Η Τσικνοπέμπτη «πέφτει» πάντα 11 ημέρες πριν την Καθαρά ∆ευτέρα, την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας της Αποκριάς, γνωστή και ως Κρεατινή, κατά την οποία, σύμφωνα με το έθιμο, στα σπίτια ψήνουν κρέας στη σχάρα, γεμίζοντας τον αέρα με τη μυρωδιά της «τσίκνας».
Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου, ωστόσο φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.
Επίσης η Τσικνοπέμπτη αποτελεί, ουσιαστικά, την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού την επόμενη εβδομάδα ακολουθούν το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.
Η ημέρα της Πέμπτης επιλέχθηκε, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, διότι η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι σημαντικές ημέρες νηστείας.
Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι Γάλλοι γιορτάζουν την Mardi Gras (Λιπαρή Τρίτη), ημέρα κατά την οποία, παραδοσιακά, τρώνε κρέπες συνοδεία λιπαρών -εξ’ ου και το όνομα- αποχαιρετώντας ό,τι δεν πρέπει να καταναλώσουν την περίοδο της νηστείας. Βέβαια, η εν λόγω ημέρα «πέφτει» στη δική μας Καθαρά Δευτέρα, ενώ τελευταία γιορτάζεται και γαλλόφωνες περιοχές όπως η Νέα Ορλεάνη.
Στη Γερμανία υπάρχει το Weiberfastnacht, το λεγόμενο καρναβάλι των γυναικών ή κόψιμο της γραβάτας. Σύμφωνα με τα έθιμα της χώρας, οι άνδρες, ανεξαρτήτως θέσεως και αξιώματος, που φορούν γραβάτα, πρέπει να υποταχθούν στην εξουσία των γυναικών, οι οποίες αναλαμβάνουν να την ψαλιδίσουν.
Τέλος, στην Ισπανία έχουν την Jueves Lardero (Μεγάλη Πέμπτη), όπου το ρίχνουν έξω κυρίως με καυτερά λουκάνικα, ενώ ανάλογα έθιμα συναντάμε και σε άλλα κράτη με χριστιανικούς πληθυσμούς, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.