ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΨΗ που λέει ότι η Novartis εξαφάνισε από την επικαιρότητα το Σκοπιανό, εγώ θα επιμείνω. Γιατί το πρόβλημα είναι εδώ και θα αναζωπυρωθεί, είτε θέλουμε είτε όχι, σύντομα και επιτακτικά σε αυτή ή την επόμενη κυβέρνηση από τους ισχυρούς συμμάχους μας, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ.
Μια μικρή ιστορία: Οταν η Ντόρα Μπακογιάννη ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Καραμανλή, κάλεσε στο γραφείο της ένα έμπειρο στέλεχος του υπουργείου να την ενημερώσει για τη φάση που βρίσκεται το κάθε θέμα χωριστά. Οταν ο διπλωμάτης έφτασε στο Σκοπιανό τής είπε: «Κυρία υπουργέ, η υπόθεση των Σκοπίων είναι το μόνο θέμα εσωτερικής πολιτικής που διαχειρίζεται το υπουργείο, το οποίο μόλις αναλάβατε».Αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια. Και γι’ αυτό από τη διπλωματική αντιπροσωπεία μας δεν πρόκειται να λυθεί ποτέ το επίμαχο ζήτημα που ταλαιπωρεί τη χώρα επί 25 έτη. Μπορεί να λυθεί μόνο από τις ηγεσίες των κομμάτων. Αν είχε κατανοήσει αυτό ο Αλέξης Τσίπρας και πολύ περισσότερο αν το είχε πιστέψει, δεν θα έκανε τους ίδιους χειρισμούς. Με μυστική διπλωματία από τον Νίκο Κοτζιά, ακόμη και αν ήταν ο άσος αυτής της τέχνης, πάλι η διαπραγμάτευση θα κατέληγε σε αδιέξοδο.
ΤΑ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΑ της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας δεν αφήνουν περιθώρια για παρερμηνείες. Τελικά, δεν ήταν δύο μαζώξεις ακροδεξιών εθνικιστών, αλλά μεγάλες συγκεντρώσεις συναισθηματικά φορτισμένες που καμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να τις προσπεράσει. Οι γραφικότητες, οι υπερβολές και η επίδειξη ισχύος των ακραίων δεν μπορούν ούτε να τις αμαυρώσουν ούτε να ακυρώσουν την ουσία του μηνύματος που έστειλαν.
«Μα, γιατί ξαφνικά τόσος χαμός με τα Σκόπια;», αναρωτιούνται έκπληκτοι σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες και Βερολίνο, που και πάλι έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους για την Αθήνα. Ηταν σίγουροι αυτή τη φορά ότι αν η κυβέρνηση θέλει τη λύση και εξασφαλίσει 151 βουλευτές, πάει και τελείωσε. Κρίμα τα λεφτά που διαθέτουν για τόσους διπλωμάτες, παρατηρητές, παρατρεχάμενους και πράκτορες που συνωστίζονται στα ακριβά καφέ των πολυτελών ξενοδοχείων της Αθήνας, για να «ρεπορτάρουν» τις εκτιμήσεις τους για τις συμπεριφορές των Ελλήνων. Ποτέ δεν πέφτουν μέσα. Οπως δεν έπεσαν μέσα το καλοκαίρι του 2015, σε εκείνο το επικίνδυνο δημοψήφισμα. Δεν περνούσε από το μυαλό τους ότι οι Ελληνες θα ψήφιζαν αυτοκαταστροφικά, με το ενδεχόμενο να κλείσουν πίσω τους την πόρτα της Ευρώπης και να οδηγηθούν σε πολυετή βαλκανική εξαθλίωση με μια δραχμή χωρίς αξία. Και όμως, ο θυμός κυριάρχησε της λογικής με το συντριπτικό ποσοστό του 60%. Ασχετα αν ο πρωθυπουργός βάφτισε σε μια νύχτα -ευτυχώς- το ψάρι κρέας, μετέτρεψε το «όχι» σε «ναι», είτε γιατί τρόμαξε με την επερχόμενη καταστροφή, είτε γιατί εκβιάστηκε, είτε γιατί φοβήθηκε.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΒΓΗΚΑΝ στον δρόμο μόνο για το όνομα των Σκοπίων. Αυτή ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Ενα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας νιώθει θυμό και ταπείνωση. Αισθάνεται ότι διαρκώς χάνει μάχες. Στα εθνικά θέματα επί δεκαετίες σκύβει το κεφάλι, ενώ από το 2009 και μετά βλέπει να γκρεμίζονται γύρω του όσα θεωρούσε σταθερή αξία. Σύνταξη, κοινωνική ασφάλιση, μέλλον των παιδιών μετά τις σπουδές και ιδιοκτησία.
Τα συλλαλητήρια ήταν έκφραση αγανάκτησης εφ’ όλης της ύλης, που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει όταν ο πρωθυπουργός άνοιξε το Σκοπιανό για να ενισχύσει το ηγετικό του προφίλ και να διχάσει την αντιπολίτευση. Τώρα διχάζεται η κοινωνία και γι’ αυτό είναι αδύνατο να βρεθεί λύση στο εθνικό ζήτημα αυτή την ώρα.
ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΟΥΜΕ από την αρχή λοιπόν. Το ζήτημα των Σκοπίων αποτελεί μια εκκρεμότητα που μπορεί και πρέπει να κλείσει. Η ηγεσία της χώρας, όμως, είναι παγιδευμένη επί χρόνια στη ρητορική της και στη φρενίτιδα που η ίδια καλλιέργησε. Χάθηκαν πολύτιμο στρατηγικό κεφάλαιο και σημαντικές ευκαιρίες για λύσεις που θα μας επέτρεπαν να έχουμε τον μικρό βόρειο γείτονα ως «δορυφόρο».
Το γεγονός ότι για πρώτη φορά υπάρχει μια φιλοευρωπαϊκή, μετριοπαθής κυβέρνηση στα Σκόπια δημιουργεί ενδεχομένως τις προϋποθέσεις για μια έντιμη λύση. Οι Αμερικανοί και κυρίως οι Ευρωπαίοι -παρότι πιστεύουμε το αντίθετο-θέλουν οπωσδήποτε λύση του θέματος. Η καγκελάριος Μέρκελ αναφέρεται πάντοτε στο ζήτημα αυτό στο τέλος των συναντήσεων με Ελληνες αξιωματούχους.
Η νέα προσπάθεια για λύση, όμως, κακοφόρμισε σαν παλιά πληγή. Εγινε περισσότερο από ποτέ κυρίαρχο ζήτημα εσωτερικής πολιτικής. Από τη μια οι «προδότες» και από την άλλη οι «πατριδοκάπηλοι».
Ο Αλέξης Τσίπρας μόνος του δεν μπορεί να αλλάξει τη βούληση της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Ετσι όλα δείχνουν ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο για να φτάσουμε στη συμφωνία.
ΤΩΡΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΙΩΠΗ. Ετσι κι αλλιώς, μπήκαμε στον αστερισμό των σκανδάλων. Φεύγουν προσωρινά οι προβολείς από το Σκοπιανό και δίνεται η δυνατότητα για δεύτερες σκέψεις, σε όλους, πιο ώριμες. Μόλις παγώσει το συναίσθημα και εκτονωθεί ο θυμός, θα είναι η σωστή στιγμή να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Αν δεν καταφέρουν οι αρχηγοί να βρουν ένα κοινό αφήγημα εξωτερικής πολιτικής και να πείσουν τον λαό με τα ίδια επιχειρήματα ότι η λύση είναι προς το συμφέρον του, θα πέσουμε σε τοίχο ξανά με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ενας ακόμη κύκλος πολιτικής σύγκρουσης με αυτούς τους όρους θα οδηγήσει σε έναν νέο εθνικό διχασμό και σε πλήρη απορρύθμιση την ήδη κατακερματισμένη κοινωνία.
To άρθρο του Γ. Πολίτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Realnews την Κυριακή, 11 Φεβρουαρίου 2018.