Τη δραματική κατάσταση με τους πρόσφυγες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και ιδιαίτερα τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου τονίζει σε ανακοίνωσή της η Πανελλήνια Ένωση Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος παραθέτοντας τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει για τα τελευταία χρόνια με τα στελέχη της ΠΕΑΛΣ να προβλέπουν ότι «για το 2016 η κατάσταση προβλέπεται εξαιρετικά δυσοίωνη».
Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά:
– Το πρώτο τρίμηνο του 2016 ο μέσος όρος αφίξεων προσφύγων-μεταναστών που μπήκαν παράνομα στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 1.277%(!) σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. «Χαρακτηριστικά θα αναφέρουμε ότι από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2016 (20.03.2016) 145.027 άτομα» επισημαίνεται στην ανακοίνωση της ΠΕΑΛΣ. Αυτό σημαίνει κατά την ανακοίνωση ότι «παρατηρείται μια σταθερή ροή εισόδου 2000 περίπου ατόμων ημερησίως, από Λέσβο έως Καστελλόριζο, σε ένα σύνολο 20 νησιών».
– Το 72% των προσφύγων και μεταναστών που μπήκαν παράνομα στην Ελλάδα το 2015 (613.506 άνθρωποι) έφτασαν στα νησιά το τελευταίο τετράμηνο του έτους
– Και όλα αυτά «όταν τα προηγούμενα χρόνια από το 2005 έως το 2014 ο συνολικός αριθμός δεν ξεπερνούσε τα 89.994 άτομα».
– Το ίδιο σημαντικός είναι και ο αριθμός των διασώσεων μεταναστών και προσφύγων από το Λιμενικό στο Αιγαίο. Σε 2.931 περιστατικά έρευνας και διάσωσης, για το 2015, διασώθηκαν 103.372 άτομα, μέσα από το νερό, ενώ το ποσοστό θνησιμότητας περιορίστηκε στο 0,26% και στα 272 άτομα. Εξαιρετικά ενδιαφέρον για το 2016 είναι το γεγονός ότι από την αρχή του χρόνου έως και σήμερα, ο αριθμός των διασωθέντων έχει φτάσει τους 43.185
Οι αξιωματικοί του Λιμενικού χτυπούν καμπανάκι κινδύνου για τη φετινή χρονιά επισημαίνοντας ότι «όπως όμως, μέχρι στιγμής διαφαίνεται και καθώς το καλοκαίρι πλησιάζει, ο αριθμός αυτός θα συνεχίσει να έχει ανοδική πορεία και ίσως ξεπεράσει τον αντίστοιχο αριθμό για το 2015 αφού ο αριθμός των ανθρώπων που θα έρχονται από τις Τουρκικές ακτές εκτιμούμε θα αυξάνεται όλο και περισσότερο».
Όσον αφορά τις εθνικότητες των παράνομα εισερχομένων ατόμων από τους συνολικά 847.930 όλο το 2015 «οι 547.769 είναι Σύριοι, ενώ οι υπόλοιποι προέρχονται από παραδοσιακούς τόπους προέλευσης: Αφγανιστάν – Ιράκ – Μπαγκλαντές – Πακιστάν – Ιράν – Μυανμάρ». Οι λιμενικοί επισημαίνουν ιδιαίτερα ότι «ενώ το 2014 είχαμε 14.000 Αφγανούς, το 2015 ο αριθμός των ατόμων με χώρα προέλευσης το Αφγανιστάν εκτοξεύτηκε στους 205.858».
Οι αξιωματικοί του λιμενικού επισημαίνουν ακόμα τα προβληματικά στοιχεία όσον αφορά την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση τονίζοντας ότι ενώ οι μετανάστες φτάνουν σε ένα σύνολο 20 νησιών, την ίδια ώρα η ευρωπαϊκή στόχευση αφορά μόνο 5 από αυτά – Λέρο, Σάμο, Χίο, Κω και Μυτιλήνη.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Καστελόριζου: ενώ κλήθηκε να διαχειριστεί πάνω από 10.000 μετανάστες δεν έχει καμία χρηματοδότηση, ενώ την ίδια στιγμή η Ισπανία με 4700 μετανάστες έλαβε το ποσό των 6.000.000 ευρώ.
Δραματικές οι ελλείψεις
Όσον αφορά τις αιτίες της κατάστασης αυτής η ΠΕΑΛΣ επισημαίνει ότι:
– υπάρχουν ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό το οποίο επιβαρύνεται από την έλλειψη μέσων ενώ απουσιάζει πλήρως η επιμελητεία όπως εξασφάλιση στέγης ή επιδότηση ενοικίου ή άλλες παροχές που θα συνέδραμαν υποστηρικτικά στην διαβίωσή τους, χωρίς το δικαιούμενο επίδομα παραμεθορίου, που καταβάλλεται σε άλλους κλάδους, χωρίς κάποιο κίνητρο παραμονής στην παραμεθόριο
– οι ελλείψεις σε επιχειρησιακά μέσα είναι δραματικές καθώς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας:
• Από τα 240 πλοία και σκάφη που διαθέτει συνολικά το Λιμενικό Σώμα, το 36% περίπου είναι ακινητοποιημένα.
• Από τα 7 αεροσκάφη, τα 4 είναι σε ακινησία.
• Από τα 6 ελικόπτερα, μόνο το 1 πετάει «λόγω καταπόνησης και δυσκολίας εύρεσης χρημάτων».
– η εικόνα των λιμενικών αρχών «πρώτης γραμμής» είναι απογοητευτική: Το Κεντρικό Λιμεναρχείο ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ που επανδρώνεται από 132 στελέχη και έχει στην διάθεσή του 5 πλωτά περιπολικά σκάφη, το 2015 κλήθηκε να διαχειριστεί πάνω από 500.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι τον Ιούλιο του 2015 το σκάφος είχε 510 ώρες λειτουργίας μηχανής δηλαδή οι μηχανές του σκάφους λειτουργούσαν 17 ώρες το 24ωρο.
Ο Λιμενικός Σταθμός ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟΥ που αποτελείται από 10 στελέχη και διαθέτει 1 πλωτό μέσο, χωρίς καμία άλλη υποδομή, διαχειρίστηκε πάνω από 10.000 πρόσφυγες και μετανάστες.
Το Λιμεναρχείο ΛΕΡΟΥ με 30 στελέχη και 1 πλωτό μέσο διαχειρίστηκε πάνω από 150.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Μάλιστα το Λιμεναρχείο Λέρου τις τελευταίες μέρες δεν έχει διαθέσιμο δικό του πλωτό περιπολικό μέσο, αλλά στην περιοχή επιχειρεί ένα σκάφος από μεταστάθμευση, δηλαδή έχει διατεθεί εκεί από κάποιο άλλη Λιμενική Αρχή της χώρας, αφήνοντας πλέον εκείνη την περιοχή χωρίς σκάφος.
Οι προτάσεις της ΠΕΑΛΣ
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα η ένωση των αξιωματικών προτείνει:
(i) Να χρηματοδοτηθεί, απευθείας το Λιμενικό Σώμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την περαιτέρω αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων (ΕΣΠΑ, Ταμείο εσωτερικής ασφάλειας κλπ) για την ενίσχυση των πόρων του, ανθρώπινου δυναμικού και επιχειρησιακών μέσων.
(ii) Να ενισχυθεί άμεσα η οργανική δύναμη του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής με εξέταση της δυνατότητας απευθείας κατάταξης – καταρχήν πεντακοσίων (500) Λιμενοφυλάκων, προς ενίσχυση των Υπηρεσιών ”πρώτης γραμμής”, αλλά και όπου υφίσταται ανάγκη, με προοπτική διπλασιασμού της οργανικής δύναμης του Οργανισμού.
(iii) Να συντονιστεί και οργανωθεί η ανά τακτά χρονικά διαστήματα ψυχολογική υποστήριξη των στελεχών που καλούνται να αντιμετωπίσουν πρωτόγνωρες συγκλονιστικές καταστάσεις και να αντιμετωπίσουν- διαχειριστούν την απόγνωση και το σπαραγμό ενηλίκων και παιδιών που αναζητούν μια καλύτερη ζωή.
(iv) Nα αναπροσαρμοσθεί, όπου απαιτείται, ο Λιμενικός Καλλικράτης αναφορικά με τη γεωγραφική κατανομή και υπηρεσιακή υπαγωγή των Κεντρικών και Περιφερειακών Υπηρεσιών.
(v) Να αναπροσαρμοσθεί, όπου απαιτείται η υπ’ Αριθ. Φ. 214.1/2014/Σχ. 11685 A΄ (ΦΕΚ 2993 Β’/05.11.2014) Υ.Α, για την ορθολογική και βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων κατανομή των κατά βαθμό και αριθμό της οργανικής σύνθεσης των Υπηρεσιών Λ.Σ-ΕΛ.ΑΚΤ.
(vi) Να επισπευσθούν οι τρέχουσες διαδικασίες προμήθειας νέων πλωτών και χερσαίων μέσων για την ενίσχυση των δομών (κατά παρέκκλιση της ισχύουσας πρακτικής), αλλά και να διατεθούν οικονομικοί πόροι για την προμήθεια ανταλλακτικών και την συντήρηση των υπαρχόντων, μέσα από την απλούστευση των διαδικασιών προμήθειας αυτών και την υποχρεωτική αναγραφή στους όρους των συμβάσεων, ότι η επισκευή τους θα πραγματοποιείται στην Ελλάδα, πρακτική που ισχύει και επιβάλλεται από άλλα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία κλπ).
(vii) Να αξιοποιηθούν και να λειτουργήσουν ουσιαστικά οι επισκευαστικές βάσεις της Ελευσίνας και της Θεσσαλονίκης με την αξιοποίηση λιμενικού προσωπικού, αλλά και με την πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού του ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου. «Οι καιροί δεν περιμένουν. Η αδράνεια πολλαπλασιάζει τα προβλήματα. Η δράση δηλώνει τις προτεραιότητες» καταλήγει στην ανακοίνωσή της η ΠΕΑΛΣ.