Στην Βουλή το ν/σ για την αναμόρφωση της λειτουργίας των ΟΤΑ – Ποιος θα ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων

Στην τελική ευθεία για τη διεξαγωγή του πρώτου γύρου των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, η Ολομέλεια της Βουλής αποφασίζει σήμερα επί του σχεδίου νόμου του υπουργείου Εσωτερικών που επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης των ΟΤΑ.

Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι με τις νέες διατάξεις «θα βελτιωθεί το μοντέλο οργάνωσης και διακυβέρνησης των ΟΤΑ», «θα δημιουργηθούν αποτελεσματικότερες οργανωτικές και διοικητικές δομές» και «θα είναι αποτελεσματικότερη και διαφανέστερη η διαχείριση των πόρων και του προσωπικού».

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ωστόσο, κάνουν λόγο για ανεπίτρεπτη παρέμβαση στο «παρά πέντε» των αυτοδιοικητικών εκλογών και ζητούν την απόσυρσή του, προκειμένου το νέο πλαίσιο να τεθεί σε διαβούλευση μετά την ανάδειξη των δημοτικών αρχόντων που θα κληθούν να το εφαρμόσουν.

Τρεις αρμόδιοι για ένα φρεάτιο

Πέραν, όμως, της κοινοβουλευτικής «αντιμαχίας» για τους νέους όρους διακυβέρνησης των ΟΤΑ και τις λεπτομέρειες των διατάξεων, η σημερινή συζήτηση επαναφέρει αναπότρεπτα το μεγάλο ζητούμενο που δεν είναι άλλο από τον επαναπροσδιορισμό των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης και τελικά . Αυτό το ζήτημα αναδείχθηκε μετά τις δραματικές εξελίξεις στη Θεσσαλία και επανέρχεται σήμερα εμφατικά. Είναι αξιοσημείωτος ο τρόπος με τον οποίο ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ περιέγραψε την κατάσταση, μιλώντας την προηγούμενη Παρασκευή στη Βουλή. «Είναι γνωστό το παράδειγμα με τα φρεάτια επί των εθνικών δικτύων. Ο δήμος πρέπει να καθαρίσει τη σχάρα, η περιφέρεια τον λαιμό και η ΕΥΔΑΠ τους αγωγούς. Το πρόβλημα είναι ακόμα πιο δύσκολο στον καθαρισμό των ρεμάτων. Η περιφέρεια έχει αρμοδιότητα στην κοίτη, ο δήμος στα πρανή. Είναι πράγματα, τα οποία κάποια στιγμή θα πρέπει να τα ρυθμίσουμε ολιστικά», ανέφερε ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.

Ενιαίος Κώδικας Αυτοδιοίκησης και Εποπτεία

Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, ενημέρωσε ήδη την Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, για την απόφαση του υπουργείου να προχωρήσει και να έχει ολοκληρώσει μέχρι το καλοκαίρι τον Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Παράλληλα, θα αρχίσει η επεξεργασία των ρυθμίσεων για την εποπτεία των ΟΤΑ, προκειμένου μία αυτοτελής υπηρεσία να ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεών τους. «Θα κάνουμε μία πολύ σκληρή και εντατική διαδικασία προκειμένου μέχρι το καλοκαίρι να έρθει ο νέος κώδικας της αυτοδιοίκησης. Υπενθυμίζω, ότι οι περιφέρειες κλείνουν 13 χρόνια λειτουργίας, κάποιοι άνθρωποι θα εκλεγούν για 4η φορά περιφερειάρχες, και η περιφέρεια δεν έχει καν κώδικα, δεν έχει πουθενά τις διατάξεις της. Πραγματικά δεν ξέρουμε τι γίνεται. Δεν υπάρχει κώδικας κατάστασης υπαλλήλων των περιφερειών», δήλωσε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών.

Το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης των ΟΤΑ, την κατάργηση των ΝΠΔΔ των δήμων και την παρακολούθηση των επιδόσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης, έχουν δηλώσει ότι οι ψηφίζουν οι βουλευτές της ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ελληνική Λύση, οι «Σπαρτιάτες» και η Νίκη έχουν δηλώσει επιφύλαξη για την τελική στάση τους στην Ολομέλεια. Το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ έχουν καταψηφίσει. Η Πλεύση Ελευθερίας έχει επιφυλαχθεί, αν και έχει προϊδεάσει ότι τηρεί αρνητική στάση για πολλές από τις τιθέμενες διατάξεις.

Οι σημαντικότερες αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης των ΟΤΑ

Στην αιχμή των αλλαγών του τρόπου διακυβέρνησης των ΟΤΑ έχει βρεθεί η πρόβλεψη ότι οι αντιδήμαρχοι θα ορίζονται αποκλειστικά από την παράταξη του δημάρχου. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα επιμείνει στο νέο σύστημα προκειμένου να αποτρέψει φαινόμενα συναλλαγής, μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών.

Με το σχέδιο νόμου καταργούνται νομοθετικές ρυθμίσεις που είχαν εισαχθεί ειδικά για τη μεταβατική αυτοδιοικητική περίοδο 2019- 2023, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προέκυψαν από την εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής, προβλήματα που δεν επέτρεπαν επίτευξη πλειοψηφιών ικανών για να διοικήσουν.

Το νομοσχέδιο που τίθεται σήμερα στην κρίση της ολομέλειας:

– επαναφέρει τον ορισμό των αντιδημάρχων αποκλειστικά από την παράταξη του δημάρχου (άρθρο 3)

– προβλέπει τη δυνατότητα ανάκλησης του ορισμού των αντιδημάρχων από τον δήμαρχο οποτεδήποτε (άρθρο 3).

– τροποποιείται η διαδικασία ανάδειξης του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου. Για κάθε θέση του προεδρείου, πλέον υποδεικνύεται ένας υποψήφιος από τον επικεφαλής κάθε παράταξης, στον οποίο δίδεται η εξουσία να αποφασίσει, λαμβάνοντας υπόψη τη σύνθεση της παράταξής του. Η ψηφοφορία καθίσταται φανερή (άρθρο 4).

– Προβλέπεται ότι δεν είναι δυνατή η διαγραφή του επικεφαλής μιας δημοτικής παράταξης από τα μέλη της, με το σκεπτικό ότι, ως αρχηγός του συνδυασμού που πλειοψήφησε, διαθέτει την άμεση λαϊκή νομιμοποίηση για την εφαρμογή του προγράμματος που εξήγγειλε, το οποίο και «εγκρίθηκε» από την τοπική κοινωνία διά της ψήφου (άρθρο 5).

– προβλέπεται ότι δημοτικός σύμβουλος που ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε χάνει και τη θέση που κατείχε, λόγω της ιδιότητας του συμβούλου δημοτικής παράταξης, σε πάσης φύσης συλλογικά όργανα, επιτροπές και συμβούλια και δεν μπορεί να παραμείνει ή να οριστεί αντιδήμαρχος ως λογικό απότοκο της εφαρμογής πλειοψηφικού συστήματος (άρθρο 5).

– περιορίζεται η υποχρεωτική δια ζώσης διεξαγωγή της συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου σε μία φορά τον μήνα, καθώς η εμπειρία της πανδημίας του κορωνοϊού COVID – 19 την προηγούμενη αυτοδιοικητική περίοδο κατέδειξε ότι τα σύγχρονα μέσα τηλεδιάσκεψης διευκολύνουν τη διεξαγωγή συνεδριάσεων εξ αποστάσεως (άρθρο 6)

– απαλείφεται η υποχρέωση ενημέρωσης των μελών του δημοτικού συμβουλίου με φυσικό τρόπο, καθώς η ηλεκτρονική ενημέρωση πλέον έχει καταστεί συνήθης πρακτική που διευκολύνει την άμεση ενημέρωση όλων των μελών και ορίζει υποχρεωτική ελάχιστη προθεσμία δύο ημερών για την ενημέρωσή τους για τα θέματα των συνεδριάσεών του, προκειμένου να έχουν ικανό χρόνο ενημέρωσης και προετοιμασίας (άρθρο 6)

– ορίζεται η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου ως προϋπόθεση για την έγκριση της συζήτησης κατεπειγόντων ή εκτός ημερησίας διάταξης θεμάτων (άρθρο 6)

– διευκρινίζεται ότι το δικαίωμα ψήφου προέδρων δημοτικών κοινοτήτων στα δημοτικά συμβούλια ασκείται επί θεμάτων που αφορούν αποκλειστικά τις δημοτικές κοινότητες που εκπροσωπούν (άρθρο 6)

– Εισάγεται ειδική μη – αποφασιστικού χαρακτήρα διμηνιαία συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου για τον έλεγχο των πεπραγμένων της δημοτικής αρχής. Σε αυτή τη συνεδρίαση γίνεται συζήτηση για έως δέκα (10) θέματα που θέτουν οι σύμβουλοι εγκαίρως και απαντάει ο εκπρόσωπος της δημοτικής αρχής (άρθρο 7)

– Καταργούνται η οικονομική επιτροπή και η επιτροπή ποιότητας ζωής, στη θέση των οποίων λειτουργεί εφεξής η δημοτική επιτροπή.

– καθιερώνονται δείκτες ποιότητας και παρακολούθησης των επιδόσεων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με ανοιχτά διαθέσιμα δεδομένα σε όλους τους πολίτες και επιβράβευση των αποδοτικότερων. Στόχος είναι η δημόσια απεικόνιση κρίσιμων δεδομένων των δήμων και των περιφερειών, βασισμένων σε διεθνή πρότυπα. Με τον τρόπο αυτό, ο πολίτης θα μπορεί να βλέπει, σε ένα κεντρικό σημείο, κρίσιμα δεδομένα για τη λειτουργία των ΟΤΑ και να συγκρίνει τις επιδόσεις τους.

Με το νομοσχέδιο ομοίως, τροποποιείται το πλαίσιο που διέπει τη διακυβέρνηση των περιφερειών.

Στους δήμους η αρμοδιότητα αποκομιδής σκουπιδιών από δρόμους για τους οποίους είχε ευθύνη η περιφέρεια – Μεταφορά πόρων έως 2% από τις περιφέρειες στους δήμους

Στους δήμους θα ανήκει από την 1η Ιανουαρίου 2024 η αρμοδιότητα της καθαριότητας, αποκλειστικά για την αποκομιδή σκουπιδιών, στο οδικό δίκτυο, στις παράπλευρες οδούς αυτού, στις νησίδες, στις υπόγειες διαβάσεις και τα πρανή τους, κατά το τμήμα που διέρχεται εντός των ορίων τους. Αυτά αποσαφηνίζονται με το νομοσχέδιο για τους ΟΤΑ που συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής. Η πρόβλεψη αφορά ακόμη και εκείνους τους δρόμους, η κατασκευή και συντήρηση των οποίων ανήκει στις περιφέρειες. Η σχετική διάταξη (άρθρο 41) έχει περιληφθεί στο νομοσχέδιο προκειμένου να αποφευχθεί η σύγχυση αρμοδιοτήτων όσον αφορά την καθαριότητα αυτών των δρόμων. Για τη μεταφορά της αρμοδιότητας από την περιφέρεια στους δήμους, το υπουργείο Εσωτερικών θα προχωρήσει σήμερα σε «νομοτεχνική βελτίωση» στο νομοσχέδιο προκειμένου να μεταφερθούν και οι αναγκαίοι πόροι από τις περιφέρειες στους δήμους.

«Μιλάμε για αποκομιδή απορριμμάτων από το οδικό δίκτυο που το είχαν σήμερα τυπικά οι περιφέρειες. Τι σημαίνει αποκομιδή; Ο κακός οδηγός, ο οποίος πετάει το μπουκάλι από το παράθυρο, πετάει το κουτί από τα τσιγάρα από το παράθυρο, πετάει τα χαρτιά από το παράθυρο και μαζεύονται στα άκρα του δρόμου, είναι υποχρεωμένη σήμερα η περιφέρεια να τα μαζέψει. Δηλαδή, να ερχόταν απορριμματοφόρο της περιφέρειας και να το μαζέψει. Υπάρχει; Όχι. Το κάνει κανένας; Όχι. Στο μεράκι του δημάρχου ήταν να βάλει το απορριμματοφόρο του δήμου και να μαζέψει την εθνική οδό από την Αλίανθο μέχρι τη Λιβαδειά. Στο μεράκι του καθενός ήταν αν στον περιφερειακό δρόμο μίας εθνικής οδού θα μαζευτεί το σκουπίδι. Το κλάδεμα κλαδιών παραμένει στην περιφέρεια, το μάζεμα των χόρτων παραμένει. Τι θα γίνει; Αυτή η καθημερινή αποκομιδή των απορριμμάτων είναι ένα πρώτο βήμα και μαζί με αυτό, είναι η πρώτη φορά που φεύγουν και οι πόροι των περιφερειών και μετά από κοστολόγηση θα μεταφερθούν στους δήμους με ποσοστό που θα έρθει με νομοτεχνική βελτίωση έως 2%», έχει δηλώσει ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος.

Με το νομοσχέδιο, από την 1η Ιανουαρίου 2024, μεταβιβάζονται στους δήμους τα οχήματα των περιφερειών, τα οποία χρησιμοποιούνται για την καθαριότητα του οδικού δικτύου. Συμβάσεις που έχουν συναφθεί για την καθαριότητα του οδικού δικτύου από τις περιφέρειες εκτελούνται από την ίδια αναθέτουσα Αρχή έως τη λήξη τους. Αυτές οι ρυθμίσεις εφαρμόζονται και για το οδικό δίκτυο των χερσαίων συνοριακών σταθμών.

ΒουλήΟΤΑ