Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ένα μεγάλο όνειρο, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως με τα περισσότερα όνειρα, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Όπως γράφει το Business Insider, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, φαίνεται πως δεν είναι δυνατόν να διατηρηθεί η οικονομική ένωση και η ενιαία νομισματική πολιτική ανάμεσα στα κράτη-μέλη, αφού το καθένα από αυτά καθορίζει τη δική του δημοσιονομική πολιτική.
Η κρίση χρέους της Ευρώπης ήταν το πρώτο σημάδι ότι κάτι πήγαινε εντελώς λάθος. Η Γερμανία τα προηγούμενα χρόνια προχωρούσε στον δανεισμό των φτωχότερων χωρών της Ευρωζώνης, προκειμένου εκείνες να μπορούν να αγοράζουν γερμανικής προέλευσης προϊόντα.
Και άλλα κράτη της ΕΕ που κάνουν εξαγωγές προχώρησαν στην ίδια κίνηση. Το εμπορικό έλλειμμα που προκύπτει μπορεί να οδηγήσει μόνο του κάπου. Οδήγησε… στα δημόσια χρέη χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία. Και εκτός από αυτά, θα πρέπει να προστεθούν και οι πολιτικές κρίσεις που προκλήθηκαν από το μεταναστευτικό, αλλά και από τον κίνδυνο του Brexit, φέρνοντας την κατάρρευση της Ευρώπης όλο και πιο κοντά.
Όπως επισημαίνει το Business Insider, πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με πέντε επικίνδυνες καταστάσεις:
1. Τραπεζική κρίση στην Ιταλία
Η Ιταλία αναμένεται να γίνει ο μεγάλος πονοκέφαλος για την Ευρώπη. Το τραπεζικό της σύστημα είναι ήδη υπό κατάρρευση, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πολλαπλασιάζονται. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν σχεδόν το 20% του ενεργητικού τραπεζικού συστήματος της Ιταλίας. Μάλιστα, σε ορισμένες τράπεζες του ιταλικού Νότου υπάρχουν τράπεζες που κατέχουν περίπου το 40% των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Μια πιθανή κατάρρευση του ιταλικού τραπεζικού συστήματος θα αποτελούσε έναν συστημικό κίνδυνο για το σύνολο της Ευρώπης. Η Ιταλία είναι η όγδοη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, λίγο μικρότερη από την Ινδία. Οι οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη και συνεπώς στην παγκόσμια οικονομία θα ήταν τεράστιες.
2. Η ανεξέλεγκτη κατάσταση στην Ελλάδα
Σε σύγκριση με την Ιταλία, η κατάσταση στην Ελλάδα φαίνεται πως είναι πιο διαχειρίσιμη. Η Ελλάδα όμως παραμένει σημαντική για την ΕΕ και για έναν ακόμα λόγο: είναι η κύρια πύλη εισόδου των προσφύγων από τη Συρία και το Ιράκ που θέλουν να εισέλθουν στην Ευρώπη. Οι πλουσιότερες χώρες χρειάζονται την Ελλάδα προκειμένου να συγκρατήσει τις προσφυγικές ροές.
Η Ελλάδα πλέον βρίσκεται στο σημείο μηδέν για τις δύο μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια: την κρίση του χρέους -με την επιμονή της Γερμανίας για λιτότητα ως τη μόνη θεραπεία- αλλά και τις σπασμωδικές και αμήχανες κινήσεις στο τεράστιο μεταναστευτικό κύμα εξαιτίας των πολέμων και της εξαθλίωσης. Το προσφυγικό έχει προκαλέσει από μόνο του μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση και με την κατάσταση να επιδεινώνεται συνεχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδεχομένως να παραλύσει.
3. Το τέλος της Συνθήκης Σένγκεν
Αυτή είναι η περιοχή Σένγκεν. Οι χώρες με κόκκινο χρώμα θα μπορούσαν να βγουν εκτός και να παραμείνουν εντός της Συνθήκης μόνο οι χώρες με μπλε χρώμα. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι τον περασμένο Νοέμβριο είχαν ως αποτέλεσμα την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων στις χώρες του Σένγκεν. Οι αιματηρές επιθέσεις έπεισαν επίσης πολλούς Ευρωπαίους ότι το μεταναστευτικό κύμα των μουσουλμάνων αποτελεί απειλή για την ασφάλεια των ευρωπαϊκών χωρών.Το αρχικό καλωσόρισμα μετατράπηκε σε φόβο και ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στην Ευρώπη είναι η κατάσταση στη Γερμανία. Ένας από τους κορυφαίους ηγέτες της Ευρώπης, η Γερμανίδα Καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, βρίσκεται κάτω από έντονη πολιτική πίεση, μετά τις αντιδράσεις κατά των προσφύγων και των μεταναστών ενός μεγάλου μέρους των ψηφοφόρων.
4. Η Τουρκία ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Η Ευρώπη βρέθηκε σε απόγνωση στο θέμα της αντιμετώπισης του προσφυγικού και αναγκάστηκε να βρει την οποιαδήποτε λύση, ακόμα και το άνοιγμα των συζητήσεων για την ενταξιακή πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ.
Ανοίγοντας, όμως, στην Τουρκία τον δρόμο για να γίνει μέλος της ΕΕ, αττομάτως δημιουργείται ένα πρόβλημα με ένα μέλος της, την Κύπρο, η οποία μπορεί να είναι ένα μικρό νησί, είναι όμως ισότιμο μέλος της Ενωσης, με το ίδιο δικαίωμα στο βέτο όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Μπορεί η Κύπρος τόσο καιρό να είχε τη στήριξη όλων των χωρών-μελών στο βέτο για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ωστόσο η λύση που πρότεινε η ΕΕ αλλάζει τα δεδομένα. Με μια μακροπρόθεσμη ματιά, θα φαινόταν πως η δομή της ΕΕ κλονίζεται, αφού η πίεση των μεγαλύτερων μελών στα μικρότερα μέλη δεν είναι συνεπής με την ιδέα της ΕΕ.
5. Brexit
Και φυσικά ένας ακόμη κίνδυνος με τον οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρώπη δεν είναι άλλος από ένα πιθανό Brexit. Η ΕΕ πλέον περιμένει με αγωνία το δημοψήφισμα του καλοκαιριού στο Ηνωμένο Βασίλειο, το αποτέλεσμα του οποίου μπορεί να οδηγήσει τη χώρα εκτός ΕΕ. Μία αποχώρηση κράτους-μέλους θα δημιουργήσει ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μάλιστα, θα υπάρξουν σοβαρότατες συνέπειες για το παγκόσμιο εμπόριο, αλλά και για τις νομισματικές ροές.
Το αβέβαιο μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Δύο είναι οι πιθανές εκβάσεις στην ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία ξεκίνησε από δημόσια χρέη και τους προϋπολογισμούς. Η πρώτη είναι ότι θα μπορούσε να προκύψει μια εντελώς διαφορετική οικονομική δομή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αν τα κράτη-μέλη της ΕΕ αποφασίσουν πως θέλουν να παραμείνουν ενωμένα, τότε θα πρέπει να επιλύσουν τα ζητήματα του δημόσιου χρέους. Επειδή οι ευρωπαϊκές ελίτ θέλουν να δουν την Ευρώπη να παραμένει ενωμένη, όταν η κατάσταση φτάσει στα όρια, είναι πολύ πιθανό να αναλάβουν το χρέος των χωρών της Ευρωζώνης.
Στη συνέχεια, όμως, θα απαιτήσουν από κάθε χώρα να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της, όπως κάνουν και οι πολιτείες των ΗΠΑ. Προφανώς κάτι τέτοιο είναι δύσκολο, αλλά θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα.
Το δεύτερο σενάριο είναι οι χώρες-μέλη να μην καταλήξουν σε συμφωνία για το χρέος και επομένως κάποιες χώρες της ΕΕ να υποχρεωθούν να επιστρέψουν στο εθνικό τους νόμισμα.
Ωστόσο, το δικό τους νόμισμα θα είναι κατά πολύ ασθενέστερο έναντι του γερμανικού μάρκου. Το αποτέλεσμα θα είναι να δουν αρκετές χώρες το νόμισμά τους να είναι 30% ή ακόμα και 40% χαμηλότερο έναντι του δολαρίου. Αν τελικά γίνει πραγματικότητα αυτό το σενάριο, θα είναι καλό μόνο για τους Αμερικανούς τουρίστες, οι οποίοι θα μπορούν να κάνουν φθηνές διακοπές σε Ιταλία και Ελλάδα.