Ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανακοπή των παράνομων μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη είναι το “κλειδί” για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος, όπως συμπέραναν οι ηγέτες της ΕΕ στην άτυπη Σύνοδο της Μάλτας.
Σε σχετικό κείμενο που συντάχθηκε για τα συμπεράσματα της πρωινής συνεδρίας της Παρασκευής 3 Φεβρουαρίου, αναφέρεται ότι τους τελευταίους τέσσερις μήνες του 2016 οι αφίξεις έχουν μειωθεί κατά 98% συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2015. Παράλληλα οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και τις χώρες του «δρόμου» των Δυτικών Βαλκανίων.
Κατά τη Σύνοδο που ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής 3 Φεβρουαρίου, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις “πύλες” της Κεντρικής Μεσογείου απ’ όπου πάνω από 180.000 πρόσφυγες και μετανάστες πέρασαν κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς.
Αναφορικά με τη μείωση των ροών προς την ίδια περιοχή, οι ηγέτες εμφανίστηκαν αποφασισμένοι να προχωρήσουν σε επιπλέον μέτρα, όπως και για την εξάρθρωση των κυκλωμάτων των λαθρεμπόρων, επισημαίνοντας ότι οι άνθρωποι που έχουν χάσει τη ζωή τους το 2017 ανέρχονται σε εκατοντάδες την ώρα μάλιστα που η Άνοιξη βρίσκεται προ των πυλών.
Μια από τις πρώτες κινήσεις που σκοπεύουν να κάνουν οι Ευρωπαίοι είναι να συνεργαστούν με τη Λιβύη απ’ όπου προέρχονται οι περισσότεροι μετανάστες, όπως και με τις γειτονικές χώρες ανάμεσά τους και εκείνες της υπο-Σαχάριας περιοχής.
Όπως αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου της Μάλτας, οι τομείς που βρίσκονται στην κορυφή της “στρατηγικής” για το προσφυγικό είναι:
– Εκπαίδευση, εξοπλισμό και υποστήριξη της Λιβυκής Ακτοφυλακής και άλλων συναφών υπηρεσιών. Συμπληρωματικά προγράμματα εκπαίδευσης από την ΕΕ πρέπει να αναπτυχθούν γρήγορα, με έναρξη εκείνα που ήδη έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της επιχείρησης SOPHIA.
– Η χρηματοδότηση και ο προγραμματισμός αυτών των δραστηριοτήτων θα πρέπει να γίνει βιώσιμος και προβλέψιμος, και διαμέσου του Μεσογειακού Δικτύου Seahorse.
– Αυξημένες προσπάθειες προκειμένου να διαλυθεί η επιχείρηση λαθρεμπορίου ανθρώπινων ζωών, με ευθύνη της Λιβύης και σχετικών διεθνών εταίρων, συμπεριλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, την Europol και την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή.
– Βελτίωση της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης των τοπικών κοινοτήτων στην Λιβύη, ιδιαίτερα στις παράκτιες περιοχές και στα σύνορα της Λιβύης με τους “δρόμους” μετανάστευσης.
– Εξασφάλιση επαρκούς ικανότητας υποδοχής και ικανοποιητικών συνθηκών για τους μετανάστες στη Λιβύη από κοινού με την UNHCR και τον ΙΟΜ.
– Υποστήριξη του ΙΟΜ στην ενίσχυση των δραστηριοτήτων υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής.
– Ενίσχυση των εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που απευθύνονται σε μετανάστες στη Λιβύη και τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και διεθνείς οργανισμούς, ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση του επιχειρηματικού μοντέλου των διακινητών.
– Συμβολή στη μείωση της πίεσης στα χερσαία σύνορα της Λιβύης, σε συνεργασία τόσο με τις λιβυκές αρχές αλλά και όλους τους γείτονες της Λιβύης, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη έργων ενίσχυσης της ικανότητας διαχείρισης των συνόρων τους.
– Παρακολούθηση των εναλλακτικών διαδρομών και της πιθανής εκτροπή των δραστηριοτήτων των διακινητών, μέσω από κοινού προσπαθειών γειτονικών χωρών στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης, με την υποστήριξη των κρατών μελών και όλων των σχετικών οργανισμών της ΕΕ και με τη διάθεση όλων των αναγκαίων μέσων επιτήρησης.
– Συνεχή υποστήριξη των προσπαθειών και πρωτοβουλιών μεμονωμένων κρατών-μελών που ασχολούνται άμεσα με τη Λιβύη. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ εκφράζει την ικανοποίησή της και είναι έτοιμη να υποστηρίξει την Ιταλία στην εφαρμογή του μνημονίου συμφωνίας που υπεγράφη στις 2 Φεβρουαρίου 2017 από τις ιταλικές αρχές και τον πρόεδρο του υπουργικού συμβουλίου της Λιβύης Al Serraj.
– Εμβάθυνση του διαλόγου και της συνεργασίας σε θέματα μετανάστευσης με όλες τις χώρες που συνορεύουν με τη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης επιχειρησιακής συνεργασίας με τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνόρων και του Λιμενικού για την πρόληψη αναχωρήσεων και τη διαχείριση των επιστροφών.
Οι ηγέτες της ΕΕ αναφέρουν ότι ορισμένες από τις προαναφερόμενες δράσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν μέσω του Ταμείου της ΕΕ για την Αφρική με 1,8 δισ. από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και 152 εκατομμύρια από τις συνεισφορές των κρατών.
– Προκειμένου να καλυφθούν οι πλέον επείγουσες ανάγκες της παρούσης αλλά και για όλο το 2017, η Σύνοδος της Μάλτας καλωσορίζει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συμβάλλει, ως πρώτο βήμα, με επιπλέον 200 εκατομμύρια ευρώ στο Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική και να δώσει προτεραιότητα στα προγράμματα που αφορούν στην μετανάστευση και σχετίζονται με τη Λιβύη.