Στην Ελλάδα μάχονται καθημερινά δύο «Θεότητες»: Η Ωρα η Κακιά και ο Από Μηχανής Θεός. Η Ωρα η Κακιά θέλει να μας σκοτώσει και ο Από Μηχανής Θεός μας σώζει.
Του Γρηγόρη Νικολόπουλου
Φυσικά, αν ακολουθούσαμε τους κανονισμούς, τις διαδικασίες και τα πρωτόκολλα, ούτε η Ωρα η Κακιά θα προκαλούσε τόσα δράματα, ούτε ο Από Μηχανής Θεός θα είχε εξαντληθεί από τον φόρτο εργασίας
Στην περίπτωση της σύγκρουσης των τρένων κανένα πρωτόκολλο και καμία διαδικασία δεν ακολουθήθηκαν. Υπήρχε μόνο ένας σταθμάρχης, αντί για τρεις που προβλέπει ο κανονισμός, η επικοινωνία σταθμάρχη και μηχανοδηγού δεν έγινε με βάση τους κανόνες ασφαλείας, κανένας άλλος σταθμάρχης ή ελεγκτής δεν παρακολουθούσε τις συνομιλίες για να δει αν γίνεται λάθος και να παρέμβει, ο σταθμάρχης κακώς είχε αυτή τη θέση ευθύνης διότι ήταν ακατάλληλος και το ήξεραν όλοι, και πολλά άλλα κατά πάσα πιθανότητα, που θα αποκαλυφθούν από την ανάκριση και τις έρευνες.
Εκτοτε ασχολούμαστε με το «τις πταίει». Λοιπόν, έχουμε δύο επίπεδα ευθύνης: Το ένα είναι ποιος έχει την ευθύνη του δυστυχήματος και το δεύτερο ποιος έχει την ευθύνη για την άθλια κατάσταση του ΟΣΕ. Την πολιτική ευθύνη για το δυστύχημα την έχει η κυβέρνηση. Και αυτό διότι το δυστύχημα έγινε στη θητεία της και επειδή επί τέσσερα χρόνια δεν κατάφερε να διορθώσει την κατάσταση του ΟΣΕ.
Για την άθλια κατάσταση του ΟΣΕ την πολιτική ευθύνη την έχουν όλες οι κυβερνήσεις που δεν διόρθωσαν, τίποτα, επί δεκαετίες. Την έχει το σύνολο του πολιτικού κόσμου και αυτοί που κυβέρνησαν και δεν εξυγίαναν τον Οργανισμό και αυτοί που δεν κυβέρνησαν και εμπόδιζαν με κάθε τρόπο την εξυγίανσή του.
Αυτά ως προς την πολιτική ευθύνη.
Την ευθύνη του δυστυχήματος την έχουν όσοι δεν ακολούθησαν τα πρωτόκολλα και όσοι τους επέτρεψαν να μην τα ακολουθήσουν. Από τον μοιραίο σταθμάρχη και τους προϊσταμένους του μέχρι την κορυφή της διοίκησης. Η διοίκηση ήταν ανίκανη να εξασφαλίσει την τήρηση των κανονισμών και των πρωτοκόλλων, οι εργαζόμενοι που βρίσκονταν σε θέση ευθύνης ήταν ακατάλληλοι και δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους και καταλήξαμε στην τραγωδία.
Δυστυχώς, όμως, και στην περίπτωση του ΟΣΕ αλλά και σε άλλες περιπτώσεις τραγωδιών, η αιτία κρύβεται και στον μαζικό παραλογισμό που επικρατεί στο πολιτικό προσωπικό, τη δημόσια διοίκηση, τον δημόσιο τομέα, ενδεχομένως και στον ιδιωτικό.
Στην περίπτωση των τρένων ο παραλογισμός είναι ότι δεν μπορούν ένας Οργανισμός και μια εταιρεία με συνολικό προσωπικό 2.200 ατόμων (ο ΟΣΕ έχει 840 μόνιμους υπαλλήλους και 160 με μπλοκάκι και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ 1.200), καθώς και οι κατά καιρούς πολιτικοί τους προϊστάμενοι, να διασφαλίσουν την ασφαλή λειτουργία των σιδηροδρόμων σε μια χώρα με το ελάχιστο σιδηροδρομικό δίκτυο και τα ελάχιστα δρομολόγια.
Την ώρα που έγινε το δυστύχημα πάνω στον άξονα Αθήνα -Θεσσαλονίκη ήταν μόνο 7 τρένα. Τα δύο τράκαραν. Συνολικά στην ευθεία Αθήνα – Θεσσαλονίκη (500 χιλιόμετρα, περίπου) πραγματοποιούνται καθημερινά μόνο 34 ζευγάρια (πήγαινε – έλα) δρομολογίων. Και ο μέγιστος αριθμός ταυτόχρονων δρομολογίων είναι 23 δρομολόγια καθημερινά.
Αυτό είναι όλο κι όλο το σιδηροδρομικό μεταφορικό έργο. Πέραν του ότι μας κοστίζει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, πέραν του ότι μας έχει κοστίσει δεκάδες δισ. ευρώ τις τελευταίες δεκαετίες, πέραν του ότι δεν χρησιμοποιούν τρένο παρά ελάχιστοι άνθρωποι (ο δείκτης επιβατών/χιλιόμετρα/πληθυσμό είναι 0,6, δηλαδή ο χαμηλότερος της Ευρώπης), είμαστε και εντελώς ανίκανοι να διαχειριστούμε αυτό το ελάχιστο σιδηροδρομικό έργο.
Για το δυστύχημα δεν φταίει το ότι δεν υπήρχαν ηλεκτρονικά μέσα. Φταίει ότι δεν ακολουθήθηκαν τα πρωτόκολλα ασφαλείας, παρόλο που όλοι γνώριζαν ότι δεν υπάρχουν ηλεκτρονικά μέσα. Απόδειξη αυτού είναι ότι επί αιώνες στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Ευρώπης, που έχει εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα, κινούνται διαρκώς, ταυτόχρονα, χιλιάδες τρένα με ασφάλεια, επειδή τηρούνται τα πρωτόκολλα ασφαλείας και οι διαδικασίες. Δεν υπήρχαν όλους αυτούς τους αιώνες τα ηλεκτρονικά μέσα, αλλά τα τρένα κινούνταν ασταμάτητα με ασφάλεια που εξασφαλίζεται από τα πρωτόκολλα και τις διαδικασίες.
Δυστυχώς, εμείς εδώ δεν «γουστάρουμε» τους κανόνες και τα πρωτόκολλα. Δεν τα τηρούμε και γι’ αυτό βιώνουμε κάθε τόσο τη μάχη μεταξύ της Ωρας της Κακιάς και του Από Μηχανής Θεού.
Δυστυχώς, στην περίπτωση των Τεμπών σκοτώθηκαν όλα αυτά τα νέα παιδιά επειδή δεν τηρήθηκαν τα πρωτόκολλα ασφαλείας και οι διαδικασίες και επειδή στη θέση του σταθμάρχη, ένα πλήθος ανίκανων προϊσταμένων είχε τοποθετήσει έναν εντελώς ακατάλληλο άνθρωπο.