Ο σωτήριος ρόλος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) για τους Έλληνες Εβραίους κατά τη διάρκεια της κατοχής αναδείχθηκε σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο στα Ιωάννινα, στο οποίο, διακεκριμένοι επιστήμονες ανέλυσαν και παρέθεσαν τα αποτελέσματα της ιστορικής έρευνας για την παρουσία και τη ζωή των εβραϊκών κοινοτήτων, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα.
Ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός αποκάλυψε πτυχές της σχέσης των Εβραίων με το ΕΑΜ και μίλησε για το «σωτήριο χέρι» που τους δόθηκε σε πολλές περιπτώσεις από την Αντίσταση.
Στην ομιλία του, ο κ. Χανδρινός επεσήμανε πως η στάση του αντιστασιακού κόσμου απέναντι στους Εβραίους δεν ήταν πάντοτε δεδομένη, ευνοϊκή ή άνευ όρων. Στην ελληνική περίπτωση, όπως ανέφερε, το ζήτημα διαπλέκεται με τη δίνη των πολιτικών αναταραχών και της εμφυλιοπολεμικής πόλωσης που αποσιώπησε σε μεγάλο βαθμό τη διαπλοκή ελληνικού εβραϊσμού και αντίστασης, εξορίζοντάς την στο περιθώριο της βιβλιογραφίας.
Ο ιστορικός σημείωσε ότι το «σωτήριο χέρι» της Αντίστασης έπιασαν πρώτοι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, ανέφερε πως για τους ίδιους λόγους, για τους οποίους παντού «η ιδέα της φυλάκισης είναι παντού συνδεδεμένη με την ιδέα της απόδρασης η της εξέγερσης» από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 1943, άνδρες και γυναίκες εγκατέλειπαν ατομικά ή σε μικρές ομάδες τη γκετοποιημένη πόλη και κατευθύνονταν με τη βοήθεια των συνδέσμων του ΕΑΜ στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές της κεντρικής και της δυτικής Μακεδονίας.
Όπως υπογράμμισε ο κ. Χανδρινός, αποκορύφωμα των πρωτοβουλιών του ΕΑΜ ήταν να προστατεύσει την πιο στοχοποιημένη ομάδα του ελληνικού πληθυσμού. «Ήταν το εντυπωσιακό δίκτυο διαφυγής που συνέδεε της ανατολικές ακτές της Εύβοιας με τα τουρκικά παράλια» σημείωσε. Εκεί, άνοιξε μία σωτήρια πύλη διαφυγής στη Μέση Ανατολή, από την οποία διήλθαν, σύμφωνα με έναν ανεπιβεβαίωτο αριθμό, 2.000-3.000 Εβραίοι, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες της Εαμικής ηγεσίας του 7ου συντάγματος Εύβοιας του ΕΛΑΣ, της Χαργκάνα, των Βρετανών και του Εβραϊκού Πρακτορείου στην Κωνσταντινούπολη. Οι περισσότερες εβραϊκές οικογένειες της Χαλκίδας και μεγάλος αριθμός από άλλες περιοχές διασώθηκαν ολόκληρες ή κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, μεταβαίνοντας στα τουρκικά παράλια.
Το 1989, ο Σωτήρης Παπαστρατής, στέλεχος της Νομαρχιακής Επιτροπής Εύβοιας του ΕΑΜ και προσωπικά υπεύθυνος για την ασφάλεια των αποστολών, γινόταν ο 51ος Έλληνας που λάμβανε τη διάκριση του «Δικαίου ανάμεσα στα Έθνη».
Σκισμένες σελίδες «μικρών ηρωισμών και αλληλεγγύης αποτελούν πολλές ξεχασμένες τοποθεσίες στον ελληνικό χάρτη, όπου οι καταδιωκόμενοι Εβραίοι, με τη βοήθεια των κατοίκων τους βρήκαν ασφάλεια ή φιλοξενία ή μοιράστηκαν λιγοστά τρόφιμα και φάρμακα με αντάρτες του ΕΛΑΣ». Τέτοιες περιοχές είναι η Βελάουστα, η Χούνη, ο Αι-Βλάσης, ο Ψηλόβραχος, η Τατάρνα του Μαστρογιάννη Αγράφων, το Τσαγέζι, σημερινό Στόμιο Λάρισας, η Στενή, το Βασιλικό και τα Στρόπωνα της Εύβοιας.
Πηγή: real.gr