Τα ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια και τις προϋποθέσεις που θα συνοδεύουν τη δυνατότητα αδειοδότησης για τη λειτουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας, Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, τονίζοντας το γεγονός ότι «βασικό ρόλο στον έλεγχο των κριτηρίων αλλά και στην αδειοδότηση των ξένων παραρτημάτων θα διαδραματίσει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.) – μια ανεξάρτητη διοικητική αρχή».
Αναφερόμενος στον σκοπό του «Ελεύθερου Πανεπιστημίου» μιλάει για την «απελευθέρωση» του Δημόσιου Πανεπιστημίου από τις παθογένειες του παρελθόντος και την αποδέσμευση της τριτοβάθμιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης από το αναχρονιστικό «κρατικό μονοπώλιο». Παρατηρεί, μάλιστα, ότι ήδη ελληνικά ΑΕΙ, με πρόσφατη νομοθεσία, έχουν δημιουργήσει τα παραρτήματά τους στο εξωτερικό ενισχύοντας την εξωστρέφειά τους.
Παράλληλα, εκφράζει την πεποίθηση ότι δεν θα υπάρξει καθυστέρηση στην υλοποίηση και στο χρονοδιάγραμμα όπως ανακοινώθηκε ήδη από την κυβέρνηση, με στόχο το 2025 να λειτουργήσει στην Ελλάδα το πρώτο μη-κρατικό πανεπιστήμιο.
Ακολουθεί η συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ του Οδυσσέα – Ιωάννη Ζώρα, ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων
Ερ: Σε τι θα αποσκοπεί η νομοθετική ρύθμιση για το λεγόμενο ελεύθερο πανεπιστήμιο;
Απ: Ο τίτλος «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» του σχεδίου νόμου που θα εισαχθεί το επόμενο χρονικό διάστημα στη Βουλή των Ελλήνων υπαγορεύτηκε από το διπλό σκοπό που καλείται να υπηρετήσει : α) Την «απελευθέρωση» του Δημόσιου Πανεπιστημίου από τις παθογένειες του παρελθόντος και τις ξεπερασμένες και περιττές εν πολλοίς γραφειοκρατικές διαδικασίες, με την παράλληλη ενδυνάμωση της αυτονομίας του και την πολυεπίπεδη ενίσχυσή του τόσο με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία όσο και με την περαιτέρω ανάπτυξη της διεθνοποίησης και της εξωστρέφειας του και β) την αποδέσμευση της τριτοβάθμιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης από το αναχρονιστικό «κρατικό μονοπώλιο», αξιοποιώντας το άρθρο 28 του συντάγματος για την ίδρυση παραρτημάτων ξένων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στον ελλαδικό χώρο.
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το πρόσφατος νόμος 4957/2022 παρέχει τη δυνατότητα στα ελληνικά ΑΕΙ να δημιουργήσουν παραρτήματά τους στο εξωτερικό ενισχύοντας την εξωστρέφειά τους αλλά και τις δυνατότητες δημιουργίας και επέκτασης συνεργασιών τους με άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Τη δυνατότητα αυτή την έχουν ήδη αξιοποιήσει το Ιόνιο Πανεπιστήμιο με την ίδρυση γραφείου του Πανεπιστημίου στη Νέα Υόρκη, το Πανεπιστήμιο Πατρών, με την ίδρυση Παραρτήματος στην Αλεξάνδρεια και πρόσφατα το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με την ίδρυση Παραρτήματος στην Κύπρο.
Ερ: Ποια θα είναι τα κριτήρια για να ιδρυθούν μη-κρατικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, όσον αφορά ακαδημαϊκές, οικονομικές και κτιριακές προϋποθέσεις;
Απ: Προφανώς, η δυνατότητα αδειοδότησης για τη λειτουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα συνοδεύεται από ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια και προϋποθέσεις προκειμένου να επιτευχθεί και διασφαλισθεί η υψηλή ποιότητα των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
Βασικό ρόλο στον έλεγχο των κριτηρίων αλλά και στην αδειοδότηση των ξένων παραρτημάτων θα διαδραματίσει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.) – ανεξάρτητη διοικητική Αρχή, η οποία έχει ως αποστολή της τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Έτσι, ενδεικτικά τα κριτήρια που θα τεθούν προκειμένου τα πανεπιστήμια της αλλοδαπής να λειτουργήσουν παραρτήματά τους στην Ελλάδα είναι ακαδημαϊκά, κριτήρια ποιότητας της εκπαίδευσης που θα παρέχουν αλλά και κριτήρια που αφορούν τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές.
Τα κύρια δε από τα παραπάνω μπορούν να συνοψιστούν στα εξής :
Η λειτουργία τουλάχιστον 3 πανεπιστημιακών σχολών από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας τους.
Η αναγνώρισή του στην χώρα από την οποία προέρχεται και η πιστοποίησή του από την αντίστοιχη διαπιστευμένη Αρχή της χώρας από την οποία προέρχεται.
Τα επιμέρους προγράμματα σπουδών που οδηγούν στην απονομή τίτλων σπουδών θα πρέπει επίσης, να έχουν πιστοποιηθεί από τη διαπιστευμένη Αρχή του κράτους προέλευσης.
Οι τίτλοι σπουδών που θα εκδίδονται στην Ελλάδα θα είναι ίδιοι με τους αντίστοιχους που θα είχαν εκδοθεί εάν η εκπαίδευση των φοιτητών λάμβανε χώρα εξ ολοκλήρου στο κράτος προέλευσης του ξένου πανεπιστημίου και θα προσδίδουν τα ίδια ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα.
Τα μέλη διδακτικού και εκπαιδευτικού προσωπικού του να έχουν διδακτορικό τίτλο σπουδών και το ειδικό προσωπικό του να μην ξεπερνάει το 20% του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του.
Σε περίπτωση ανάκλησης της άδειας του παραρτήματος, το μητρικό ίδρυμα θα είναι από κοινού υπεύθυνο με το παράρτημά του για την περάτωση των σπουδών όλων των εισαχθέντων φοιτητών και την απονομή σε αυτούς τίτλων σπουδών.
Να διαθέτει άδεια εκπαιδευτηρίου σύμφωνα με το κτιριοδομικό κανονισμό που ισχύει σήμερα, οι δε κτιριακές υποδομές του θα πρέπει να είναι αυτοτελείς, να διαθέτει βιβλιοθήκη, χώρους εργαστηρίων, αίθουσες πολυμέσων, υλικοτεχνικό εξοπλισμό κ.ο.κ.
Να διαθέτει οικονομική αξιοπιστία και ευρωστία, η οποία θα προκύπτει από την πενταετή οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας την οποία θα βεβαιώνει αξιόπιστη ελεγκτική – συμβουλευτική εταιρία.
Να προσκομίζει εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης αξιόχρεης τράπεζας ύψους 500.000 ευρώ για κάθε σχολή και να πληρώνει παράβολο ύψους 500.000 ευρώ για τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας και εγκατάστασης.
Ερ: Με ποια διαδικασία θα γίνεται η αναγνώριση πτυχίων;
Απ: Η αναγνώριση των ακαδημαϊκών τίτλων που θα προσφέρει το παράρτημα του ξένου Πανεπιστημίου θα γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που πραγματοποιείται ήδη για το «μητρικό» πανεπιστήμιο. Θα ακολουθούνται όλες οι τυπικές διαδικασίες αναγνώρισης των ξένων τίτλων σπουδών. Αυτός είναι και ο λόγος που τα κριτήρια που παρατέθηκαν παραπάνω, εμπεριέχουν όλες τις απαραίτητες ασφαλείς δικλείδες για την αναγνώριση των τίτλων σπουδών, των απονεμόμενων επαγγελματικών δικαιωμάτων και της πιστοποίησης του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών από τις αναγκαίες διαπιστευμένες αρχές τόσο της χώρας προέλευσης του πανεπιστημίου της αλλοδαπής όσο και από την ανεξάρτητη αρχή της Χώρας μας (ΕΘΑΑΕ).
Ερ: Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της νομοθέτησης, δεδομένου ότι ανακοινώθηκε από τον υπουργό ότι το 2025 θα είναι ήδη εδώ το πρώτο μη-κρατικό πανεπιστήμιο; Θεωρείτε ότι δεν θα υπάρξει θέμα καθυστέρησης με το άρθρο 16 του Συντάγματος;
Απ: Όπως ανακοινώθηκε ήδη από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκο Πιερρακάκη, το σχέδιο νόμου θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τον Ιανουάριο και θα αποτελέσει νόμο του ελληνικού κράτους με την ψήφισή του από τη Βουλή των Ελλήνων στον ίδιο μήνα.
Με δεδόμενο ότι το νομικό καθεστώς της λειτουργίας των παραρτημάτων αυτών στη Χώρα μας, το οποίο έχει εξηγηθεί και τεκμηριωθεί από έγκριτους και διακεκριμένους Καθηγητές του Συνταγματικού Δικαίου είναι διακριτό από αυτό της συνταγματικής αναθεώρησης του άρθρου 16 η διαδικασία αυτή (της αναθεώρησης του άρθρου 16) που θα ανοίξει το επόμενο διάστημα, δεν πρόκειται να επιφέρει προσκόμματα ή καθυστερήσεις στην υλοποίηση και στο χρονοδιάγραμμα της λειτουργίας των παραρτημάτων των μη κρατικών πανεπιστημίων.