Αν και απολύτως υγιή, τα 40 εγκαταλελειμμένα παιδιά στο Παίδων «Αγία Σοφία», το μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της Ελλάδας ουσιαστικά μεγαλώνουν μέσα στο νοσοκομεία καθώς βρίσκονται εκεί επί χρόνια, ενώ κάποια άλλα, όπως καταγγέλουν οι εργαζόμενοι, είναι ήδη πολύ μεγάλα για να παραμείνουν εκεί.
Τελικά τα «εγκαταλελειμμένα» παιδιά, όπως γράφει το protothema.gr φτάνουν να εμφανίζουν όλα τα χαρακτηριστικά της εγκατάλειψης μέσα στο νοσοκομείο – είναι επιθετικά, στα όρια της παραβατικότητας, θέτουν σε κίνδυνο και τη δική τους ακεραιότητα και υγεία αλλά και των παιδιών που νοσηλεύονται και με τα οποία συμβιώνουν κατά κάποιο τρόπο. Αν αναλογιστεί κάποιος ότι ένα στα πέντε παιδιά φεύγει κρυφά από το Παίδων, αντιλαμβάνεται ότι η εισαγγελική εντολή παρότι δίνεται για την ανάγκη ασφαλούς διαβίωσης του παιδιού, τελικώς κάθε άλλο παρά επιτυγχάνει το αποτέλεσμά της.
Οι εικόνες από το εσωτερικό του νοσοκομείου, από τους χώρους που μεγαλώνουν τα παιδιά αυτά είναι ενδεικτικές:
Πρόκειται για ένα «μικρό ”ίδρυμα” με υγιή παιδιά μέσα στο μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Γεράσιμος Κολαϊτης, Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και διευθυντής στο τμήμα «Ψυχική Υγεία και Ψυχιατρική Παιδιών και Εφήβων» του νοσοκομείου
Το προφίλ των εγκαταλελειμμένων παιδιών
Από το 2008 αυξάνεται σταθερά ο αριθμός των παιδιών που κατόπιν εισαγγελικής εντολής παραπέμπονται στο Παίδων «Η Αγία Σοφία» με αίτημα την αξιολόγηση (ιατρική, ψυχοκοινωνική), χωρίς ωστόσο να έχει βρεθεί θέση γι’ αυτά σε κάποιο ίδρυμα παιδικής προστασίας, επισημαίνει ο κ. Κολαϊτης.
Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το έτος 2010 είχαν γίνει 20 παραπομπές, το έτος 2011 έγιναν 80, το 2013 υπερδιπλασιάστηκαν (έφτασαν τις 183), το 2014 έγιναν 170, το 2015 έγιναν 149, το 2016 έγιναν 125 παραπομπές παιδιών με εισαγγελική εντολή (εκ των οποίων το 49% ήταν πρόσφυγες), το 2017 οι παραπομπές έφτασαν τις 178 (40% πρόσφυγες) και το το 2018 ο αριθμός των παραπομπών ήταν 221 (επίσης σημαντικό ποσοστό, 37,5%, αφορούσε παιδιά πρόσφυγες).
Το προφίλ των παιδιών που «φιλοξενούνται» στα Παίδων έχει μελετηθεί από την Παιδοψυχιατρική Κλινική το 2012 και το 2017.
Τα παιδιά αυτά (μέσης ηλικίας 6 ετών) προέρχονται συνήθως από πολυμελείς οικογένειες, χαμηλού κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου, με οικογενειακά προβλήματα και λιγότερο συχνά ψυχικό νόσημα ή χρήση ουσιών στους γονείς. Τα μισά είναι μετανάστες/πρόσφυγες.
Διαπιστώνεται επίσης συναισθηματική και σωματική κακοποίηση, χρήση ουσιών από γονείς, επαιτεία και εγκατάλειψη.
Η μεγάλη πλειονότητα των παιδιών χαρακτηρίζονται υγιή σωματικά αλλά και χωρίς μείζονα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Σε ό,τι αφορά την παραμονή τους στο νοσοκομείο, από τη μελέτη του 2012 είχε καταδειχθεί πως δεν ξεπερνούσε στο παρελθόν τις 2 εβδομάδες, ωστόσο στη νεότερη η μέση διάρκεια «φιλοξενίας» είναι τουλάχιστον ένας μήνας (από 2 εβδομάδες μέχρι 3½ μήνες), ενώ υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που παραμένουν μέχρι και 6 μήνες.
«Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους είναι μεγάλη η παραμονή των παιδιών στο νοσοκομείο σχετίζονται με τον μεγάλο αριθμό παιδιών, την πληρότητα των ιδρυμάτων που θα μπορούσαν να τα φιλοξενήσουν, τις απαιτητικές και χρονοβόρες προϋποθέσεις των πλαισίων όσον αφορά την επιλογή των παιδιών που θα δεχθούν. Επιπλέον λόγο συνιστά η έλλειψη προσωπικού στο πλαίσιο προστασίας όπου φιλοξενούνται τα παιδιά, με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις στην επιλογή οικογενειών για αναδοχή ή υιοθεσία τους» εξηγεί ο κ. Κολαϊτης τους λόγους για τους οποίους τα παιδιά καταλήγουν να ζουν στο μικρό «ίδρυμα» μέσα στο μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας.
Η επιβάρυνση των υπόλοιπων παιδιών του «Αγία Σοφία»
Η παραμονή, και μάλιστα παρατεταμένη, παιδιών στο γενικό παιδιατρικό νοσοκομείο χωρίς ιατρικούς λόγους, συνιστά κατάφωρη παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων του Παιδιού, και έχει ποικίλες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία τους, τονίζει ο καθηγητής Παιδοψυχιατρικής.
Είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν ένα στα 2 παιδιά εκδηλώνουν λοιμώξεις, αλλά και ατυχήματα, ενώ παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς. «Παιδιά που χωρίς να είναι άρρωστα, βρίσκονται περιορισμένα στο νοσοκομείο, μακριά από οικεία πρόσωπα, χωρίς δραστηριότητες και κυρίως με αβέβαιο αύριο» περιγράφει την κατάσταση που βιώνουν τα παιδια αυτά ο κ. Κολαϊτης.
Με αυτά τα δεδομένα οι αντιδραστικές ή/και διαταρακτικές συμπεριφορές μπορεί να έχουν εξήγηση αλλά αυτό δεν σημαίνει πως μπορούν να είναι και διαχείρισιμες από το νοσηλευτικό προσωπικό. Επιπροσθέτως, λέει ο ειδικός, δεν είναι ασυνήθιστες πλέον παρορμητικές και ριψοκίνδυνες συμπεριφορές μερικών παιδιών όπως π.χ. συναλλαγές με ύποπτα άτομα στους χώρους εντός και εκτός του Νοσοκομείου και χρήση ουσιών, κάπνισμα κλπ., σύμφωνα με μαρτυρίες του προσωπικού.
Πολύ συνηθισμένη είναι επίσης η δυσφορία των γονέων νοσηλευόμενων παιδιών για ιατρικούς λόγους.
Από τα «εγκαταλελειμμένα παιδιά» τουλάχιστον 40% καταλήγουν σε ιδρύματα παιδικής προστασίας, αλλά έπειτα από μήνες, ποσοστό 30-35% επιστρέφουν στις βιολογικές οικογένειές τους, και πολύ μικρός αριθμός (3%) σε συγγενείς ή ανάδοχες οικογένειες. Σημαντικό πως 20% αυτών των παιδιών εξέρχεται λάθρα του νοσοκομείου!