Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και την ντε φάκτο αυτονόμηση ρωσόφωνων περιοχών της Ανατολικής Ουκρανίας, η απειλή ανοιχτής στρατιωτικής σύγκρουσης επανήλθε στην ημερήσια διάταξη ύστερα από το σοβαρό ναυτικό επεισόδιο της Κυριακής.
Ρωσικές δυνάμεις της ακτοφυλακής αναχαίτισαν και κατάσχεσαν τρία ουκρανικά πλοία ανοιχτά της Κριμαίας.
Τα πλοία εκτελούσαν δρομολόγιο από την Οδησσό, στη Μαύρη Θάλασσα, προς τη Μαριούπολη, στην Αζοφική. Η διαδρομή τους περνούσε αναγκαστικά από τα ανοιχτά της Κριμαίας και από τον πορθμό του Κερτς, τη μοναδική δίοδο ανάμεσα στις δύο θάλασσες. Το περιστατικό συνέβη κοντά στη στρατηγικής σημασίας Γέφυρα του Κερτς, που κατασκεύασε η Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ενώνοντας τη χερσόνησο με τη ρωσική ενδοχώρα.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, μετά το επεισόδιο έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις σε επιφυλακή και κήρυξε στρατιωτικό νόμο.
• Γιατί συνέβη αυτό;
Η ρωσική FSB ισχυρίζεται ότι ο στολίσκος παραβίασε τα ρωσικά χωρικά ύδατα, αφότου η FSB έκλεισε προσωρινά τη θαλάσσια περιοχή για τη ναυσιπλοΐα. Η Ουκρανία κάνει λόγο για κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, επειδή το περιστατικό σημειώθηκε στη Μαύρη Θάλασσα που είναι ελεύθερη για τη ναυτιλία και θεωρεί ότι η Κριμαία, την οποία προσάρτησε η Μόσχα, της ανήκει. Το Κίεβο επικαλείται, άλλωστε, τη ρωσοουκρανική συνθήκη για ανεμπόδιστη πρόσβαση στο στενό του Κερτς και τη Θάλασσα του Αζόφ.
• Πόσο σοβαρό είναι το επεισόδιο;
Είναι η σοβαρότερη σύγκρουση στη θάλασσα ανοιχτά της Κριμαίας από το 2014, οπότε η Ουκρανική Χερσόνησος προσαρτήθηκε από τη Ρωσία. Το Συμβούλιο Ασφαλείας πραγματοποίησε έκτακτη συνεδρίαση, κατόπιν αιτήματος Μόσχας και Κιέβου.
• Πώς επηρεάζει η σύγκρουση;
Ο κίνδυνος κλιμάκωσης της κρίσης στην ανατολική Ουκρανία είναι μεγάλος. Οι φιλορώσοι αυτονομιστές εκεί έχουν ρωσικό βαρύ οπλισμό, ενώ η Ουκρανία έχει λάβει βοήθεια από τη Δύση. Πολεμούν μεταξύ τους από τον Απρίλιο του 2014. Φέτος η Ρωσία άνοιξε τη γέφυρα πάνω από το στενό του Κερτς, που συνδέει την ενδοχώρα με την Κριμαία, προκειμένου να ενισχύσει τον έλεγχο πάνω στη χερσόνησο. Η Ρωσία επιθεωρεί συστηματικά τα ουκρανικά πλοία στη Θάλασσα του Αζόφ, επιβάλλοντας πρόσθετες επιβαρύνσεις στην Ουκρανία. Η περιοχή είναι ζωτικής σημασίας για την ουκρανική οικονομία, χάλυβας, σιτηρά και άλλα προϊόντα περνούν μέσω αυτής. Η σύγκρουση υπογραμμίζει τον κίνδυνο στα διαφιλονικούμενα ύδατα ανοιχτά της Κριμαίας, τα οποία διεθνώς αναγνωρίζονται ως ουκρανικά.
• Ποιες είναι οι ρίζες της τρέχουσας κρίσης;
Χρονολογούνται από το φθινόπωρο του 2013, όταν η ουκρανική κυβέρνηση επρόκειτο να υπογράψει συμφωνία με την Ε.Ε. και να τη βάλει σε τροχιά ένταξης. Η εξέλιξη αυτή έθεσε σε κίνδυνο τις σχέσεις της Ουκρανίας με τη Ρωσία, τον στενότερο σύμμαχο της χώρας και μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο. Ακολούθησαν μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας όταν ο τότε πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς αποφάσισε την τελευταία στιγμή να μη υπογράψει τη συμφωνία. Ο Γιανουκόβιτς υποχρεώθηκε σε φυγή στην Κριμαία και στη συνέχεια στη νότια Ρωσία.
• Πώς συνδέεται το σχίσμα των δύο Εκκλησιών με την κρίση;
Η αποφασιστικότητα της Ουκρανίας να αποσχιστεί από τη Ρωσία για πάντα αποδείχθηκε όταν το Κίεβο διεμήνυσε ότι επιζητεί την ανεξαρτησία του από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Εκκλησία της Ουκρανίας είχε δεσμούς εκατοντάδων ετών με το Πατριαρχείο της Μόσχας, τις δύο τελευταίες δεκαετίες όμως οι σχέσεις είχαν διαρραγεί. Μετά την πρόσφατη σύγκρουση, εντάθηκαν οι φωνές που ζητούσαν ανεξαρτησία. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκανε τον Οκτώβριο το πρώτο βήμα, αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, παρά τις ηχηρές διαμαρτυρίες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και του Κρεμλίνου.
• Kαι τώρα τι;
Ενώ το επεισόδιο της Κυριακής εγείρει το φάσμα μετωπικής σύγκρουσης, είναι απίθανο κάποια από τις δύο πλευρές να το επιθυμεί. Ανοίγοντας πυρ εναντίον των ουκρανικών πλοιαρίων, η Μόσχα ενίσχυσε το μήνυμά της ότι η Κριμαία είναι ρωσική και πως η Μόσχα δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να το αμφισβητήσει. Στην Ουκρανία ο Ποροσένκο θα κερδίσει από τον στρατιωτικό νόμο, καθώς η δημοτικότητά του πέφτει και η ρωσική απειλή θα μπορούσε να τον βοηθήσει να επανεκλεγεί.
πηγή:Έντυπη Καθημερινή