Γιατί φοράμε φουστανέλες; Τι συμβολίζει η εθνική μας φορεσιά;

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποια να είναι άραγε η ιστορία της εθνικής μας ενδυμασίας;

Η φουστανέλα ήταν παραδοσιακό ένδυμα κυρίως των βοσκών, που φοριόταν όχι αποκλειστικά από Έλληνες. Το ρούχο χρησιμοποιήθηκε και από τους Βλάχους και Αλβανούς, ιδίως από τους Τόσκηδες.

Πρώτοι οι Αρβανίτες έφεραν στην ελληνική επικράτεια το ένδυμα αυτό και στη συνέχεια υιοθετήθηκε ως η επίσημη ελληνική ενδυμασία σε διάφορες παραλλαγές από Ηπειρώτες, Ρουμελιώτες και Πελοποννήσιους κυρίως.

Μέχρι τη δεκαετία του 1890 φοριόταν από τους Έλληνες στις καθημερινές τους δραστηριότητες, οπότε και αντικαταστήθηκε για λόγους μόδας από τα φράγκικα ρούχα, αυτό δηλαδή που σήμερα αποκαλούμε παντελόνι.

Η φουστανέλα είναι ουσιαστικά η εξέλιξη του ανδρικού δωρικού χιτώνα που φορούσε η ελληνική φυλή από την αρχαιότητα.

Ως επίσημη ενδυμασία των επίλεκτων στρατιωτών του ελληνικού στρατού (δηλ. των Ευζώνων), η φουστανέλα καθιερώθηκε επίσημα από τον βασιλιά Όθωνα, καθώς ήταν η στολή την οποία φορούσε και ο ίδιος σε επίσημες εμφανίσεις.

Φουστανέλα πήρε το όνομά της από την Ιταλία (λέξη λατινικής προέλευσης) το οποίο σήμαινε ΄΄Fustagno΄΄, δηλαδή βαμβακερό ύφασμα (απ΄όπου το Fustana, με υποκοριστικό το Fustanella ) που στην ουσία προέρχεται από μια πόλη της Αιγύπτου, το Φουστάτ, που είναι προάστιο του Καΐρου.

Εκεί κατασκευαζόταν ένα είδος τζιν, ένα δίμητο χοντρό ανθεκτικό ύφασμα, το οποίο χρησιμοποιείται για πανιά στα καράβια, τις λεγόμενες ΄΄φούστες΄΄.

Πάντως, η ενετική λέξη fustagno προήλθε από το υστερολατινικό fustaneum που ήταν λέξη κατασκευασμένη από τους Λατίνους για να αποδώσουν στη γλώσσα τους την ελληνιστική λέξη “ξύλινο”, επειδή έτσι αποκαλούσαν οι Έλληνες το βαμβακερό και άλλα υφάσματα που χρησιμοποιούνταν για φορεσιές.

Η πολύπτυχη λευκή βαμβακερή ανδρική φούστα και οι πτυχές – δίπλες που έχει αριθμούν τις 400, όσα και τα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς. Το λευκό χρώμα που κυριαρχεί σε όλη την ευζωνική στολή συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων.

Η φέρμελη είναι το γιλέκο του εύζωνα. Αποτελεί το δυσκολότερο, όσον αφορά την κατασκευή του, κομμάτι της ευζωνικής στολής.

Διαθέτει λευκά και επίχρυσα νήματα, με τα οποία απεικονίζονται σχέδια λαογραφικής σημασίας.

Ένα από αυτά αποτελούν τα αρχικά Χ και Ο, τα οποία θεωρείται ότι αντιστοιχούν στις λέξεις χριστιανός και ορθόδοξος. Η μαύρη φούντα που κρέμεται από το κόκκινο φάριο (ή φάρεο) θεωρείται ότι συμβολίζει το δάκρυ του Χριστού στη Σταύρωση. Παρομοιάζεται με το τουρκικό φέσι, αν και για ευνόητους λόγους η ελληνική πλευρά αποφεύγει το συσχετισμό.

Τα τσαρούχια είναι τα υποδήματα του εύζωνα. Χαρακτηριστικό κομμάτι των τσαρουχιών αποτελούν οι μαύρες φούντες στις οποίες καταλήγουν οι μύτες τους. Θεωρείται πως η αρχική τους χρήση ήταν να κρύβονται σε αυτές μικρά κοφτερά αντικείμενα που θα μπορούσαν αιφνιδιαστικά να τραυματίσουν τον εχθρό σε μία μάχη «σώμα με σώμα». Άλλη άποψη είναι ότι οι φούντες προστάτευαν τα δάχτυλα των ποδιών από το χιόνι και τα κρυοπαγήματα.