Μόνον ως ψήφος δυσπιστίας, μπορεί να ερμηνευτεί η ήττα Ερντογάν στις αυτοδιοικητικές εκλογές.Παρά την οικονομική και μιντιακή του υπεροχή και τον έλεγχο του κρατικού μηχανισμού, ο Τούρκος ηγέτης, δεν κατάφερε να κερδίσει στα μεγάλα αστικά κέντρα, γεγονός που δείχνει πόσο μεγάλη είναι η απογοήτευση των ανθρώπων από την κυβερνητική πολιτική.
Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης, της μεγαλύτερης πόλης στη γείτονα, είναι προφανώς το σημαντικότερο αποτέλεσμα αυτής της αναμέτρησης. Εκεί είχε γίνει δήμαρχος ο Ερντογάν πριν από 25 χρόνια και μέχρι χθες η Πόλη, όπου ζει το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Τουρκίας, η έδρα των οθωμανών σουλτάνων, παρέμενε στα χέρια του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του AKP.
Η…προφητεία
Μεγαλύτερο συμβολισμό δεν θα μπορούσε να έχει μια ήττα, αφού κι ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος όπως γράφει το iefimerida, είχε πει στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας ότι «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».
Η αλήθεια είναι βέβαια, ότι αν δει κανείς τα συνολικά ποσοστά των κομμάτων, το AKP παραμένει πρώτη δύναμη, καταφέροντας με τη βοήθεια του εθνικιστικού MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να διατηρήσει μια οριακή, αλλά απόλυτη πλειοψηφία, όπως είχε πετύχει και στις περσινές εκλογές, αλλά και προ πενταετίας στις αυτοδιοικητικές.
Αποδίδουν οι εκστρατείες εκφοβισμού
Το σύστημα που έχει εγκαθιδρύσει το κυβερνών κόμμα φαίνεται ότι λειτουργεί ακόμη με τον σχεδόν ολοκληρωτικό έλεγχο των ΜΜΕ και ότι αποδίδουν οι εκστρατείες εκφοβισμού για εθνικά θέματα, με την εφεύρεση ολοένα νέων «εχθρών».
Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος ξεκίνησαν οι μαζικές συλλήψεις, στη συνέχεια δόθηκαν οικονομικά κίνητρα, τα οποία διαδέχθηκαν αυξήσεις φόρων.
Στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα για τις τοπικές εκλογές μειώθηκαν οι φόροι, ενώ χορηγήθηκαν αφειδώς συγχωροχάρτια για αυθαίρετα κτίσματα.
Το εθνικό νόμισμα κατέρρευσε, όταν η Άγκυρα εισήλθε σε τροχιά σύγκρουσης με τις ΗΠΑ. Για να μην χάσει ωστόσο τους αφοσιωμένους ψηφοφόρους του ο Ερντογάν διασφάλισε ότι η κεντρική τράπεζα θα κρατήσει χαμηλά τα επιτόκια.
Αποτέλεσμα; Μια αδύναμη λίρα, υψηλός πληθωρισμός και ανοδική ανεργία. Τα αποτελέσματα των αυτοδοικητικών, ωστόσο, δείχνουν ότι πολλοί ψηφοφόροι εμπιστεύονται ακόμα το ΑΚΡ κι ότι ο μηχανισμός προπαγάνδας του αποδίδει ακόμη και σ’ αυτή τη δεινή κατάσταση της οικονομίας με τον πληθωρισμό, την ύφεση και τα ιλιγγιώδη σκαμπανεβάσματα της τουρκικής λίρας.
«Κίτρινη κάρτα» από τις μεγαλουπόλεις
Αλλά και πάλι το αποτέλεσμα δεν παύει να συνιστά «χαστούκι» για τον πρόεδρο αφού τσαλάκωσε την εικόνα του αήττητου που ο ίδιος καλλιεργούσε συστηματικά. Η ήττα, όπως όλα δείχνουν στην Κωνσταντινούπολη, το αποδεικνύει. Προφανώς υπάρχει ένα κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας όπου δεν έχει την απήχηση που θα ήθελε το μήνυμα του μηχανισμού του Ερντογάν. Και φαίνεται ότι το κομμάτι αυτό είναι οι ψηφοφόροι των αστικών κέντρων που στρέφουν την πλάτη στον Τούρκο πρόεδρο.
Το AKP εξακολουθεί, φυσικά, να ασκεί αρκετή γοητεία στην επαρχία και τις μικρές πόλεις , όπου διαβιεί η πλειοψηφία των πιστών μουσουλμάνων. Αλλά η διάβρωση της εκλογικής του βάσης στις μεγαλουπόλεις είναι ορατή και συνιστά μεγάλο πρόβλημα, που απειλεί τα θεμέλια της μακρόχρονης κυριαρχίας του, εκτιμούν αναλυτές.
Ο Ερντογάν ανήλθε στην εξουσία γιατί έπεισε τους ψηφοφόρους ότι είναι σε θέση να τους διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον. Τώρα όμως η χώρα βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από το 2001.
Ενώ αποδείχθηκε, πέραν τούτου, ότι και το σύστημα νομής εξουσίας που έστησε ο Τούρκος πρόεδρος και το κόμμα του αποσκοπεί κυρίως στην εξυπηρέτηση της πελατείας του, με στόχο τη δημιουργία μιας ευρείας μεσαία τάξης που θα ασπάζεται τα θρησκευτικά του οράματα. Το σχέδιο πέτυχε στα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του Ερντογάν και του AKP υποβοηθούμενο από την οικονομική ανάπτυξη, αλλά τώρα κλυδωνίζεται λόγω της δεινής κατάστασης της οικονομίας. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, να αρχίσει -αν δεν έχει ήδη ξεκινήσει – να κλυδωνίζεται η βάση εξουσίας του Τούρκου προέδρου, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα στις μεγαλουπόλεις.
Κόκκινο πανί για τις αγορές
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένα κόκκινο πανί για τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, γράφει η γερμανική Die Welt. Τα κατασταλτικά μέτρα κατά των ξένων επενδυτών ή των τραπεζών έχουν οδηγήσει σε πολλούς επενδυτές να έχουν σβήσει την Τουρκία από τον χάρτη των προς επένδυση χωρών. «Οι επενδυτές φοβούνται το χειρότερο. Ο Ερντογάν θα μπορούσε τώρα να εντείνει και πάλι τις επιθέσεις του στις χρηματοπιστωτικές αγορές για να αποδείξει τη δύναμή του. Θα μπορούσε επίσης να προσπαθήσει να πανικοβάλει την οικονομία ασκώντας πίεση στην κεντρική τράπεζα και τις ιδιωτικές τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια καθώς η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση από το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Τέλος, θα μπορούσε να αγνοήσει το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών και να αναγκάσει τις δυνάμεις της αγοράς να ενεργήσουν μετά από τις απογοητευτικές παρεμβάσεις. Και οι τρεις επιλογές είναι κακές για τη λίρα.
Από την αρχή του έτους, η λίρα έχει χάσει περίπου 6% σε σχέση με το δολάριο. Μόνο το Αργεντίνικο Πέσο έχει υποτιμηθεί ακόμη περισσότερο σε σχέση με το δολάριο.
Η αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές βαρύνει επίσης τη πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Η Τουρκία εξακολουθεί να έχει μεγάλη ανάγκη από ξένους επενδυτές λόγω της εξάρτησης από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Αλλά όσο περισσότερο επεμβαίνει ο Ερντογάν αποθαρρύνοντας τους επενδυτές, τόσο πιο κρίσιμη γίνεται η κατάσταση, σημειώνει η Die Welt.