Πρόταση παγίδα κατέθεσε την Τρίτη στην κυβέρνηση Μπάιντεν ο Ταγίπ Ερντογάν, δια του Χουλουσί Ακάρ, επιχειρώντας την μεγάλη ντρίπλα για τους S-400.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας έβαλε τον υπουργό Άμυνας της χώρας, να προχωρήσει σε αναγνώριση εδάφους, προτείνοντας «ανακωχή» στην Ουάσιγκτον για τους S-400 με «μοντέλο Κρήτης», δηλαδή με την διατήρηση μεν, των ρωσικών πυραύλων σε τουρκικό έδαφος, αλλά χωρίς την ενεργοποίησή τους.
«Είμαστε ανοικτοί σε μια διαπραγμάτευση πάνω σ’ ένα μοντέλο παρόμοιο με εκείνο που ισχύει για τους S-300 που βρίσκονται στο νησί της Κρήτης, στην Ελλάδα», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας στην συνέντευξή του στην Hurriyet.
Ξερό «όχι» από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην πρόταση Ακάρ
Η απάντηση ήρθε άμεσα, χθες το βράδυ από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ήταν ένα κοφτό και κατηγορηματικό «όχι».
«Οι ρωσικοί S-400 δεν είναι συμβατοί με τον εξοπλισμό του ΝΑΤΟ, απειλούν την ασφάλεια της τεχνολογίας του ΝΑΤΟ και είναι ασυμβίβαστοι με τις δεσμεύσεις της Τουρκίας ως συμμάχου του ΝΑΤΟ», ήταν η ακριβής δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νέντ Πράις, όταν ρωτήθηκε για την συμβιβαστική πρόταση Ακάρ.
Δεν ήταν η απάντηση που θα ήθελε ο Ερντογάν και, σίγουρα, δεν είναι μια απάντηση που μπορεί να προδιαγράψει άμεση εξομάλυνση στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, με τους όρους τουλάχιστον που επιδιώκει η Άγκυρα.
Το μήνυμα από την νέα κυβέρνηση Μπάιντεν είναι σαφές και επαναλαμβάνεται για τρίτη φορά, καθώς πριν από το Στέητ Ντιπάρτμεντ είχαν προηγηθεί εξίσου κατηγορηματικές τοποθετήσεις από το Πεντάγωνο και από τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του αμερικανού προέδρου Τζέικ Σάλιβαν: Είτε η Τουρκία τελειώνει οριστικά με τους S-400 με το ρωσικό διπλωματικό παιχνίδι και κάθεται στο τραπέζι να μιλήσει ως καθαρός νατοϊκός σύμμαχος, είτε υφίσταται τις αμερικανικές κυρώσεις και δεν μπορεί να προσβλέπει σε αναβαθμισμένη εταιρική – και πολύ περισσότερο στρατηγική – σχέση με την Ουάσιγκτον.
Ο Μπλίνκεν βάζει στον “πάγο” τον Τσαβούσογλου
Η θέση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν το δεύτερο «χαστούκι» για τον Ταγίπ Ερντογάν μέσα στο ίδιο 24ωρο. Είχε προηγηθεί η επιστολή-φωτιά 54 γερουσιαστών προς τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν με την οποία τον καλούν να ασκήσει πιέσεις προς την Τουρκία για το ζήτημα της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα.
Και, παραπλεύρως, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ φρόντισε να βάλει στον «πάγο» και αίτημα του Μεβλούτ Τσαβούσογλου για άμεση επικοινωνία με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν. Ο Τσαβούσογλου ζήτησε να μιλήσει με τον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών για «θέμα εθνικής ασφάλειας», το μόνο που δήλωσε όμως επ’ αυτού ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι πως η επικοινωνία θα γίνει… κάποια στιγμή.
Το τελεσίγραφο της Ουάσιγκτον στην Τουρκία
Όλα αυτά σημαίνουν πως η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν είναι κυβέρνηση Τραμπ. Η πρόθεσή της να επαναφέρει τις ΗΠΑ ως βασικό παίκτη στο γεωπολιτικό πεδίο της ανατολικής Μεσογείου είναι καθαρή από την πρώτη στιγμή. Το ίδιο ισχύει και για την κεντρική επιλογή της σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση του ρόλου του ΝΑΤΟ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις, ήδη ψυχρές, σχέσεις της με την Ρωσία.
Άρα, όπως επισημαίνουν έμπειροι διπλωματικοί παράγοντες και στρατιωτικοί αναλυτές, χώρος για περιφερειακά παιχνίδια της Τουρκίας ερήμην της Ουάσιγκτον δεν υφίσταται. Και, ως εκ τούτου, δεν υφίστανται και πολλές επιλογές για τον Ερντογάν: Ή τελειώνει οριστικά με τους S-400 και τον Πούτιν ή θέτει εαυτόν μετωπικά απέναντι στην Ουάσιγκτον και τον Λευκό Οίκο.