Προς την σωστή κατεύθυνση, με προσεγμένες όμως κινήσεις, χαρακτηρίζει την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας, Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και πρώην Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Γρηγόρης Τσάλτας.
Ο Γρηγόρης Τσάλτας, που διδάσκει Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, Διεθνές Δίκαιο του Περιβάλλοντος και Διεθνές Δίκαιο της Ανάπτυξης, και διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο την περίοδο 2010-2012, σχολίασε σήμερα το πρωί από την τηλεόραση του ΣΚΑΪ και την εκπομπή «Αταίριαστοι» με τους Χρήστο Κούτρα και Γιάννη Ντζούνο, την σχετική ανακοίνωση του Νίκου Κοτζιά κατά την τελετή παράδοσης-παραλαβής του υπουργείου Εξωτερικών, εξηγώντας γιατί η αιγιαλίτιδα ζώνη αποτελεί την πιο σημαντική ζώνη από τις τέσσερις θαλάσσιες ζώνες που το Διεθνές Δίκαιο δίνει σε όλα τα κράτη.
«Είναι η πιο σημαντική γιατί στην ουσία αφορά στην επέκταση της εδαφικής κυριαρχίας του κράτους. Γι΄ αυτό θα ήταν προτιμότερο να λέμε χωρικά ύδατα ή αν θέλετε, κάνοντας χρήση του αγγλικού και γαλλικού όρου, να τη λέμε εδαφική θάλασσα, για να δηλώσουμε την επέκταση αυτή της εθνικής κυριαρχίας του παράκτιου κράτους, είτε πρόκειται για τα ηπειρωτικά εδάφη είτε τα νησιωτικά -αυτό θα πρέπει εμείς ως Ελλάδα να το τονίζουμε πάντοτε- προς την ανοιχτή θάλασσα. Όταν λέμε επέκταση της εδαφικής κυριαρχίας, τι εννοούμε; Παντού. Και στο νερό, και στο βυθό και στο υπέδαφος και στον αντίστοιχο υπερκείμενο αέρα. Είναι σαν να προχωράς δηλαδή την εδαφική σου κυριαρχία προς τον θαλάσσιο χώρο. Άρα είναι η πιο σημαντική από τις ζώνες.»
«Άρα αυτό που είπε ο κ. Κοτζιάς ότι μεγάλωσε η χώρα, υπάρχει;»
«Ασφαλώς, εφόσον μιλάμε για αιγιαλίτιδα ζώνη αποκλειστικά και μόνο, ασφαλώς είναι επέκταση της εδαφικής μας κυριαρχίας προς την ανοιχτή θάλασσα.»
Στην ερώτηση των δημοσιογράφων, αναφορικά με τον αντίποδα αυτής της κίνησης που ανακοίνωσε ο κ. Κοτζιάς, ότι ουσιαστικά η ανακοίνωση της επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης ενισχύει την επιχειρηματολογία της Τουρκίας, ότι το Αιγαίο είναι μία ιδιαίτερη περιοχή, μία ιδιαίτερη θάλασσα, ο καθ. Κύριος Τσάλτας απαντά:
«Κοιτάξτε, θα πρέπει να γυρίσουμε λίγο πίσω για να καταλάβουμε την τουρκική πολιτική. Η τουρκική εξωτερική πολιτική σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη, ουσιαστικά ξεκινάει από τον Φεβρουάριο του 1974. Δηλαδή τον Νοέμβριο του 1973 ξεκίνησαν διεκδικώντας την υφαλοκρηπίδα του ΒΑ Αιγαίου, και για πρώτη φορά (δεν είναι τα τελευταία χρόνια που πολλοί πιστεύουν το 1995 με την απόφαση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης) τον Φεβρουάριο του 1974, ο τότε Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών ο Τσακλαγιαγκίλ είχε πει το περιβόητο “casus belli”, σε σχέση με τη δυνατότητα που το ίδιο το κράτος παρέχει στη χώρα μας, να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα. Άρα ξεκινάμε από πολύ παλιά. Και όταν βλέπετε ότι από τις τέσσερις ζώνες, το casus belli εγείρεται μόνο για μία, για την αιγιαλίτιδα ζώνη, αυτό τι θα πει; Ότι αυτή είναι η πιο σημαντική θαλάσσια περιοχή που ελέγχεται από το παράκτιο κράτος. Εάν δηλαδή εμείς είχαμε επεκτείνει την χωρική μας θάλασσα στα 12 ναυτικά μίλια, ακόμη και ο υπό διεκδίκηση από την Τουρκία στο Αιγαίο υποθαλάσσιος χώρος με τη μορφή της υφαλοκρηπίδας, ελαχιστοποιείται. Γιατί; Γιατί ένα μεγάλο κομμάτι μπαίνει στην πλήρη και αποκλειστική δικαιοδοσία της Ελλάδος με τη μορφή της αιγιαλίτιδας. Αυτό είναι λοιπόν που η Τουρκία δεν θέλει επ’ ουδενί να συμβεί στο Αιγαίο.»
Ο κ. Τσάλτας επισημαίνει επίσης ότι «θα φανεί από την αντίδραση της Τουρκίας εάν το αποδέχεται ή δεν το αποδέχεται. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να παρέμβεις στην οποιαδήποτε δήλωση που αφορά χώρο που δεν την αφορά. Θα κριθεί από την αντίδραση.»
Στην ερώτηση εάν η επέκταση στην περιοχή του Ιονίου θα γίνει τμηματικά ή από τη μία στιγμή στην άλλη, η απάντηση του Καθηγητή έχει ως εξής:
«Η επέκταση δεν θα γίνει τμηματικά, αλλά από τη μία στιγμή στην άλλη. Δηλαδή από τα 6 ναυτικά μίλια που έχουμε, θα πάμε στα 12. Και υπάρχει και άλλος λόγος που είναι πολύ σοβαρός από την πλευρά του Ιονίου. Η Ιταλία έχει 12 ν.μ., οι βόρειοι γείτονές μας σε αυτήν την περιοχή, η Αλβανία, έχουν 12 ν.μ.. Είμαστε οι μόνοι που έχουμε 6 ν.μ.. Υπάρχει και η περιβόητη αρχή της αμοιβαιότητας στο Διεθνές Δίκαιο, που σε κοινό θαλάσσιο χώρο δεν μπορεί ο ένας να έχει περισσότερο και ο άλλος λιγότερο. Επομένως, είναι σωστή ως κίνηση, ως βούληση από τη δικιά μας πλευρά, η οποία δεν πρόκειται να έχει και καμία απολύτως αντίδραση από τους γείτονες απέναντι ή όμορους, Ιταλούς ή Αλβανούς.»
Σχετικά με τον αντίλογο στην κίνηση Κοτζιά, αναφορικά με την εξυπηρέτηση άλλων συμφερόντων που έχουν να κάνουν με την ενέργεια, με την εκμετάλλευση, ο κ. Τσάλτας επισημαίνει: «Όσον αφορά στο Ιόνιο, δεν έχουν να κάνουν με την ενέργεια».
«Να ξεκινήσουμε με το εάν προσδίδει κάτι επιπλέον στον τομέα της ενέργειας. Όταν μιλάμε για ενέργεια, μιλάμε για υποθαλάσσιους ενεργειακούς πόρους. Αυτούς που βγαίνουν από τον βυθό και το υπέδαφος του βυθού, φυσικό αέριο και πετρέλαιο γενικότερα. Στην περιοχή του Ιονίου Πελάγους δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα, διότι από το 1977, έχουμε οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα μας με τους Ιταλούς, με τη μέθοδο μάλιστα της μέσης γραμμής, και έχοντας αναγνωρίσει οι Ιταλοί την επήρεια όλων των ελληνικών νησιών του Ιονίου σε δικαίωμα δικιά τους υφαλοκρηπίδας. Άρα δεν θα προσδώσει τίποτα περισσότερο. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν παύει αυτή η ζώνη να είναι η κυρίαρχη.»
«Γιατί μέχρι στιγμής δεν είχε διευθετηθεί το ζήτημα της επέκτασης;»
«Εγώ θα σας πως γιατί μέχρι στιγμής δεν είχε γίνει τίποτα σε σχέση με τους υποθαλάσσιους φυσικούς πόρους στο Ιόνιο, που δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα, αφ΄ης στιγμής είχε οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα μας με τους Ιταλούς. Τόσα χρόνια δεν τόλμησε η Ελλάδα να προχωρήσει σε αδειοδότηση σε πρώτη φάση εξερεύνησης του υποθαλάσσιου βυθού, και σε δεύτερη φάση σε εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Δηλαδή υπάρχει μία καθυστέρηση στις όποιες ενέργειες.
Απ’ ότι τουλάχιστον πολιτικά βλέπουμε, εγώ μπορώ να σας δώσω την επιστημονική και μόνο άποψη. Πολιτικά βλέπουμε ότι η περίπτωση της Τουρκίας η οποία αντιδρά, τόσο στην επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., όσο και στην υφαλοκρηπίδα που έχει όμως περισσότερο σχέση με το Αιγαίο τα τελευταία χρόνια δυστυχώς και με την ΝΑ Μεσόγειο, είναι εκείνο το οποίο καθυστερεί την όποια ελληνική κυβέρνηση να λάβει κάποια μέτρα πολύ πιο δραστικά»
«Η όποια επέκταση των χωρικών μας υδάτων είναι στον σωστό δρόμο, όμως σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποσπασματικά, δηλαδή σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχει την εθνική βούληση δεδομένη, δηλαδή όλοι να συμφωνούν» καταλήγει ο Γρηγόρης Τσάλτας.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις εξελίξεις της τελευταίας στιγμής, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, διεμήνυσε ότι θα απαγορεύσει την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας στα 12 ν.μ., μετά από τρεις ημέρες σιωπής προς τις δηλώσεις του πρώην Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκου Κοτζιά. Εξέλιξη που επισκιάζει την επίσημη πρώτη σήμερα του Αλέξη Τσίπρα στο Υπουργείο Εξωτερικών, με το casus belli της Άγκυρας να έρχεται πλέον στο επίκεντρο.