Σε σχέση με τις πιθανές συνέπειες και τους τρόπους προστασίας από τον καπνό και τα αιωρούμενα σωματίδια, ενημερώνει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) τους κατοίκους και εργαζόμενους των περιοχών που βρίσκονται κοντά στα μέτωπα της φωτιάς.
Βασικές οδηγίες σε συνθήκες επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας από καπνό φωτιάς:
-Την άμεση απομάκρυνση από την εστία της φωτιάς.
-Την πλήρη αποφυγή μετακινήσεων για τους ανθρώπους με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, των ηλικιωμένων, των παιδιών και των εγκύων.
-Την παραμονή, όσο το δυνατόν, σε κλειστούς κλιματιζόμενους χώρους με κλειστά παράθυρα και πόρτες.
-Εφόσον η μετακίνηση κρίνεται απαραίτητη θα πρέπει να γίνεται χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3) ή εναλλακτικά διπλής χειρουργικής μάσκας. Οι μετακινήσεις θα πρέπει να γίνονται σε ώρες χαμηλότερου θερμικού φορτίου, πχ το βράδυ.
-Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα δεν θα πρέπει να μετακινούνται, ειδικά αν δεν είναι εφικτή η χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας.
-Για τους ασθενείς με άσθμα και ΧΑΠ, παθήσεις που κατεξοχήν επιδεινώνονται από την περιβαλλοντική επιβάρυνση, απαιτείται η αυστηρή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, και επί οποιασδήποτε επιδείνωσης των συμπτωμάτων η άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα πνευμονολόγο με σκοπό την προσαρμογή της αγωγής.
Πιθανά συμπτώματα και συνέπειες από την βραχυχρόνια έκθεση σε καπνό
Τα συχνότερα συμπτώματά που σχετίζονται με βραχυχρόνια έκθεση σε καπνό, ανεξαρτήτως μηχανισμού, αφορούν το ανώτερο αναπνευστικό, και εκδηλώνονται με ρινίτιδα και αίσθημα ξηρότητας στο φάρυγγα. Μπορεί επίσης να εμφανισθεί βήχας που είναι ξηρός και ερεθιστικός, ενώ ανεξάρτητα από την ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος μπορεί να εμφανισθεί και δύσπνοια.
Συστηματικά συμπτώματα όπως ζάλη, ναυτία, καταβολή και κεφαλαλγία υποδηλώνουν πιθανή τοξικότητα από μονοξείδιο του άνθρακα που θα πρέπει να διερευνάται άμεσα.
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανισθούν και σε καθ’ όλα υγιή άτομα, αλλά είναι σαφές ότι η συχνότητα και η ένταση είναι μεγαλύτερη σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα, κυρίως του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού συστήματος.
Είναι γνωστό ότι η τοξικότητα από την εισπνοή προϊόντων καύσης μπορεί να προκαλέσει θερμική ή χημική βλάβη του αναπνευστικού συστήματος σημειώνει η ΕΠΕ. Προσθέτει ότι η άμεση θερμική βλάβη προκαλείται από την εισπνοή θερμού ατμού κοντά στην εστία της φωτιάς και αφορά τους ανώτερους αεραγωγούς.
Η χημική βλάβη, προκαλείται από την εισπνοή οργανικών μικροσωματιδίων διαφορετικής σύνθεσης και μεγέθους ή χημικών ερεθιστικών ουσιών και μπορεί να αφορά τόσο τους αεραγωγούς, όσο και το πνευμονικό παρέγχυμα.
Η κυριότερη, άμεση αιτία θανάτου σε περίπτωση φωτιάς είναι από ασφυξία που οφείλεται στην κατανάλωση του οξυγόνου κοντά στην εστία της φωτιάς σε συνδυασμό με την εισπνοή μεγάλης ποσότητας καπνού, σημειώνει η ΕΠΕ. Συχνά συνυπάρχει και κάποιου βαθμού χημική ασφυξία με συστηματικά συμπτώματα, από την αδυναμία χρήσης του οξυγόνου σε κυτταρικό επίπεδο. Η χημική ασφυξία οφείλεται σε εισπνοή προϊόντων ατελούς καύσης όπως το μονοξείδιο του άνθρακα ή το υδροκυάνιο από την καύση πχ πλαστικών ή άλλων υλικών που περιέχουν άζωτο.
Σε μεγαλύτερη απόσταση από την εστία της φωτιάς, η εισπνοή μικροσωματιδίων και χημικών ερεθιστικών ουσιών μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε σημαντικό αριθμό ατόμων. Η βαρύτητα και η έκταση των βλαβών από την εισπνοή σωματιδίων ή/και τοξικών αερίων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως το μέγεθος και η διάμετρος των σωματιδίων, η διάρκεια της έκθεσης, η διαλυτότητα των τοξικών αερίων καθώς και η ύπαρξη υποκείμενου νοσήματος. Η τοξικότητα, όπως αναφέρθηκε, μπορεί να αφορά τον ανώτερο αεραγωγό, το τραχειοβρογχικό δένδρο καθώς και το πνευμονικό παρέγχυμα.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης, καθηγητής ΕΚΠΑ τονίζει: «Κρίνεται αναγκαίο οι πολίτες να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, και να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις, ειδικά για ασθενείς με αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα, καθώς η ατμόσφαιρα είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία βρίσκεται δίπλα στον Έλληνα ασθενή, παρακολουθεί τις εξελίξεις και εφ’ όσον προκύψουν νέα δεδομένα θα επανέλθει με νεότερες οδηγίες».
Από την πλευρά του, ο Χαράλαμπος Μόσχος, πνευμονολόγος, Επιμελητής Α΄, ,έλος ΔΣ ΕΠΕ επισημαίνει: « Ο καπνός και τα αιωρούμενα σωματίδια έχουν αυξημένη τοξικότητα και για αυτό το λόγο απαιτείται η αποφυγή της έκθεσής μας σε αυτά. Οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το άσθμα οφείλουν να είναι σε συνεχή επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό τους και να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες προστασίας, αλλά και την φαρμακευτική αγωγή τους».
Σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα τα αιωρούμενα σωματίδια PM 2.5 στην ατμόσφαιρα της Αττικής
«Αναγκαία η λήψη μέτρων προστασίας από όλους τους κατοίκους της Αττικής», τονίζει ο περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης, απευθύνοντας έκκληση για περιορισμό των μετακινήσεων και χρήση ειδικών μασκών.
Τα αιωρούμενα μικροσωματίδια PM 2.5 (μεγέθους κόκκου άμμου) και αιθάλης, εξακολουθούν να συγκεντρώνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα στην ατμόσφαιρα πάνω από το λεκανοπέδιο, με ιδιαίτερη πυκνότητα στον βόρειο και κεντρικό τομέα, καθώς και στον Πειραιά, σύμφωνα με την καταγραφή της χαρτογράφησης τους από την περιφέρεια και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Με εντολή του περιφερειάρχη, ο αντιπεριφερειάρχης Υγείας, Γ. Κεχρής ενεργοποίησε το τηλεφωνικό κέντρο 1110 της περιφέρειας και του ΙΣΑ, προκειμένου οι πολίτες να ενημερώνονται όλο το 24ωρο για την αντιμετώπιση αναπνευστικών προβλημάτων από το τοξικού νέφος που προκάλεσαν οι πυρκαγιές.
Με αφορμή την ανησυχητική αυτή εικόνα ο περιφερειάρχης καλεί τους κατοίκους να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και σε περίπτωση που πρέπει να εξέλθουν των κατοικιών τους να χρησιμοποιούν μάσκες N95, ΚΝ95 ή FFP2, οι οποίες παρέχουν προστασία από τα σωματίδια PM 2.5. Σημειώνει ότι είναι σημαντικό να ακολουθούν τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης σύμφωνα με τις οδηγίες της περιφέρειας, του ΙΣΑ και του υπουργείου Υγείας.
Ο κ. Πατούλης ενημερώνει ότι ενεργοποιήθηκε το 1110 για την φροντίδα των ευπαθών ομάδων και επισημαίνει ότι η περιφέρεια σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών παρακολουθεί συνεχώς την εξέλιξη του φαινομένου.
Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ατμόσφαιρας στην Αττική σύμφωνα με τις μετρήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών παρουσιάζονται ως εξής: Καθ΄όλη τη διάρκεια της νύχτα (της 6ης Αυγούστου) οι συγκεντρώσεις των PM2.5 παρέμειναν σε μέτρια επίπεδα (περίπου στα 20 μg m-3) με μια μικρή επιβάρυνση στον βόρειο τομέα. Μεταξύ 7.00 και 11.00 το πρωί, υπήρξε απότομη αύξηση των συγκεντρώσεων, αρχικά στον Πειραιά και τον κεντρικό τομέα και κατόπιν σε όλο το λεκανοπέδιο, με ωριαίες τιμές που ξεπέρασαν τα 100 μg m-3, ωστόσο αρκετά χαμηλότερες από τα επίπεδα της πρώτης ημέρας τη φωτιάς, όταν τα μέγιστα ωριαία επίπεδα ξεπερνούσαν τα 300 μg m-3.
– Μετά τις 11.00 παρατηρείται σταδιακή βελτίωση, με τα επίπεδα στον κεντρικό και όρειο τομέα να χαρακτηρίζονται μέτρια (περίπου στα 20 μg m-3), ενώ στο υπόλοιπο λεκανοπέδιο παραμένουν σχετικά χαμηλότερα.
– Επισημαίνεται, ότι τα επίπεδα της σωματιδιακής ρύπανσης μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή ανάλογα με την κατεύθυνση και ένταση των ανέμων που επικρατούν στην περιοχή.