Ένα σκληρό πόκερ παίζεται ανάμεσα στην Μόσχα και στην Ουάσιγκτον με αφορμή την Συρία, όμως η ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας δυσκολεύει τους χειρισμούς της. Πριν λίγα εικοσιτετράωρα, ο Πρόεδρος Πούτιν με μία δήλωση του προσπάθησε να “ζεστάνει”το ψυχρό κλίμα που είχε δημιουργηθεί με την Άγκυρα. Πολλοί αναλυτές την ερμήνευσαν ώς προσπάθεια να βρει μία “χρυσή τομή” για το ανοικτό θέμα της Συρίας.
«Η Τουρκία είναι ένας από τους σημαντικούς εταίρους μας και τους καλούς μας φίλους. Διατηρούμε πολύ καλές σχέσεις με την Άγκυρα εδώ και πολλά χρόνια, καθώς αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς και οικονομικούς εταίρους μας. Αρκεί να δει κανείς τον τομέα κατασκευών, όπου τα τελευταία χρόνια οι συναλλαγές φτάνουν δισεκατομμύρια. Δώδεκα δισεκατομμύρια έχουν αξιοποιήσει οι τουρκικές επιχειρήσεις μόλις πρόσφατα στον τομέα των κατασκευών», τόνισε ο Ρώσος Πρόεδρος.
Διευκρίνισε μάλιστα πως η Ρωσία προμηθεύει μεγάλο όγκο ενεργειακών πόρων στην Τουρκία, ενώ οι δυο χώρες προωθούν μεγάλα έργα στον τομέα της ενέργειας και της γεωργίας, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το αναλυτικό ρεπορτάζ του Premium.paratiritis. Η χρονική συγκυρία σίγουρα δεν ήταν συμπτωματική. Οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν επιδεινωθεί. Πρόσφατα ο Πρόεδρος Ερντογάν προειδοποιούσε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να αξιολογήσει εκ νέου την συνεργασία της με το Κρεμλίνο σε μια σειρά βασικών ενεργειακών έργων. Πόσο πραγματική είναι αυτή η απειλή;
Αρκετοί διπλωματικοί αναλυτές επισήμαναν ότι η δήλωση του Προέδρου Πούτιν έχει διπλή ανάγνωση καθώς μπορεί να εκληφθεί και ως πρόταση συνεννόησης αλλά και ως υπενθύμιση της μεγάλης εξάρτησης -κυρίως στην ενέργεια -της τουρκικής οικονομίας από την Μόσχα.
Σίγουρα αν μελετήσει κανείς με προσοχή τις οικονομικές συναλλαγές των δύο χωρών θα διαπιστώσει ότι η Άγκυρα παρά την ρητορική της έχει μεγάλες μπίζνες με την Ρωσία. Για παράδειγμα,η Ρωσία προμηθεύει τα δύο τρίτα του φυσικού αερίου της Τουρκίας. Επίσης η Τουρκία είναι ήδη η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της Gazprom (πρώτη είναι η Γερμανία), και είναι η μόνη «ευρωπαϊκή» αγορά με μεγάλες δυνατότητες επέκτασης κατά την επόμενη δεκαετία.
Η κατανάλωσή της Τουρκίας αυξάνεται, αγγίζοντας τα 51,8 bcm το 2014 και αυτό είναι κρίσιμος παράγοντας που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Οι μπίζνες στον κατασκευαστικό τομέα , όπως άφησε να υπονοηθεί ο Πρόεδρος Πούτιν είναι εξίσου σημαντικές.
Και δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς το γεγονός ότι πριν πέντε χρόνια υπήρξε συμφωνία με την ελεγχόμενη από το κράτος ρωσική επιχείρηση AtomStroyExport για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού της Τουρκίας, ένα έργο αξίας 20 δισ. δολαρίων. Η ρωσική εταιρεία δεν θα κατασκευάσει μόνο το εργοστάσιο, αλλά θα κατέχει επίσης ένα ποσοστό που θα της επιτρέπει τον έλεγχο σε αυτό.
Για πολλούς η συμφωνία για τον Turkish Stream είναι σημαντική εξέλιξη στις σχέσεις των δύο χωρών, όμως καμία δεσμευτική σύμβαση δεν έχει υπογραφεί ακόμη. Σε κάθε περίπτωση ο ρωσικός έλεγχος στον αγωγό είναι συντριπτικός: Χρηματοδοτείται πλήρως από την Gazprom και την ρωσική κυβέρνηση, ενώ ο κόμβος στα τουρκο-ελληνικά σύνορα, θα είναι σε ρωσικό έλεγχο.
Αυτή, η οικονομική εξάρτηση επηρεάζει και τις πολιτικές σχέσεις των δύο χωρών στις οποίες υπάρχουν τρία ανοικτά μέτωπα: Η Κριμαία, η γενοκτονία των Αρμενίων και η Συρία. Παρά τις ρητορείες, όμως, το να διαρραγεί η τουρκική εξάρτηση από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό είναι σχεδόν αδύνατο. Στα πλαίσια αυτά τα περιθώρια του κ. Ερντογάν είναι στην παρούσα συγκυρία περιορισμένα.