Οι κάτοικοι των Τρικάλων δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν! Γιατί;
Την απάντηση τη δίνει η βρετανική εφημερίδα “The Guardian” μέσω ενός εκτενούς αφιερώματος για τη θεσσαλική πόλη στη διεθνή της της ηλεκτρονική έκδοση.
Η ιστοσελίδα, μαγεμένη από την “εξυπνάδα” της πόλης των Τρικάλων, φιλοξενεί ένα άρθρο – ύμνο, για την πόλη που βρίσκεται στην “καρδιά” της Ελλάδας, όπως αναφέρει, και η οποία άλλαξε τις ζωές των κατοίκων της.
Το άρθρο ξεκινάει με έναν -θα λέγαμε- αντισυμβατικό τρόπο, καθώς, πριν παρουσιάσει τις καινοτομίες για τις οποίες ο Δήμος Τρικκαίων είναι υπερήφανος, διαπιστώνει μία πραγματικότητα, η οποία για πολλούς αποτελεί εγγενή παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας.
Η Τρικαλιώτισσα Σόνια Σοφού, αστυνομικός που έγινε δημόσιος υπάλληλος επισημαίνει στον Guardian: «Στο παρελθόν, οι κάτοικοι έπρεπε να καλέσουν τον αντιδήμαρχο ακόμη και για να αλλάξουν μία λάμπα σε στύλο της ΔΕΗ. Τώρα, δεν χρειάζεται να ξέρεις έναν πολιτικό για να γίνει κάτι», συμπυκνώνοντας όλο την ουσία μιας “έξυπνης πόλης”.
Η 37χρονη εργάζεται στην αίθουσα ελέγχου των Τρικάλων, την πρώτη “έξυπνη πόλη” της Ελλάδα, σε έναν χώρο με οθόνες με πολύχρωμους χάρτες και γραφήματα που παρακολουθούν τη διαθεσιμότητα των χώρων στάθμευσης, την κατάσταση των φανών και των αγωγών ύδρευσης, τη θέση των φορτηγών σκουπιδιών και τον μηνιαίο προϋπολογισμό του δήμου.
“Τα Τρίκαλα, με πληθυσμό 82.000 κατοίκων, δεν ήταν και η πιο προφανής υποψηφιότητα για να γίνει η πρώτη “έξυπνη πόλη” της Ελλάδας” αναφέρει το άρθρο. “Όταν ο Δημήτρης Παπαστεργίου ανέλαβε δήμαρχος 2014, η Ελλάδα βρισκόταν στο αποκορύφωμα της οικονομικής κρίσης και ο προϋπολογισμός ήταν μηδενικός, μην μπορώντας να ακολουθήσει τα μεγαλόπνοα, τεχνολογικά όνειρά του” τονίζει η εφημερίδα.
Χάρη όμως στην επιμονή του και σε διάφορες συνεργασίες, συμπεριλαμβανομένης και εκείνης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία έφερε πιλοτικά στα Τρίκαλα το πρώτο λεωφορείο χωρίς οδηγό το 2015, η θεσσαλική πόλη απέκτησε μέσα σε τέσσερα χρόνια τη φήμη της πρωτοπόρου πόλης, που χρονολογείται από το 2004. Όταν το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών είχε χαρακτηρίσει τα Τρίκαλα την «πρώτη ψηφιακή πόλη» της Ελλάδας.
Επιπλέον, το όνομα «e-trikala» την ακολουθεί και τη διαφημίζει από τότε, ακόμη και εκτός συνόρων. Στη συνέχεια, μπήκε στη λίστα με τις 21 κορυφαίες “έξυπνες πόλεις” στον κόσμο.
Μέσα από όλα αυτά τα πρότζεκτ, το σύστημα με τα ηλεκτρονικά παράπονα είχε την μεγαλύτερη επίδραση στη ζωή των κατοίκων. Από την αρχή της χρονιάς, ο δήμος έχει δεχτεί περίπου 4.000 αιτήματα και σχόλια. Το 10% αυτών, προήλθε από μία εφαρμογή για smart-phones που τέθηκε σε λειτουργία πέρυσι και με αυτόν τον τρόπο, τα διάφορα ζητήματα οδηγούνται πιο εύκολα σε λύση, μέσα σε οκτώ ημέρες κατά μέσο όρο, από εκεί που χρειαζόταν τουλάχιστον ένας μήνας. Παράλληλα, η όλη διαδικασία γίνεται με διαφάνεια, χωρίς μεσάζοντες.
Εκτός όμως από τα εντυπωσιακά λεωφορεία χωρίς οδηγό που έκαναν τα Τρίκαλα να θυμίζουν σκηνικό ταινίας επιστημονικής φαντασίας, όλα αυτά τα καλά παραδείγματα έχουν αντίκτυπο στα σχολεία και στον τρόπο εκπαίδευσης των μαθητών.
Στο 7ο Γυμνάσιο Τρικάλων λειτουργεί από το 2015 το πρώτο τέτοιου μεγέθους εργαστήριο ρομποτικής που έχει λειτουργήσει ποτέ σε δημόσιο σχολείο, χάρη στην επιχορήγηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, και με την υποστήριξη του Δήμου Τρικκαίων. Ο καθηγητής Βασίλειος Σπάχος, παρουσιάζει το ρομποτικό του εργαστήριο και μπροστά από χειροποίητες δημιουργίες, εξηγεί γιατί τέτοιες ευκαιρίες είναι τόσο σημαντικές για τη νεολαία των Τρικάλων.
“Η ενασχόληση των μαθητών με κάτι τόσο δημιουργικό, το οποίο μάλιστα απαιτεί ομαδική εργασία και όχι στείρο χρόνο μπροστά από έναν υπολογιστή, τους βοηθά να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, να επικοινωνήσουν, ακόμη και να βρουν τι θέλουν να γίνουν όταν μεγαλώσουν” περιγράφει ο καθηγητής στον Guardian, συνεχίζοντας: “Ένας μαθητής του συγκεκριμένου σχολείου κατέληξε ότι θέλει να γίνει γιατρός και μάλιστα να ασχοληθεί με τη ρομποτική ιατρική”.
Πέρα από την τεχνολογία, ο Δήμος Τρικκαίων ήταν επίσης ο πρώτος δημος που εφάρμοσε στην πράξη την απαγόρευση του καπνίσματος το 2008 σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους, ερχόμενος σε επαφή με τους ιδιοκτήτες μαγαζιών και αξιοποιώντας τα social media για να τονίσει τις ευεργετικές συνέπειες που έχει το να βάλεις τέλος στον βλαβερό καπνό, παρά τις αντιδράσεις από τοπικά μπαρ και εστιατόρια.
Αντιδράσεις και παράπονα δέχτηκε ο δήμος και για την αφαίρεση 80 θέσεων πάρκινγκ προκειμένου να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος για λεωφορεία χωρίς οδηγούς. Οι διαμαρτυρίες έγιναν ακόμη πιο έντονες όταν ο δήμος μετέτρεψε τον χώρο που είχε αρχικά εξοικονομηθεί για το πιλοτικό πρόγραμμα αυτών των λεωφορείων, σε μόνιμους δρόμους για ποδηλάτες.
Σύμφωνα με τον Guardian, «ο Δήμαρχος Τρικάλων θυμάται ότι είχε κατηγορηθεί από δημοτικό συμβούλιο ότι κάνει τη ζωή όσων έχουν αυτοκίνητο δύσκολη. Ο Δημήτρης Παπαστεργίου το εξέλαβε ως κομπλιμέντο».
Τα σχέδια της πόλης δεν σταματούν εδώ. Τα Τρίκαλα θέλουν να γίνουν μέρος ενός προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από το οποίο, ελέγχεται η κατάσταση της υγείας ηλικιωμένων που ζουν σε “έξυπνα” σπίτια. Θα υπάρχει η δυνατότητα καταγραφής της υγείας τους, καθώς θα εντοπίζονται οι κινήσεις τους εντός σπιτιού όπως και η κατανάλωση φαγητού.
Τα Τρίκαλα φιλοδοξούν επίσης να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα καλλιέργειας, το οποίο θα χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να καλλιεργήσει αρχαία θεραπευτικά φυτά που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη φαρμακοβιομηχανία.
Ωστόσο, μία αλήθεια εκφράζεται από τον 79χρονος συνταξιούχος Γιώργος Κυριακούλης, ο οποίος περιγράφει την άρνηση των παλαιότερων γενιών στην τεχνολογική πρόοδο: «Υπάρχουν μερικοί που σκέφτονται, δεν χρειαζόμαστε ένα λεωφορείο χωρίς οδηγό”, σπεύδοντας όμως να συμπληρώσει ότι οι δικοί του φίλοι είναι δεκτικοί σε τέτοιες καινοτομίες.
Από την άλλη, ο Παντολέων Σκαγιάννης, καθηγητής με ειδίκευση στην καινοτομία στο Τμήμα Σχεδιασμού και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας επισημαίνει πως αυτή η μετατόπιση των στάσεων είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της πόλης.
«Μπορεί να μην είναι η τεχνολογία της NASA», λέει, «αλλά δημιουργείται ένα περιβάλλον στο οποίο οι πολίτες βαθμιαία συνηθίζουν την πληροφορική».
Και έτσι πρέπει, όπως αφήνει να εννοηθεί το κείμενο, μιας και, όπως καταλήγει υιοθετόντας τα λόγια του καθηγητή Βασίλειου Σπάχου, «αν ολόκληρη η Ελλάδα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα των Τρικάλων, ίσως η χώρα να μπορούσε να βγει από την κρίση».