Με την εφαρμογή του Μνημονίου, όπου 11 ταμεία ή κλάδοι εντάσσονται υποχρεωτικά στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), 122.00 συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι γιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι, πρώην ναυτικοί και τεχνικοί Τύπου, θα βρεθούν αντιμέτωποι με μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις τους.
Εντός του Σεπτεμβρίου το ΕΤΕΑ μετατρέπεται στο μοναδικό υπερ-επικουρικό με συνολικά πάνω από 1,6 εκατομμύρια συνταξιούχους, με αβέβαιο το μέλλον του, αφού τόσο ο κυβερνητικός σχεδιασμός όσο και το 3ο Μνημόνιο προβλέπουν, στην πράξη, την κατάργηση της επικουρικής σύνταξης και τη δημιουργία ενός ενιαίου ταμείου που θα καταβάλλει μία σύνταξη, συνολικά όχι μεγαλύτερη των 2.000 ευρώ.
Η επιμονή των δανειστών, όπως καταγράφεται και στην έκθεση της Κομισιόν με την αξιολόγηση των κοινωνικών συνεπειών του τρίτου μνημονίου -αφενός για δημιουργία ενός ασφαλιστικού φορέα, αφετέρου για την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις- δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για ισοδύναμους χειρισμούς από την ελληνική πλευρά, όπως αναφέρει το αναλυτικό ρεπορτάζ του euro2day. Έτσι, μπορεί να αποκωδικοποιηθεί και η αναφορά του Υπουργού Εργασίας Γ. Κατρούγκαλου, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης για την εναλλακτική πρόταση που έχει καταθέσει για το ασφαλιστικό, ότι με το σχήμα που εισηγείται το πρόβλημα της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και της μείωσης των επικουρικών συντάξεων ξεπερνιέται.
Η πρόταση του Γ. Κατρούγκαλου «πατάει» στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με το νέο μνημόνιο, καθώς προβλέπει τη δημιουργία ενός Ταμείου, την καταβολή μίας σύνταξης και ενιαίους όρους εισφορών και παροχών. Αντίστοιχες προτάσεις βρίσκονται στα συρτάρια του υπουργείου Εργασίας και από την προηγούμενη κυβέρνηση, καθώς, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, «δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις στο ασφαλιστικό».
Το νέο υπερ-ταμείο θα αφορά σχεδόν 6 εκατ. ενεργούς ασφαλισμένους και 2,6 εκατ. συνταξιούχους, αλλά και τα έμμεσα ασφαλισμένα μέλη των οικογενειών τους, που εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 2,8 εκατ. άτομα.
Οι παροχές του ΙΚΑ θα αποτελέσουν τον μπούσουλα στις αλλαγές, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικές περικοπές συντάξεων των ήδη συνταξιούχων. Το ανώτατο πλαφόν των παροχών δεν θα ξεπερνά τα 2.000 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε ενιαία σύνταξη και θα προέρχεται από το άθροισμα αυτού που σήμερα προκύπτει από την κύρια και την επικουρική σύνταξη.
Περικοπές θα υπάρξουν για τους ήδη συνταξιούχους για ποσά άνω των 1.000 ευρώ. Η επιτροπή «σοφών» για το ασφαλιστικό, που ήδη συνεδρίασε για πρώτη φορά, θα πρέπει σε σύντομο επόμενο διάστημα να καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση, αναλογιστική μελέτη και σχέδιο νόμου με τις άμεσες αλλά και τις ενδιάμεσες παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν στο νέο σύστημα.
Ενδιάμεσος σταθμός οι μειώσεις
Βέβαια, μέχρι την εφαρμογή του νέου μοντέλου ασφάλισης, οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευθεί για μια σειρά παρεμβάσεων, όπως η ένταξη των 11 ταμείων ή κλάδων στο ΕΤΕΑ, που προβλέπεται και στην υπουργική απόφαση που υπέγραψε ο υφυπουργός Εργασίας Παύλος Χαϊκάλης. Πρόκειται για ταμεία που σύμφωνα και με το 2ο Μνημόνιο θα έπρεπε ήδη να έχουν ενταχθεί στο ΕΤΕΑ (ή να μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία ΝΠΙΔ μετά από αναλογιστική μελέτη), όμως με συνεχείς παρατάσεις από την προηγούμενη και τη σημερινή κυβέρνηση, η απόφαση καθυστερούσε.
Πλέον, από την 1η Σεπτεμβρίου τα ταμεία αυτά ενσωματώνονται στο ΕΤΕΑ και θα λειτουργούν «με ενιαία διοικητική και οικονομική οργάνωση».
Οι μεγάλες αλλαγές αναμένονται με την εφαρμογή του νέου, ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης του ταμείου, μέσω του οποίου όλοι ανεξαιρέτως οι ασφαλισμένοι θα υπόκεινται σε ενιαίους κανόνες και θα δικαιούνται αντίστοιχες παροχές.
Βέβαια, ο προϋπολογισμός του ΕΤΕΑ για το 2015 και χωρίς την πρόβλεψη για ένταξη νέων κλάδων, καταγράφει έλλειμμα της τάξης των 326 εκατ. ευρώ, ενώ η εξοικονόμηση από την ένταξη των 11 ταμείων, όπως αυτή μετρήθηκε από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, είναι της τάξης των 16 εκατ. ευρώ. Στο 3ο Μνημόνιο υπάρχει ξεκάθαρη δέσμευση της ελληνικής πλευράς, τα ελλείμματα του ΕΤΕΑ να μη χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συνεπώς, μία δεύτερη δόση μείωσης των επικουρικών συντάξεων, που θα αγγίζει το 8%, θεωρείται αναπόφευκτη.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ήδη στη διοίκηση του ΕΤΕΑ κατατίθενται εισηγήσεις προκειμένου οι συνταξιούχοι των νέων εντασσόμενων ταμείων ή κλάδων να είναι οι πρώτοι που θα υποστούν τις μειώσεις αυτές, από τον Οκτώβριο και μετά, εφόσον το ταμείο παρουσιάσει -όπως είναι αναμενόμενο- έλλειμμα.
Αυτό δηλαδή που εισηγούνται είναι, στην περίπτωση που προκύψει ανάγκη για νέες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, λόγω εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος από τον Οκτώβριο και μετά, αυτή να επηρεάσει πρώτα τα 11 νέα ταμεία, στο πλαίσιο της ασφαλιστικής ισονομίας. Να σημειωθεί ότι ήδη οι υπόλοιποι 1,6 εκατ. συνταξιούχοι του ΕΤΕΑ είδαν τον Ιούλιο του 2014 την επικουρική τους σύνταξη να μειώνεται οριζόντια κατά 5,2%, καθώς εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος.