Η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα προσπαθήσει σήμερα Πέμπτη να δώσει τέλος σε μία πικρή διαμάχη μέσα στον κυβερνητικό συνασπισμό της, σχετικά με μία αμφισβητήσιμη πολιτική που σχεδιάστηκε προκειμένου να σκληρύνει τον έλεγχο της ροής των προσφύγων στη Γερμανία: τη χρήση των ζωνών διέλευσης. Η κ. Μέρκελ, σύμφωνα με το αναλυτικό άρθρο των Financial Times, στοχεύει στη θέσπιση τέτοιου είδους εγκαταστάσεων στα σύνορα της Γερμανίας, ώστε οι μέχρι και ένα εκατομμύριο αιτήσεις για άσυλο τις οποίες η χώρα αναμένει φέτος, να μπορέσουν να περάσουν από επεξεργασία πιο γρήγορα.
Τι είναι η ζώνη διέλευσης;
Σχεδιασμένες στα πρότυπα των ζωνών διέλευσης των διεθνών αεροδρομίων, θα είναι κέντρα υποδοχής και επεξεργασίας προσφύγων, που θα βρίσκονται στα σύνορα της χώρας. Σκοπός τους θα είναι να αντιμετωπίσουν εκείνους τους πρόσφυγες που έχουν λίγες ελπίδες να εξασφαλίσουν άσυλο -και να τους στείλουν στην πατρίδα τους. Άλλοι, που έχουν μπει στη Γερμανία και οι αιτήσεις τους έχουν απορριφθεί, μπορεί επίσης να σταλούν στις ζώνες διέλευσης. Περίπου το 10% των προσφύγων μπορεί να σταλεί σε τέτοιες ζώνες.
Πώς θα λειτουργούν;
Η αστυνομία στα σύνορα θα ξεχωρίζει τους μετανάστες με αδύναμες αιτήσεις -για παράδειγμα εκείνους που προέρχονται από «ασφαλείς» χώρες των δυτικών Βαλκανίων και από κάποια τμήματα του Αφγανιστάν. Σύροι και άλλοι με ισχυρές αιτήσεις για εξασφάλιση ασύλου θα μπαίνουν στη Γερμανία, όπως τώρα, και οι υποθέσεις τους θα περνούν από επεξεργασία σε κέντρα υποδοχής στην ενδοχώρα.
Θα μπορούσε αυτό να λειτουργήσει;
Μόνο αν η εξαιρετικά πιεσμένη αστυνομία είχε αρκετό έξτρα εργατικό δυναμικό, ώστε να αυξήσει τους συνοριακούς ελέγχους και να εμποδίσει τους μετανάστες να καταστρατηγούν τα σημεία ελέγχου.
Η κ. Μέρκελ και οι σύμμαχοί της απορρίπτουν τις περιφράξεις ως μη πρακτικές και «μη ευρωπαϊκές». Ανατριχιάζουν στη σκέψη εικόνων των γερμανικών συνόρων «στολισμένων» με αγκαθωτό σύρμα, να ακτινοβολούν σε όλο τον κόσμο. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο το ποια άλλα μέτρα ελέγχου θα μπορούσαν να εφαρμόσουν.
Είναι νόμιμο όλο αυτό;
Το συντηρητικό μπλοκ CDU-CSU της κ. Μέρκελ, το οποίο πρότεινε τις ζώνες, υποστηρίζει ότι η κράτηση μεταναστών στις ζώνες μέχρι και 30 ημέρες θα είναι σύμφωνη με τις πρακτικές των αεροδρομίων και με τον γερμανικό νόμο.
Βάσει των κανονισμών του συστήματος ανοικτών συνόρων της Σένγκεν στην ΕΕ, οι χώρες μπορούν να επαναφέρουν τους ελέγχους προσωπικών εγγράφων για μικρές περιόδους, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Γιατί θα το έκανε αυτό η κ. Μέρκελ;
Βρίσκεται υπό πολιτική πίεση, ώστε να δείξει πως οι πρόσφυγες δεν μπορούν πλέον να εκμεταλλευτούν τη Γερμανία. Εικόνες ανθρώπων που κρατούνται στα σύνορα ενώ αξιολογούνται οι αιτήσεις τους θα μπορούσαν να προβάλουν μία σκληρότερη εικόνα.
Είναι επομένως οριστικό;
Καθόλου. Οι κυβερνητικοί εταίροι των συντηρητικών, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), αντιτίθενται στα σχέδια. Συμφωνούν στην επιτακτική ανάγκη για βελτιώσεις στην καταγραφή, στον έλεγχο και στην επεξεργασία των προσφύγων. Αλλά αντί μερικών μεγάλων ζωνών διέλευσης στα σύνορα, προτείνουν πολλά «κέντρα άφιξης» μέσα στη Γερμανία.
Το SPD επιμένει επίσης πως δεν μπορεί να υπάρξει καμία υπόνοια φυσικής κράτησης στο νέο σύστημα. Καταδικάζει τις ζώνες διέλευσης ως «ανεξέλεγκτες ζώνες κράτησης». Σύμφωνα με τις προτάσεις του SPD, οι πρόσφυγες θα αποτρέπονταν από το να διαφύγουν τα κέντρα άφιξης, υπό την απειλή πως θα χάσουν τα δικαιώματά τους σε οικονομική και κοινωνική αρωγή.
Ακούγεται πολύ πιο φιλικό
Είναι. Τόσο φιλικό που οι συντηρητικοί φοβούνται πως δεν θα έχει αποτέλεσμα. Οι πολίτες των δυτικών Βαλκανίων και άλλοι με αδύναμες αιτήσεις για άσυλο θα μπορούσαν απλά να μπουν χωρίς άδεια στη γερμανική κοινωνία, αν αισθανθούν πως μπορεί να τους στείλουν στις πατρίδες τους.
Επομένως τι θα κάνει η κ. Μέρκελ;
Από τη στιγμή που ανακοίνωσε την «πολιτική καλωσορίσματος» πριν δύο μήνες, η καγκελάριος καθιστά σταθερά όλο και πιο αυστηρούς τους κανόνες για να επιβραδύνει τις εισροές. Σε αυτό έχει ευρεία στήριξη, περιλαμβανομένου και του SPD.
Προτίθεται να πάει ακόμη παραπέρα περιορίζοντας, για παράδειγμα, τα δικαιώματα των αιτούντων ασύλου να φέρουν μέλη της οικογένειάς τους στη Γερμανία.
Πιθανότατα θα εγκαθιδρυθούν κέντρα προσφύγων κάποιας μορφής στα σύνορα ή κοντά σε αυτά. Αλλά οι κανόνες μπορούν να είναι πιο ήπιοι απ’ ό,τι απαιτούν τα κοράκια του CSU-CDU. Και πιθανώς δεν θα ονομάζονται ζώνες διέλευσης.