Στην Μητρόπολη Αθηνών η συντετριμμένη οικογένεια της Φώφης Γεννηματά, συγγενείς, φίλοι, πλήθος κόσμου, αλλά και σύσσωμη η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της χώρας, για την κηδεία της προέδρου του ΚΙΝΑΛ και οι επικήδειοι που εκφωνήθηκαν συγκλόνισαν.
Στο Α’ Νεκροταφείο υπό τον ήχο χειροκροτημάτων και του Πένθιμου Εμβατηρίου έγινεη ταφή της Φώφης Γεννηματά δίπλα στον πατέρα της. Με βάση το πρωτόκολλο -η κηδεία της έγινε με τιμές εν ενεργεία υπουργού- την ώρα της ταφής αποδόθηκαν στρατιωτικές τιμές και εννέα στρατιώτες έριξαν από τρεις πυροβολισμούς στον αέρα.
Τα παιδιά, ο σύζυγος και η αδερφή της Φώφης Γεννηματά, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Αλέξης Τσίπρας, ο Κώστας Τασούλας, την αποχαιρέτησαν στην τελευταία της κατοικία ρίχοντας ένα λουλούδι. Παρόντες στην ταφή και στελέχη του ΚΙΝΑΛ, που θέλησαν να πουν το ύστατο χαίρε. Ανάμεσά τους ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Κώστας Λαλιώτης, ο Κώστας Γείτονας.
Κλίμα βαθιάς συγκίνησης επικράτησε στο τελευταίο «αντίο» προς την πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και του Κινήματος Αλλαγής από την οικογένεια, τους συντρόφους, τους φίλους, πολιτικούς όλων των παρατάξεων, αλλά και από απλό κόσμο.
Μετά την εξόδιο ακολουθία, η σορός της Φώφης Γεννηματά ξεκίνησε το τελευταίο ταξίδι προς το Α’ Νεκροταφείο. Στάση έγινε μπροστά στη Βουλή, με τον κόσμο να χειροκροτά, φωνάζοντας «Αθάνατη». Δίπλα της σε αυτήν την τελευταία διαδρομή βρέθηκαν τα παιδιά της, ο σύζυγός της και η αδελφή της μαζί με περίπου 300 άτομα που συνόδευσαν τη Φώφη Γεννηματά.
Στο Α’ Νεκροταφείο μαζεύτηκε πολύς κόσμος. Οι στρατιώτες είχαν παραταχθεί από νωρίς όπως και η φιλαρμονική του Πολεμικού Ναυτικού. Στην κεφαλή της πομπής προς το Α’ Νεκροταφείο βρισκόταν αξιωματικός, ενώ μετά την ταφή, η σημαία θα παραδοθεί στον σύζυγό της και τα παράσημα στα τρία της παιδιά.Οι σημαίες σε όλη τη χώρα κυματίζουν μεσίστιες, καθώς κυρήχθηκε εθνικό πένθος.
Οι επικήδειοι
Τους επικήδειους στο τελευταίο αντίο στη Φώφη Γεννηματά θα εκφωνήσουν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, ο πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας, ο γραμματέας και εκπρόσωπος τύπου του ΚΙΝΑΛ Μανώλης Χριστοδουλάκης και από την οικογένεια της Φώφης Γεννηματά ο γιος της Γιώργος και οι δύο κόρες της, Κατερίνα και Αιμιλία, που σκόρπισαν ρίγη συγκίνησης στο πανελλήνιο. Ως τέκνα μιας τέτοιας μητέρας.
«Θα είσαι ο φάρος μας» – Ο επικήδειος της 24χρονης Αιμιλίας Ντέκα – Γεννηματά
«Στις τελευταίες μας κουβέντες μου είπες “1,2,3 πάμε”. Και μου έδωσες τα χέρια σου για να σηκωθείς. Έτσι έφυγες, όρθια και με το κεφάλι ψηλά, όπως αρμόζει σε μια μαχήτρια. Δεν λύγισες, δεν ηττήθηκες. Μια μάχη που δεν παραδίδεις τα όπλα είναι μια μάχη κερδισμένη. Το χέρι χτυπούσες στο τραπέζι.
Το χέρι το χτύπησες πολλές φορές σαν κορίτσι, γυναίκα, μητέρα και δκέρδσες. Δεν ήταν ποτέ σκληρό, ήταν απαλό και γεμάτο ανιδιοτέλεια. Η αγκαλιά σου ήταν ζεστή, τρυφερή, αλλά και ασπίδα δυνατή σαν εσένα. Αυτό το οικείο άρωμα που δεν ξεκολλάει από πάνω μας, το χαμόγελό σου, το χάδι σου, το Family, που έλεγες, όταν έμπαινες στο σπίτι και κυρίως το ζεϊμπεκικο της ζωής που χόρεψες καλύτερα απ’ όλους, αλλά και οδηγός για μια ζωή γεμάτη αγάπη, χαμόγελο, αλήθεια, αξιοπρέπεια και ελπίδα, αυτά μας έμαθες και να είσαι σίγουρη ότι θα τα ακολουθήσουμε».
Ο επικήδειος του 17χρονου Γιώργου Τσούνη – Γεννηματά
«Αγαπημένη μου μητέρα, είμαστε όλοι εδώ οι άνθρωποι που σε αγαπάμε. Όλες τις μάχες που έδωσες τις έδωσες παλικαρίσια. Ήσουν αγωνίστρια της ζωής για την ζωή. Έγινες υπόδειγμα για πάρα πολλούς ανθρώπους κάτι που επιβεβαιώνει η απόφαση της Πολιτείας για την δημιουργία προγράμματος για την καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού με το όνομά σου.
Μας μίλαγες με ειλικρίνεια και τρυφερότητα και η σχέση με τον πατέρα μας αλλά και ο δεσμός με την θεία μας την Μαίρη ήταν παράδειγμα αδελφικής αγάπης. Με την αποχώρησή του νόμιζα ότι θα έφευγαν μαζί και οι ελπίδες μου και τώρα πιστεύω ακόμα περισσότερο στον άνθρωπο όπως έλεγες. Η οικογένεια ήταν για σένα όλη σου η ζωή. Κρατήθηκες με όσες δυνάμεις σου είχαν απομείνει, για να μας κρατήσεις στην αγκαλιά. Είμαι σίγουρος ότι θα μας κοιτάς με χαμόγελο πάνω εκεί από τα σύννεφα».
Ο επικήδειος της 15χρονης Κατερίνας Τσούνη – Γεννηματά
«Ήσουν και θα είσαι ο άνθρωπος που θαυμάζω πιο πολύ. Είμαι περήφανη για σένα, είσαι η πιο δυνατή γυναίκα που ξέρω. Θα μου λείψει το χάδι σου», ήταν τα λόγια της μικρής κόρης της Φώφης Γεννηματά, Κατερίνας.
Ο επικήδειος από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου
Για ένα πρότυπο ακεραιότητας και γενναιότητας, αισιοδοξίας και διακριτικότητας αλλά και μια αφοσιωμένη μητέρα, σύζυγο και πολιτικό έκανε λόγο η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στον επικήδειο που εκφώνησε στην εξόδιο ακολουθία της Προέδρου του Κινήματος Αλλαγής Φώφης Γεννηματά στη Μητρόπολη Αθηνών.
Όπως τόνισε η κυρία Σακελλαροπούλου «Αποχαιρετώντας σήμερα την Φώφη Γεννηματά, δεν αποχαιρετάμε μόνο μια γυναίκα πολιτικό που διακρινόταν για το δημοκρατικό της ήθος, την εντιμότητα και την αποτελεσματικότητά της. Δεν αποχαιρετάμε μόνο μια γυναίκα που αντιμετώπισε την σκληρή ασθένεια με σθένος και ειλικρίνεια. Αποχαιρετάμε ένα πρότυπο αισιοδοξίας και διακριτικότητας, έναν άνθρωπο με έμφυτη ευγένεια που διέκρινε και διαφύλασσε τα όρια ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, γνωρίζοντας, ωστόσο, πότε το ατομικό βίωμα αξίζει να κοινοποιηθεί για να στηρίξει και άλλους με την αλήθεια του. Το πάθος με το οποίο η Φώφη Γεννηματά υποστήριξε τη βελτίωση των δημόσιων δομών υγείας είναι η πρακτική έκφραση αυτής της στάσης ζωής».
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «Η πάνδημη θλίψη για το πρόωρο τέλος της φανερώνει πόσο αυτή η στάση ενέπνεε και καθοδηγούσε. Άμεση στην επαφή της με τους πολίτες, ανθρώπινη, μαχητική και αξιοπρεπής, μετριοπαθής και συναινετική, διατήρησε την πίστη της στη ζωή ως την ύστατη ώρα. Δεν κατέθεσε τα όπλα, δεν αποσύρθηκε από την πολιτική σκηνή, προσπάθησε, και κατάφερε, να συνδυάσει τον προσωπικό της αγώνα με τις μικρές και μεγάλες μάχες στον πολιτικό στίβο. Να πολεμήσει τον φόβο, την αποθάρρυνση, την παραίτηση. Και να δικαιώσει, με τη μέγιστη συνέπεια, τους πολλαπλούς ρόλους που με τόση δύναμη είχε επωμισθεί. Αφοσιωμένη μητέρα, σύζυγος, πολιτικός. Και αξιαγάπητη σύντροφος, συνάδελφος, φίλη».
Επισήμανε δε, πως η Φώφη Γεννηματά ήταν πάντα κοντά σε όσους είχαν ανάγκη, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής ή άλλων διακρίσεων. «Ιδιαίτερα στις γυναίκες. Μίλησε θαρραλέα για τα στερεότυπα που τις καθηλώνουν, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Είχε κατανοήσει σε βάθος ότι οι δυνάμεις που συντηρούν τις έμφυλες ανισότητες είναι πολλαπλές, συνδεδεμένες, αλληλεξαρτώμενες. Δεν προσήλθε στην πολιτική στη βάση της αντιπαλότητας, αλλά της συνεργασίας και του διαλόγου. Δεν ήταν πάντα εύκολο. Όμως η Φώφη Γεννηματά κατάφερε να υπερβεί διχαστικές αντιλήψεις, καταδικάζοντάς τες όποτε τις έβλεπε να αναδύονται, πάντοτε με προσήνεια και αξιοπρέπεια. Γι’ αυτό κατέκτησε τον σεβασμό στο κόμμα της, στη Βουλή, στην κοινωνία» πρόσθεσε.
Αναφερόμενη στη γενναία μάχη που έδωσε με την χρόνια ασθένειά της υποστήριξε ότι «Ο καρκίνος ήταν μια συνεχής, απειλητική παρουσία για τη Φώφη Γεννηματά. Ένας απαθής και ασυγκίνητος ξένος, από τα πρώτα νεανικά της χρόνια, όταν πολύ νωρίς, έχασε και τους δυο γονείς της, ως την ώρα της δικής της διάγνωσης, ως το δικό της τέλος».
Ωστόσο, τόνισε ότι «Ως την τελευταία στιγμή, η Φώφη Γεννηματά παρέμεινε αξιόμαχη. Διέσχισε την εχθρική επικράτεια της ασθένειας με αξιοθαύμαστο θάρρος. Δεν ενέδωσε στον πειρασμό να γίνει εγωκεντρική ή αυτοαναφορική, δεν άφησε καμιά ρωγμή από την οποία θα μπορούσε να διεισδύσει ο οίκτος των άλλων. Στην προδοσία του σώματος και τον φόβο του θανάτου, η Φώφη αντέταξε την ψυχική ρώμη, την ακατάβλητη δράση».
Απευθυνόμενη σε όλους εκείνους που γνώρισαν από κοντά τη χαμογελαστή της δοτικότητα, την τρυφερότητα και τη δύναμή της, στον σύζυγό της, στα τρία της παιδιά που τόσο καμάρωνε και αγαπούσε, ευχήθηκε να βρουν στη σπουδαία παρακαταθήκη της παρηγοριά για την αβάσταχτη απώλεια που βιώνουν και κατέληξε λέγοντας πως «Όλοι εμείς που την αποχαιρετάμε σήμερα θα την θυμόμαστε πάντα σαν ένα πρότυπο ακεραιότητας και γενναιότητας. Γιατί η Φώφη Γεννηματά έκανε οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου. Μέσα από την οδύνη, κατέκτησε την πληρότητα. Καλό της ταξίδι!».
Κωνσταντίνος Τασούλας: Η Γεννηματά αρτίωσε την ζωή της
Ο Πρόεδρος της Βουλής, στον επικήδειο του, εξήρε το ήθος και την προσωπικότητα της Φώφης Γεννηματά, κάνοντας αναφορές στην προσφορά και στην πολιτική διαδρομή της.
«Υπέκυψε όπως όλοι στο πεπερασμένο της ανθρώπινης μοίρας και ευχόμαστε στους δικούς της ανθρώπους κάθε κουράγιο και υπομονή», ανέφερε στον επικήδειο του για την Φώφη Γεννηματά, τονίζοντας ότι «αρνιόταν να περιφέρει δεξιά κι αριστερά την ασθένεια της, παρά μόνο όταν ήταν για να δώσει δύναμη σε άλλους».
Όπως σημείωσε ο Κώστας Τασούλας, «Η μοίρα του κάθε ανθρώπου αξίζει και μπορεί να γίνεται μοναδική. Και αυτό το στοιχείο στην Φώφη Γεννηματά, η αξιοπρέπεια και το παράδειγμα που έδινε, είναι που κρατά συγκινημένη όλη την κοινωνία, είναι που κρατά την χώρα σε εθνικό πένθος και όλους εμάς, ενωμένους, να μιλάμε θλιμμένοι για την εντιμότητα και το παράδειγμα της»
«Γεννήθηκε μέσα στην πολιτική και μεγαλωμένη μέσα στον πρόλογο της μεταπολίτευσης, πήρε τον δρόμο της δημόσιας ανάμειξης, κρατώντας σκυτάλη από γερά υλικά, που όμως αυτό δεν την έφθανε και αισθανόταν ότι έπρεπε να την πάνε πιο μακριά. Η Φώφη Γεννηματά κατάλαβε όμως πως ότι ήθελε να το κάνει, θα το επιτύγχανε, παρά την σκληρή στροφή της μοίρας για την οικογένεια της και για την ίδια», υπογράμμισε ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου.
Όπως τόνισε ο κ. Τασούλας, «στους περισσότερους από εμάς η βαρύτητα στην κατάσταση της υγείας της έγινε αντιληπτή από τον θάνατο της και γίνεται αντιληπτή τώρα αναδρομικά, διότι το χαμόγελο της και η στάση της μας καθησύχαζαν».
«Το μεγαλύτερο χειροκρότημα για την Φώφη Γεννηματά είναι αυτό που δεν το ακούσει η ίδια, το σημερινό και είναι το πιο σημαντικό, γιατί είναι το πιο ενσυνείδητο», είπε ο Πρόεδρος της Βουλής, γιατί ο αιφνίδιος θάνατος της, όπως ανέφερε, μας ανάγκασε να κάνουμε ένα απολογισμό για την παρουσία της και την προσφορά της.
«Η Φώφη Γεννηματά αφήνει πίσω της μιας παρακαταθήκη ευγένειας, ιερότητας, ευθύνης και αξιοπρέπειας. Αρτίωσε δηλαδή την ζωή της. Εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να εκτιμήσουμε το κλίμα που μας έφερε η εκδημία της και να προσπαθήσουμε να το διατηρήσουμε αυτό το κλίμα που μας έφερε πιο κοντά, αντιμετωπίζοντας τον διχασμό και την υπερένταση όσο πιο μακριά γίνεται, αυτός θα είναι ο φόρος τιμής στην Φώφη Γεννηματά, που μας χαμογελά σήμερα εδώ».
Ο επικήδειος του Μανώλη Χριστοδουλάκη – «Η παράταξή μας σε χαιρετά. Ήταν τιμή μας. Ήταν τιμή μου»
Με έναν συγκινητικό επικήδειο αποχαιρέτησε την Φώφη Γεννηματά ο γραμματέας του ΚΙΝΑΛ Μανώλης Χριστοδουλάκης, λέγοντας πως όπου οι άλλοι έβλεπαν τοίχους, εκείνη άνοιγε δρόμος.
«Πρόεδρέ μας είμαστε σήμερα εδώ, όλος ο πολιτικός κόσμος και άνθρωποι απλοί, άνθρωποι που σε αγάπησαν σε πίστεψαν και σε ακολούθησαν, σε έβαλαν στην καρδιά τους και σήμερα νιώθουν ένα κομμάτι τους να φεύγει μαζί με σένα», είπε ο κ. Χριστοδουλάκης στον επικήδειό του εμφανώς συγκινημένος.
«Είναι δύσκολο να σου πούμε αντίο γιατί μας λείπει το δικό σου θάρρος, είναι πολύ βαριά η σκιά της απουσία σου», συνέχισε. «Δεν σταμάτησες να πολεμάς για τις μεγάλες αλλαγές. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, χωρίς εσένα, αλλά χάρη σε εσένα», τόνισε ο κ. Χριστοδουλάκης.
«Δεν βολεύτηκε ποτέ σε όσα είχε και δεν δίστασε ποτέ να αφήσει πίσω την εύκολη προεδρική καρέκλα για να μας πει “πάμε να το ξανακάνουμε Κίνημα Αλλαγής”, που έζησε όλη την περιπέτεια του ΠΑΣΟΚ, που έμενε, όταν κάποιοι έφευγαν και πίστευε βαθιά ότι μπορεί να το ξανακάνει μεγάλο. Εκείνη που μας έδινε κουράγιο και δύναμη στις δύσκολες ημέρες και χαμογελούσε περισσότερο απ΄όλους στις καλές», ανέφερε.
«Σήμερα όλη η Ελλάδα σε φωνάζει Φώφη. Χάραξες τη δική σου πορεία στην πολιτική ιστορία και έδειξες σε όλους τι θα πει πραγματικά αξιοπρέπεια», τόνισε και με δυσκολία συγκρατούσε τα δάκρυά του ο Μανώλης Χριστοδουλάκης στο τελευταίο «αντίο» στην Φώφη Γεννηματά στη Μητρόπολη Αθηνών.
«Είναι πολύ δύσκολο να σου πούμε αντίο, γιατί μας λείπει η γενναιότητα, η δύναμή σου. Είναι πολύ σκληρή η σκιά της απουσίας σου» ανέφερε ο Γραμματέας του ΚΙΝΑΛ Μανώλης Χριστοδουλάκης στον επικηδείο που εκφώνησε σημειώνοντας ότι δεν της χαρίστηκε ποτέ τίποτα και στο βλέμμα της χωρούσαν όλοι, ακόμη κι οι αντίπαλοί της.
«Ποτέ δεν παραπονέθηκες, ποτέ δεν δικαιολογήθηκες, ήσουν πάντα όρθια, πάντα δυνατή, μέχρι και την τελευταία στιγμή» ανέφερε ο Μανώλης Χριστοδουλάκης για την Φώφη Γεννηματά.
«Μάχη δεν έχασες ποτέ καμία, δεν λύγισες ποτέ», τόνισε, προσθέτοντας ότι η Φώφη Γεννηματά νίκησε ακόμη και τον θάνατο, γιατί δεν φοβήθηκε ποτέ με μεγαλύτερη απόδειξη την υπέροχη οικογένεια που αφήνει πίσω της.
Πολλές αναφορές έκανε στους αγώνες της για το κόμμα, στο οποίο, όπως είπε ο κ. Χριστουδουλάκης, έβαλε τον δικό της λίθο. «Ανάστησες ένα κόμμα, όταν για κάποιους ήταν μία νοσταλγία, θα είχε γίνει μια ανάμνηση. Φύτεψες τις ρίζες, αλλά δεν πρόλαβες να δεις τους καρπούς. Αλλά μην στενοχωριέσαι πρόεδρε, γιατί αυτά τα δέντρα γράφουν το όνομά σου. «Πρόεδρε, η παράταξή μας σε αποχαιρετά. Ήταν τιμή μας, ήταν τιμή μου», κατέληξε.