«Δεν πρόκειται να κρυφτούμε πίσω από το ανθρώπινο λάθος. Θα ψάξουμε το ζήτημα μέχρι εσχάτως. Η οδύνη πρέπει να βρει κάθαρση», διαβεβαίωσε ο υπουργός Επικρατείας και υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ανακοινώνοντας την επανεκκίνηση του σιδηροδρόμου με όρους απόλυτης ασφάλειας και πρώτο μέτρο την παρουσία δύο σταθμαρχών σε όλους τους σταθμούς.
Ο κ. Γεραπετρίτης κατά τη διάρκεια συνέντευξη Τύπου αναφορικά με το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη εξέφρασε την οδύνη και τον σπαραγμό του, όπως χαρακτηριστικά είπε, για την «πρωτοφανή εθνική τραγωδία που μας σημάδεψε όλους» και προσέθεσε: «Η ευθύνη που αναλογεί στην κυβέρνηση έχει αναληφθεί». «Οφείλω και πάλι να ζητήσω συγγνώμη εκ μέρους της κυβέρνησης και εμού προσωπικά απέναντι στις οικογένειες των θυμάτων, σε όλους τους Έλληνες πολίτες για το ότι δεν μπορέσαμε να αποτρέψουμε αυτό το απίστευτο δυστύχημα. Η συγγνώμη είναι εντελώς ειλικρινής, δεν είναι προσχηματική και δεν προσπαθεί να αποσείσει οποιαδήποτε πραγματική ευθύνη».
Ο κ. Γεραπετρίτης επικαλέστηκε τη «σαφή δήλωση του πρωθυπουργού, ο οποίος έδωσε το πλαίσιο. Δεν πρόκειται να κρυφτούμε πίσω από το ανθρώπινο λάθος. Θα ψάξουμε το ζήτημα μέχρις εσχάτων».
Εξαρχής ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει καμία διάθεση κυβερνητικής παρέμβασης αφενός στη δικαστική έρευνα αφετέρου στη διοικητική έρευνα που θα διεξαγάγει ομάδα τεχνοκρατών, ανέφερε πως δεν είναι ώρα για αντιπαράθεση ενώ σημείωσε πως ο ίδιος θα ασχοληθεί αποκλειστικά με ό,τι έχει να κάνει με το ζήτημα του δυστυχήματος και το αύριο των σιδηροδρόμων.
Η απόδοση ευθυνών, όπως είπε, είναι ευθύνη της Δικαιοσύνης. Ανεξάρτητη επιτροπή έχει αναλάβει τη διοικητική διερεύνηση που θα εντοπίσει τα λάθη, τις παραλείψεις που κατέληξαν στο τραγικό δυστύχημα. Ανέφερε πως θα υπάρξει πλήρης διαφάνεια και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο και πως θα προκαλέσει μια συζήτηση στη Βουλή για να συζητηθούν τα ζητήματα παθογένειας στους σιδηροδρόμους και να βρεθεί ένας κοινός τόπος.
Επανεκκίνηση σιδηροδρόμου
Για την επανεκκίνηση του σιδηροδρόμου, ο υπουργός εκτίμησε ότι θα έχουμε επαναλειτουργία έως το τέλος του μήνα και μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις απόλυτης ασφάλειας θα ξεκινήσει ξανά η λειτουργία έως ότου ολοκληρωθεί η τεχνολογική αναβάθμιση. «Η επιθυμία μας είναι ο σιδηρόδρομος να επανεκκινήσει στο συντομότερο δυνατό χρόνο, όμως να έχουμε εξασφαλίσει πριν τις αναγκαίες προϋποθέσεις. Όταν λέω αναγκαίο χρόνο, θα το δούμε προφανώς με όλους τους φορείς. Η επιθυμία μας είναι τον συντομότερο δυνατό χρόνο, ενδεχομένως και ως το τέλος του μήνα», πρόσθεσε ο κ. Γεραπετρίτης.
«Θα αναβαθμίσουμε σημαντικά το επίπεδο ασφάλειας» και θα περιλαμβάνει υποχρεωτικώς δύο σταθμάρχες σε κάθε σταθμό, τόνισε ο υπουργός. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να υπάρξει μείωση του μεταφορικού έργου, καθώς μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλισθεί επαρκής αριθμός σταθμαρχών. Μάλιστα, όπως είπε, έχει υπάρξει συμφωνία με την Hellenic Train στο βασικό πλαίσιο που αφορά την επανεκκίνηση. Διαβεβαίωσε πως θα γίνουν όλες οι ενέργειες, στο πλαίσιο των αλλαγών, πάντα στην πρώτη φάση, θα υπάρξει ένας καλύτερος συντονισμός στο πλαίσιο των σημερινών τεχνολογικών δυνατοτήτων.
Τόνισε πως θα γίνουν τα πάντα για να προχωρήσει ταχύτατα η ολοκλήρωση της σύμβασης αναβάθμισης. Για αυτό, όπως έκανε γνωστό, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επικοινώνησε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της μητρικής εταιρείας Alstom (Γαλλίας). Έδωσε, δε, σαφή εντολή για την αποπεράτωση του έργου το ταχύτερο δυνατόν. Αίτημα στο οποίο η γαλλική εταιρεία επέδειξε πλήρη κατανόηση.
Αναφέρθηκε στους εργαζόμενους στον σιδηρόδρομο, εξήρε το έργο τους, δηλώνοντας πως είναι βασικό να είναι και εκείνοι στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας για ανάταξη της εμπιστοσύνης του κοινού στον σιδηρόδρομο.
Επίσης γνωστοποίησε πως ο πρωθυπουργός επικοινώνησε και με τον Γερμανό καγκελάριο και συμφωνήθηκε να έρθει στην Ελλάδα κλιμάκιο Γερμανών ειδικών που λόγω της μεγάλης εμπειρίας τους θα καταθέσουν προτάσεις για την αναβάθμιση του σιδηροδρόμου.
Ανακοίνωσε επίσης πως θα υπάρξει τις επόμενες ημέρες αντικατάσταση της διοίκησης ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ καθώς οι παραιτήσεις έχουν τεθεί στη διάθεση του πρωθυπουργού. Θα προχωρήσουμε με τις νέες διοικήσεις σε ταχεία επανέναρξη των δρομολογίων, είπε.
Αυτοψία Λάρισα- Θεσσαλονίκη
Μιλώντας για το δυστύχημα και την αυτοψία που έκανε τις προηγούμενες ημέρες σε Λάρισα, ο υπουργός είπε «Βρέθηκα στον τόπο της τραγωδίας και είχα την δυστυχία να έχω μια προσωπική άποψη για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες λειτουργεί το σύστημα διοίκησης στη Θεσσαλονίκη και την Λάρισα». «Το κέντρο τοπικής τηλε-διοίκησης Λάρισας το μοιραίο βράδυ λειτουργούσε κανονικά» ανέφερε ο υπουργός Επικρατείας, με την ταυτόχρονη επισήμανση ότι «θα μπορούσε να είχε υπάρξει αυτόματη χάραξη της πορείας που θα προλάμβανε το δυστύχημα. Ουδέποτε ήταν εκτός λειτουργίας εκείνη την κρίσιμη βραδιά. Πράγματι, το συγκεκριμένο κέντρο είχε μεγάλες δυσκολίες διαχρονικά». Σε αυτό το σημείο, ο υπουργός επικαλέσθηκε δύο μεγάλες πυρκαγιές που το είχαν θέσει εκτός λειτουργίας. Όμως, κατέληξε, «πλήρως λειτουργούσε από τον Νοέμβριο του 2022». Επίσης «δεν συντελέστηκε η χειροκίνητη αλλαγή κλειδιού σε δεύτερο επίπεδο και σε τρίτο επίπεδο θα έπρεπε να υπάρχει παρακολούθηση στον πίνακα και για μια απόσταση 5,5 χλμ. Αν είχε υπάρξει παρακολούθηση στον πίνακα μετά την αναχώρηση της αμαξοστοιχίας θα είχε διαπιστωθεί η μετάπτωση της αμαξοστοιχίας στην εσφαλμένη γραμμή» σημείωσε.
«Υπήρξαν πλημμέλειες στην ανθρώπινη διαχείριση ωστόσο αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι άσχετα με το ανθρώπινο λάθος αν είχαμε ένα πλήρες σύστημα τηλεδιοίκησης στη χώρα κατά πάσα βεβαιότητα, δεν θα είχε συμβεί το δυστύχημα» τόνισε και με αυτόν τον τρόπο έθεσε το ζήτημα ολοκλήρωσης των έργων που συνδέονται με τη λειτουργία του σιδηροδρόμου.
Παράλληλα, ο κ. Γεραπετρίτης ευχαρίστησε όλους όσοι ενεπλάκησαν στην αντιμετώπιση των συνεπειών της τραγωδίας από την πρώτη στιγμή, (υγειονομικοί Πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, Ελληνική Αστυνομία, Ομάδα Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών, Υπηρεσία Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου).
Μιλώντας για τις αντιδράσεις και τα αισθήματα της ελληνικής κοινωνίας, είπε χαρακτηριστικά: «Τελώ σε ένα σοκ, κατανοώ τον συλλογικό πόνο που έχει προκαλέσει στην κοινωνία το συγκεκριμένο δυστύχημα, για τον άδικο χαρακτήρα του, για τη σκέψη ότι σε μια τέτοια εποχή που η τεχνολογία βρίσκεται στο απόγειό της, στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, δυστυχώς να γινόμαστε μάρτυρες καταστάσεων που δεν συνάδουν με τη σημερινή εποχή. Ο άδικος χαμός των ανθρώπων θα μας συνοδεύει πάντα. Κατανοώ τον θυμό και τις αντιδράσεις, είναι πάρα πολύ εύλογες αυτές».
Απαντώντας στην ερώτηση του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, όσον αφορά το «γιατί» του δυστυχήματος, ο κ. Γεραπετρίτης σημείωσε: «Είναι κάτι που υπερβαίνει και τον δικό μου ρόλο. Το “γιατί” θα το αξιολογήσει πρώτα και πάνω από όλα η ποινική δικαιοσύνη, που έχει επιληφθεί σε πολύ υψηλό επίπεδο. Από την άλλη πλευρά θα υπάρχει και η διοικητική διερεύνηση που θα δώσει τις απαντήσεις».
Ο κ. Γεραπετρίτης δήλωσε ακόμα πως στο άμεσο χρονικό διάστημα η κυβέρνηση θα ανακοινώσει πλαίσιο για τις οικογένειες των θυμάτων συνολικά για όλα τα ζητήματα και όχι μόνο τα θέματα των αποζημιώσεων και πως θα παρακολουθεί και τις δεσμεύσεις της Hellenic Train σε σχέση με τις αποζημιώσεις.
Ελλείψεις προσωπικού – εκπαίδευση
Για το πρόγραμμα εκπαίδευσης ανέφερε πως αυτό είναι αυστηρό, «καταλαμβάνει θεωρητική και πρακτική άσκηση 6,5 μηνών, με 6 μέρες την εβδομάδα υποχρεωτική συμμετοχή όλων των υποψηφίων, 7 ώρες ημερησίως και περιλαμβάνει και πρακτική στο πεδίο. Η δε, εκπαίδευση περιλαμβάνει και μία σειρά από ιατρικές δοκιμασίες και ψυχομετρικά τεστ για την αξιολόγηση του προσωπικού». Ωστόσο όμως θα αξιολογηθεί συνολικά το πλαίσιο για μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη εκπαίδευση.
Σε ό,τι αφορά το προσωπικό και τις ελλείψεις, ο υπουργός Επικρατείας, είπε πως πάντα απαιτείται πιο εξειδικευμένο προσωπικό, έγινε προσπάθεια ενίσχυσης, την τελευταία 15ετία υπήρξε σημαντική μείωση και λόγω μνημονίων αλλά και μαζικό κύμα συνταξιοδοτήσεων. Αναφερόμενος στις προσπάθειες ενίσχυσης του προσωπικού είπε: προσελήφθησαν περί τα 200 άτομα με δελτίο παροχής υπηρεσιών, 69 κλειδούχοι, 73 σταθμάρχες, 60 τεχνικοί, ενώ για πρώτη φορά δρομολογήθηκε η πρόσληψη μόνιμων εργαζομένων. Το 2021 έγινε διαγωνισμός για την πρόσληψη 117 ατόμων, εκ των οποίων 36 είναι σταθμάρχες. Και το 2022 πρόσληψη ακόμη 100 μονίμων. Σύμφωνα με τον ίδιο, επί ΣΥΡΙΖΑ είχαν προκηρυχθεί 35 θέσεις και είχαν προσληφθεί 24 άτομα.
Υποβάθμιση σιδηροδρόμου
Ο υπουργός παραδέχτηκε διαχρονική απαξίωση και υποβάθμιση του σιδηροδρόμου. «Ο σιδηρόδρομος υφίστατο διαχρονική υποβάθμιση που είχε να κάνει και με τη συντήρηση και με την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών υποδομών. Επί 50 χρόνια λειτουργούσε με χειροκίνητα συστήματα ασφαλείας. Το 2014 υπογράφηκε η σύμβαση αναβάθμισης και για την καθολική λειτουργία της τηλεδιοίκησης. Η σύμβαση που ξεκίνησε στο τέλος του 2014 αναπτύχθηκε μερικώς έως το 2017, παραδόθηκε περίπου το 32% του παραδοτέου της σύμβασης, αλλά με σημαντικότατα σφάλματα, μόνο το 18% ήταν λειτουργικό. Το 2017 σταματά η εφαρμογή της σύμβασης καθώς προέκυψαν σοβαρότατα λάθη, η αρμόδια αρχή δημοσιονομικού ελέγχου διαπιστώνει τα σφάλματα και διακόπτεται η υλοποίηση της σύμβασης. Από το 2017 έως το 2019 δεν υπάρχει καμία παράδοση. Το 2019, τον Νοέμβριο, αλλάζει η διοίκηση στην ΕΡΓΟΣΕ ο οποίος είναι ο φορέας για την υλοποίηση του έργου και από το Νοέμβριο του 2019 γίνεται μια προσπάθεια ανάταξης της σύμβασης» ανέφερε και προσέθεσε:
«Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα γραφειοκρατικής φύσης, εν τέλει έχουμε την υπογραφή τής συμπληρωματικής σύμβασης το 2021 με αποτέλεσμα να επανεκκινήσει η σύμβαση αυτή, έχει παραδοθεί περίπου το 70%. Μέχρι τέλος του έτους θα έχουμε και την παράδοση του υπόλοιπου τμήματος το οποίο έχει να κάνει με τη φωτοσήμανση, με την τηλεειδοποίηση και με τα αναγκαία συστήματα αλληλεπίδρασης της αμαξοστοιχίας με το συντονιστικό κέντρο, δηλαδή συστήματα ελέγχου ταχύτητας και αυτόματου φρένου, αυτόματης πέδησης στα τρένα».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε ότι η κρίσιμη σύμβαση τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης αφορά 52 σταθμούς και 3 κέντρα τηλεδιοίκησης, και το 2017 που σταμάτησε το έργο είχαν παραδοθεί σε 17 σταθμούς και κανένα κέντρο τηλεδιοίκησης. Στη συνέχεια έγιναν πρόσθετα έργα που ανέτρεψαν το έργο στους μισούς από αυτούς γιατί το ένα σύστημα δεν έβλεπε το άλλο. Το 2018 ξαναξεκίνησε πάλι με τα εμπόδια συμπληρωματικής σύμβασης. «Από το 2021 και την υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης, από το 18% φτάσαμε στο 70%, πλέον έχουν παραδοθεί οι 32 σταθμοί και ένα κέντρο, με ολοκλήρωση έως το τέλος του έτους για το σύνολο των κέντρων και σταθμών και τοποθέτηση του συστήματος ETCS».
Ανέφερε ότι αυξάνεται ο προϋπολογισμός για τον ελληνικό σιδηρόδρομο. Όπως σημείωσε, πριν το δυστύχημα στα Τέμπη είχε εγγραφεί στο ελληνικό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης ποσό 185 εκατ. για την αναβάθμιση των δομών.
Γνωστοποίησε πως θα δρομολογηθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα και η σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων.
Τέλος, όπως ανακοίνωσε ο κ. Γεραπετρίτης, στο αμέσως προσεχές διάστημα η κυβέρνηση θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή αυστηρότερο πλαίσιο σε ό,τι αφορά δολιοφθορές, κλοπές και καταστροφές στο δίκτυο. «Είναι κάτι που συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια, με κλοπές κυρίως στον χαλκό και άλλα υλικά. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αδυναμία υποστήριξης και διακόπτονται τα δρομολόγια αλλά και ζητήματα ασφάλειας. Θα υπάρξει αυστηροποίηση του πλαισίου».