρετικά εσφαλμένη την ερμηνεία» της επιστολής των απόστρατων ναυάρχων ως «κάλεσμα για πραξικόπημα», σημειώνοντας ότι οι υπογράφοντες έχουν φυλακιστεί από συνωμότες της FETO. «Στόχος μας είναι να προστατέψουμε τη Γαλάζια Πατρίδα», είπε.
«Ως ναύαρχος ε.α. θεώρησα ότι δεν θα υπήρχε θέμα να εξηγήσω ένα τέτοιο κείμενο που έφεραν στην ατζέντα οι ναύαρχοί μας και να το υπογράψω. Θα έπρεπε τουλάχιστον να εκτιμηθεί στο πλαίσιο της ελευθερίας του λόγου», επεσήμανε.
Άλλοι εννέα συλληφθέντες
Εκτός του Γκιουρντενίζ οι συλληφθέντες είναι οι: Εργκιούν Μενγκί, Ατίλα Κεζέκ, Αλαετίν Σεβίμ, Ναντίρ Χακάν Εραϊντίν, Μπουλέντ Ολτζάι, Καντίρ Σαγντίτς, Τουρκέρ Ερτούρκ, Τουρκάι Ερντάγ και Αλί Σαντί Ουνσάλ, ενώ ειδοποιηθήκαν να προσέλθουν εντός τριών ημερών σε αστυνομικό τμήμα άλλοι πέντε απόστρατοι ναύαρχοι.
Ο αντιπρόεδρος της Kεμαλικής αξιωματικής αντιπολίτευσης του CHP, Ενγκίν Εζκιέτς χαρακτήρισε σε δημοσίευσή του «ντροπιαστική μέρα για την Τουρκία» τις συλλήψεις των απόστρατων ναυάρχων: «Ο απόστρατος Ναύαρχος Γκιουρντενίζ συνελήφθη από αστυνομικούς μέσα στο σπίτι του. Μια ντροπιαστική μέρα για την Τουρκία. Έχουμε δει αυτό το παιχνίδι στο παρελθόν» είπε με νόημα.
Emekli Amiral Cem Gürdeniz evine gelen polislerce gözaltına alındı.
Türkiye için utanç verici bir gün. Biz bu oyunları daha önce de gördük.
VATANSEVERLER DÜN OLDUĞU GİBİ BUGÜN DE BOYUN EĞMEYECEK! https://t.co/fEg09eo803
— Engin Özkoç (@enginozkoc) April 5, 2021
Οι 103 απόστρατοι ναύαρχοι με την επιστολή τους στηλιτεύουν τη δημόσια συζήτηση που άνοιξε πρόσφατα για απόσυρση της Τουρκίας από την Συνθήκη του Μοντρέ για τα Στενά. Ο Ερντογάν καλεί για αύριο εκτάκτως σε συνεδρίαση την κεντρική επιτροπή του κόμματός του, όπου σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να απευθύνει διάγγελμα και να δώσει «την κατάλληλη απάντηση», όπως λένε συνεργάτες του.
Την ίδια ώρα, η εισαγγελία ξεκίνησε έρευνα για την επιστολή των 103 απόστρατων.
- Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Τούρκου Προέδρου, Σαχίν, «έχουμε να κάνουμε με μια δήλωση που έχουμε συναντήσει πολλές φορές στην ιστορία της δημοκρατίας μας, αποτελεί έγκλημα κατά της συνταγματικής τάξης. Θα δοθεί η κατάλληλη απάντηση».
«Δεν είδα να διαμαρτύρεστε όταν η Ελλάδα εισέβαλλε σε νησιά»
Αντίθετη με την παρέμβαση των ναυάρχων στην πολιτική εμφανίστηκε και η επικεφαλής του ακροδεξιού Καλού Κόμματος, Μεράλ Ακσενέρ.
Σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου, η Ακσενέρ κατηγόρησε τους απόστρατους ότι δεν έκαναν το καθήκον τους, όταν ήταν εν ενεργεία στρατιωτικοί και η Ελλάδα εισέβαλλε σε νησιά του Αιγαίου.
Η παρέμβαση των 103 απόστρατων ναυάρχων
Ανακοίνωση σαν… προνουντσιαμέντο με την οποία καταδικάζουν την «ισλαμοποίηση» των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και τη δημόσια συζήτηση που άνοιξε πρόσφατα για απόσυρση της Τουρκίας από την Συνθήκη του Μοντρέ για τα Στενά εξέδωσαν 103 απόστρατοι ναύαρχοι.
Είναι η πρώτη φορά από την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016 που Τούρκοι αξιωματικοί, έστω και απόστρατοι, επιχειρούν να παρέμβουν στις πολιτικές εξελίξεις της χώρας, ξυπνώντας μνήμες από τα στρατιωτικά κινήματα του παρελθόντος.
Οι απόστρατοι ναύαρχοι εκφράζουν στο κείμενο τους την ανησυχία τους για το άνοιγμα της συζήτησης για τη Συνθήκη του Μοντρέ και παράλληλα, με αφορμή παρουσία ενός ανώτατου αξιωματικού του Ναυτικού στις εγκαταστάσεις μίας ισλαμικής αδελφότητας με ράσο και σαρίκι, εκφράζουν την αντίθεσή τους και καταδικάζουν «τις προσπάθειες να εμφανιστούν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και το Πολεμικό Ναυτικό ότι απομακρύνονται από την πορεία που χάραξε ο Ατατούρκ και προσθέτουν:
«Σε αντίθετη περίπτωση, η Τουρκική Δημοκρατία ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με τον κίνδυνο και την απειλή από ταραχώδη και ζωτικά για την επιβίωσή της γεγονότα, παραδείγματα των οποίων υπάρχουν στην Ιστορία».
Τι λένε για τη Συνθήκη του Μοντρέ
«Τα Τουρκικά Στενά είναι μια από τις σημαντικότερες θαλάσσιες οδούς στον κόσμο και το καθεστώς τους διέπονταν καθ’ όλη τη διάρκεια της Ιστορίας από διεθνείς συνθήκες.
Η τελευταία από αυτές τις συνθήκες, εκείνη του Μοντρέ, που προστατεύει τα δικαιώματα της Τουρκίας με τον καλύτερο τρόπο, δεν αποτελεί μόνο ένα συμβόλαιο για το καθεστώς διελεύσεων από τα Τουρκικά Στενά, αλλά αποτελεί μία μεγάλη διπλωματική νίκη της Τουρκίας με την οποία ανέκτησε τα πλήρη δικαιώματα κυριαρχίας στην Κωνσταντινούπολη, το Τσανάκκαλε (Δαρδανέλια), τη Θάλασσα του Μαρμαρά και τα Στενά, συμπληρώνοντας τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Η Συνθήκη του Μοντρέ είναι βασικό έγγραφο για την ασφάλεια των Παρευξείνιων Χωρών και μετέτρεψε τη Μαύρη Θάλασσα σε μια θάλασσα ειρήνης. Το Μοντρέ, είναι ένα συμβόλαιο που σε περίπτωση πολέμου προστατεύει την Τουρκία από το να εισέλθει ακούσια σε αυτόν, στο πλευρό ενός από τα εμπόλεμα μέρη.
Το Μοντρέ επέτρεψε στην Τουρκία να διατηρήσει την ουδετερότητά της κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για αυτούς και για παρόμοιους λόγους, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να αποφεύγεται οποιαδήποτε λεκτική αναφορά και πράξη, που θα άνοιγε τη συζήτηση / θα έθετε στο τραπέζι των συζητήσεων τη σημαντική για την επιβίωση της Τουρκίας Συνθήκη του Μοντρέ».
Για πέμπτη φάλαγγα τους κατηγορεί ο Ερντογάν
Ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Φαχρετίν Αλτούν, σε ανάρτησή του στο Twitter, κάνει λόγο για Πέμπτη Φάλαγγα και καλεί τους «θιασώτες» των πραξικοπημάτων «να μείνουν εκεί που κάθονται».
«Και τι έγινε; Μερικοί απόστρατοι ναύαρχοι μαζεύτηκαν και εξέδωσαν μία “ανακοίνωση”. Αμέσως οι “πεμπτοφαλαγγίτες” ενθουσιάστηκαν. Καθίστε κάτω.
Εκείνη η Τουρκία ανήκει στο παρελθόν! Το έθνος αυτό απέδειξε το πώς αντιμετωπίζει τους θιασώτες των πραξικοπημάτων στις 15 Ιουλίου. Να ξέρετε τα όριά σας! Ποιοι νομίζετε ότι είστε; Με ποιο δικαίωμα κουνάτε το δάχτυλο στους νόμιμους εκπροσώπους της λαϊκής βούλησης; Η Τουρκία είναι Κράτος Δικαίου.
Να μην το ξεχνάτε αυτό. Δεν θα βλάψουν τη δημοκρατία μας όσοι τη θέλουν υπό κηδεμονία. Τα καταπιεσμένα υποχείρια των ξένων δυνάμεων δεν θα ανακόψουν την πορεία της Τουρκίας που γίνεται ισχυρή» έγραψε σε δηκτικό και οργισμένο ύφος ο εκπρόσωπος του Ερντογάν.
Θάψαμε όσους ερωτοτροπούν με την ιδέα του πραξικοπήματος
Σε ανάλογο ύφος, ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, Μουσταφά Σέντοπ, ο οποίος ήταν εκείνος που επανέφερε τη συζήτηση για την απόσυρση της Τουρκίας από της Συνθήκη του Μοντρέ, έγραψε στο Twitter:
«Το ηρωικό μας έθνος έθαψε στις 15 Ιουλίου όχι μόνο τους πραξικοπηματίες της FETO (Γκιουλενιστές), αλλά και όλους όσοι ερωτοτροπούν με την ιδέα του πραξικοπήματος και τροφοδοτούνται από την ίδια πηγή. Άλλο είναι η έκφραση άποψης και άλλο δημοσίευση ανακοίνωσης που προϊδεάζει σε πραξικόπημα».
Καταδίκη των 103 και από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης
Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), Ομέρ Τσελίκ, καταδίκασε την πρωτοβουλία των «103»:
«Είναι απαράδεκτο ορισμένοι απόστρατοι ναύαρχοι να δημοσιεύσουν ανακοίνωση με τρόπο και ύφος που θυμίζουν άλλες εποχές. Είναι προφανές στην πολιτική μας ζωή σε τι αντιστοιχεί ο τρόπος και το ύφος αυτό.
Αυτό που έκαναν είναι προσβολή τόσο στη λαϊκή βούληση, όσο και στη στολή που κάποτε φορούσαν. Είναι και απόδειξη ότι η λογική που θέλει ένα καθεστώς κηδεμονίας είναι ακόμη ζωντανή».
«Καταδικάζουμε αυτή τη πρωτόγονη γλώσσα που στρέφεται κατά της εκλεγμένης εξουσίας. Εξάλλου, η στόχευση του αρχιστρατήγου (σ.σ. προέδρου Ερντογάν) την ώρα που αυτός δίνει μάχη στη Γαλάζια Πατρίδα, έχει αντίκρισμα σε συγκεκριμένο λήμμα στην στρατιωτική ορολογία».
Η δήλωση για απόσυρση της Τουρκίας από τη Συνθήκη
Σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε, την περασμένη εβδομάδα, η δήλωση του προέδρου της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης και έμπιστου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Μουσταφά Σέντοπ, ότι η Άγκυρα μπορεί να αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Μποντρέ, που ρυθμίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στα Στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου.
Σε μία προσπάθεια να δικαιολογήσει την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Τούρκος πολιτικός είπε ότι «ο πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί με διάταγμα του να αποσυρθεί και από τη Συνθήκη του Μοντρέ, όπως αποσύρθηκε και από τη Συμφωνία της Κωνσταντινούπολης».