Έχουν περάσει ημέρες από τότε και μου είναι αδύνατο να κατανοήσω αυτά που συνέβησαν για 48 ώρες στη χώρα, την περασμένη Πέμπτη και την Παρασκευή. Από το 2007, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, είχε η Αττική να δει τέτοιο μποτιλιάρισμα. Οι Αθηναίοι ψώνιζαν σαν να μην υπάρχει αύριο. Αποχαιρετιστήρια πάρτι, συγκεντρώσεις στις πλατείες, καλέσματα στα σπίτια, αγκαλιές και φιλιά στους δρόμους με δάκρυα, λες και έφευγαν μετανάστες. Και μετά την πρώτη μέρα εφαρμογής του lockdown, άρχισαν τα ερωτήματα: πότε τελειώνει αυτή η περιπέτεια και πότε θα αρθούν οι απαγορεύσεις.
Για να αντέξουμε αυτόν τον βαρύ και δύσκολο χειμώνα και να οργανώσει ο καθένας τη ζωή του όπως μπορεί μέσα στο σπίτι, καλό είναι να ακούσει και να πιστέψει την πικρή αλήθεια, που λέει ότι τα πράγματα θα πάνε χειρότερα πριν πάνε καλύτερα. Μην περιμένουμε ότι σε τρεις εβδομάδες θα βγούμε στους δρόμους και θα ακολουθήσει ένας ξέφρενος εορταστικός μήνας. Τα μέτρα θα παραταθούν πέραν των τριών εβδομάδων που ορίζει η αρχική απόφαση. ?εν πατάς ένα κουμπί και αλλάζει το τοπίο. Η αύξηση των κρουσμάτων ήταν γεωμετρική μέσα σε 10 ημέρες, αλλά στη μείωση δεν λειτουργεί ο ίδιος μαθηματικός τύπος. Το ξεσάλωμα και μόνο του 48ώρου πριν η χώρα κατεβάσει τα ρολά ενδέχεται να καθυστερήσει τουλάχιστον για μία εβδομάδα την άρση των μέτρων.
Γιατί ό,τι συμβαίνει χρειάζεται ένα διάστημα για να αποτυπωθεί στους αριθμούς. Και επειδή άλλοι τα έζησαν πριν από εμάς, μην ξεχνάμε ότι η Τσεχία, μια χώρα με πληθυσμό παρόμοιο της Ελλάδας, μπήκε σε lockdown στις 22 Οκτωβρίου, όταν τα ημερήσια επιβεβαιωμένα κρούσματα ξεπέρασαν τα 12.000, και 15 ημέρες μετά είχε 13.229 νέα κρούσματα και 197 νεκρούς. Ο περιορισμός της διασποράς του ιού στον πληθυσμό είναι δύσκολο πράγμα και χρονοβόρο. Την πρώτη φορά εμάς μας πήρε 50 ημέρες να την περιορίσουμε αρκετά, ώστε να μπορούμε να ανοίξουμε δειλά-δειλά. Τώρα ξέρουμε περισσότερα, μπορεί να μη χρειαστεί τόσο, αλλά οι τρεις εβδομάδες που λένε είναι εξαιρετικά φιλόδοξο σενάριο και δεν βοηθά στην προσαρμογή του νέου τρόπου ζωής.
Όπως δεν βοηθά ο ενθουσιασμός των ειδικών για την παγκόσμια προσπάθεια δημιουργίας εμβολίου σύντομα. Αλλά δημιουργεί προσδοκίες που δεν βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε πόσο μακρά θα είναι η περιπέτεια. Βλέποντας όσα ενθουσιώδη γράφονται για το εμβόλιο, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι από στιγμή σε στιγμή θα μας τσιμπήσει μια βελόνα και θα είμαστε όλοι ασφαλείς ώστε να πάμε σε γλέντια. Αυτό που προσπαθούν να πετύχουν ερευνητικά κέντρα και φαρμακευτικές εταιρείες είναι κάτι το πρωτοφανές στην παγκόσμια ιστορία.
Το θαύμα δεν έχει συμβεί ακόμα. Δεν ξέρουμε πότε θα επιβεβαιωθούν η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα ενός ή περισσότερων από αυτά τα εμβόλια που δοκιμάζονται τώρα. Και αν και όταν συμβεί αυτό, κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον, δεν θα έχουμε τελειώσει. Γιατί μετά θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να παρασκευαστούν το συντομότερο αρκετές δόσεις για όλο τον πληθυσμό του πλανήτη, κάτι που επίσης δεν έχει ξαναγίνει ποτέ. Και ούτε τότε τελειώσαμε, καθώς μετά θα πρέπει να σχεδιαστούν και να λειτουργήσουν άψογα εφοδιαστικές αλυσίδες που θα φέρουν απρόσκοπτα και γρήγορα τις δόσεις αυτές σε όλο τον κόσμο.
Ως προς το επίμονο ερώτημα αν θα υπάρξουν κι άλλα lockdown, η απάντηση είναι «σίγουρα ναι». Ο ιός αυτός δεν εξαφανίζεται. Κυκλοφορεί πια στις κοινωνίες μας και, απ’ ότι αποδεικνύεται, όσο τον αφήνεις, τόσο γρηγορότερα μεταδίδεται. Αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο να το χωνέψουμε όλοι μας. Όχι μόνο επειδή είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς στ’ αλήθεια τι σημαίνει «εκθετική αύξηση», αλλά και επειδή, όταν μια στρεσογόνος κατάσταση διαρκεί για πολύ καιρό, τείνει να πυροδοτεί την άρνηση σε αυτό που συμβαίνει.
Για παράδειγμα, τώρα που μιλάμε, δεν υπάρχει ούτε καλύβα ξενοίκιαστη για τις γιορτές στους γνωστούς χειμερινούς προορισμούς, με πρώτο την Αράχωβα . Θα ήταν πολύ ωραίο όνειρο για να βγει αληθινό δεκάδες χιλιάδες Έλληνες να… πάρουν τα βουνά για 15 ημέρες και να αιμοδοτήσουν την τοπική οικονομία – ανάμεσά τους πολλοί πλούσιοι που άλλα χρόνια γιόρταζαν στην Ελβετία και στη βόρεια Γαλλία. Την ίδια ώρα, συνέδρια και εκδηλώσεις προγραμματίζονται για την άνοιξη, ενώ οι κρατήσεις για τους καλοκαιρινούς προορισμούς ήδη πλησιάζουν σε πληρότητα το 60% – αρκετές είναι με προκαταβολές από το περασμένο καλοκαίρι. Οι ψυχολογικές άμυνες είναι καλό πράγμα, γιατί η ελπίδα πεθαίνει τελευταία και μακάρι μέχρι τότε να έχει βρεθεί μια αποτελεσματική θεραπεία πριν από το εμβόλιο. Τώρα, όμως, ο ορίζοντας είναι γκρίζος και η ορατότητα μηδενική.
Εδώ και οκτώ μήνες παρακολουθούμε κάθε μέρα πώς εξαπλώνεται αυτό το πράγμα, πώς πλήττει τις διάφορες χώρες, πού καλπάζει, πού υποχωρεί για λίγο και επιστρέφει. Είμαστε σε καλύτερη θέση από τους άλλους Ευρωπαίους, αλλά πλέον δεν είμαστε η λύση του προβλήματος, όπως τον Απρίλιο. Είναι σημαντικό να είσαι καλύτερα από τη Γαλλία και τη Βρετανία, χώρες κολοσσούς. Αυτό τι σημαίνει: χάνεις λιγότερους ανθρώπους καθημερινά. Η κάθε ζωή, όμως, είναι μοναδική και δεν επιστρέφει. Όταν, μάλιστα, χαθεί λόγω έλλειψης Μονάδων Εντατικής Θεραπείας ή κάποιας άλλης δυσλειτουργίας του κράτους, αυτό αποκτά ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Μακάρι να μην τις ζήσουμε ποτέ.