της Αγγελικής Σπανού
Ο Αλμπέρ Καμύ μας έμαθε πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος ψυχισμός σε συνθήκες καραντίνας. Στο Οράν, στις ακτές της Αλγερίας, τη δεκαετία του 40, τα πράγματα ήταν πολύ-πολύ χειρότερα απ όσο (φαίνεται να είναι) σήμερα.
Η “Πανούκλα” υποχρέωσε όχι απλώς σε κλείσιμο συνόρων αλλά στην απομόνωση της μολυσμένης πόλης. Και τότε δεν υπήρχε ίντερνετ ούτε κινητά. Ηταν αδύνατη η επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Στις μέρες μας, ακόμη και όσοι βρίσκονται σε καραντίνα, έχουν το tablet τους.
Το ενδεχόμενο περιορισμού της ελευθερίας κίνησης μας φέρνει αντιμέτωπους με ακατέργαστους φόβους. Εμείς, οι πολίτες της παγκοσμιοποίησης, δεν έχουμε μάθει στο κλείσιμο. Το μέχρι πού μπορείς να πας είναι απλά θέμα χρημάτων. Φαντασιακά λειτουργεί πάντα η δυνατότητα μετακίνησης , απελευθέρωσης, δραπέτευσης από μια γκρίζα δουλειά, σχέση, καθημερινότητα. Δεν υπάρχουν τείχη, ούτε αδιέξοδα. Οποιος θέλει να φύγει, φεύγει. Ανάλογα με τις ικανότητες και τις δεξιότητές του. Ο ίδιος διαλέγει πατρίδα και ζωή, ο ίδιος καθορίζει το πεπρωμένο του.
Και ξαφνικά βρεθήκαμε με έναν άγνωστο ιό ανάμεσά μας που μπορεί να φέρει ακόμη και ύφεση στην παγκόσμια οικονομία, ενώ γίνονται σκέψεις για αναβολή των Ολυμπιακών Αγώνων στο Τόκυο το καλοκαίρι. Τα πάνω-κάτω!
Κάθε μέρα βομβαρδιζόμαστε με πληροφορίες για την επιρροή του κορωνοϊού στα χρηματιστήρια, για νέα κρούσματα και νέους θανάτους, για ξύλο σε σούπερμάρκετ στο Μιλάνο, για άδειους δρόμους, ακυρώσεις πτήσεων, για ελέγχους σε λιμάνια και αεροδρόμια, για μάσκες που εξαντλήθηκαν. Ολα αυτά με τη σταθερή επίκληση των ειδικών για ψυχραιμία.
Οι τυχεροί του δυτικού κόσμου είμαστε συνήθως βιαστικοί. Δεν προλαβαίνουμε, δεν έχουμε χρόνο για ενδοσκόπηση, έστω για ξεκούραση, πολλές φορές ούτε καν για επικοινωνία. Χωρίς να έχουμε προετοιμαστεί γι κάτι τέτοιο, καλούμεαστε να αντιμετωπίσουμε ένα σενάριο άπλετου χρόνου για τον εαυτό μας.
Αν εφαρμοστεί η ΠΝΠ θα δουλεύουμε από το σπίτι, δεν θα μπορούμε να πάμε θέατρο ή σινεμά, τα παιδιά στο σχολείο, οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο, θα αποφεύγουμε να βρεθούμε σε χώρους με κόσμο. Αυτό σημαίνει πολύ σπίτι. Μέσα. Μια ευτυχισμένη οικογένεια θα τα καταφέρει. Αλλά αυτός που μόλις χώρισε, οι άλλοι που είναι στα χωρίσματα, εκείνοι που ψάχνουν για ταίρι, οι ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι, όσοι δεν μπορούν να να τηλε-εργαστούν και θα βρεθούν σε δύσκολη οικονομικά και επαγγελματικά θέση – όλοι αυτοί πώς θα τη βγάλουν; Και ούτε λόγος να γίνεται για εκείνους που έχουν ανθρώπους στην Κίνα ή την Ιταλία. Ξαφνικά έγιναν όλα πολύ δύσκολα.
Ο κορωνοϊός είναι ακίνδυνος για την συντριπτική πλειονότητα των πασχόντων αλλά αυτό δεν μας καθησυχάζει. Γιατί δεν τον ξέρουμε, γιατί μεταδίδεται πολύ γρήγορα, γιατί είναι ύπουλος και μπορεί να εκδηλωθεί πολλές μέρες μετά αφού έχει προσβάλει έναν οργανισμό.
Και γιατί είναι πρώτο θέμα στις ειδήσεις. Αλλοι φέρνουν τη συντέλεια του κόσμου, άλλοι πουλάνε σε τόνους τον φόβο, παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα των ανθρώπων που νόσησαν και όλα αυτά με την επισήμανση ότι δεν χρειάζεται ο πανικός.
Εντάξει, δεν ξέρουμε με βεβαιότητα ούτε πώς μας προέκυψε ο ιός ούτε πώς θα αποκρουστεί. Αυτό που ξέρουμε στα σίγουρα είναι ότι ένα γερό σύστημα δημόσιας υγείας είναι ό,τι σημαντικότερο μπορεί να έχει μια ευτυχισμένη κοινωνία. Και αυτό δεν σημαίνει μόνο πόρους, σημαίνει και όραμα, καινοτομία, εξωστρέφεια, ευελιξία. Το μόνο που μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά καθησυχαστικά και παρηγορητικά είναι η εμπιστοσύνη στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας.
Τη δυσκολότερη μάχη τη δίνουν οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό. Αυτό δεν άλλαξε από την “Πανούκλα” μέχρι τον κορβωνοϊό.