ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ στην Ελλάδα γνώριζαν πριν από την κρίση τη δύναμη της Ιταλίας στην Ευρώπη, οικονομικά και πολιτικά. Κάθε φορά που μιλάμε για τη γειτονική χώρα έχουμε μια απλοϊκή ερμηνεία που κρύβεται πίσω από την έκφραση «ούνα φάτσα, ούνα ράτσα».Χωρίς αμφιβολία, με κάποιες περιοχές του Νότου οι ομοιότητες με την Ελλάδα είναι μοναδικές. Αποτυπώνονται με τον πιο εξαιρετικό τρόπο σε μία ξεκαρδιστική κωμωδία που έσπασε τα ταμεία στα ιταλικά σινεμά, αλλά και τα ελληνικά το περασμένο καλοκαίρι. Είναι η καλύτερη -εμπορικά τουλάχιστον- ιταλική ταινία των τελευταίων ετών με τον τίτλο «Πού πάω, Θεέ μου;» και περιγράφει με έναν τρόπο ανατρεπτικό το ρουσφετολογικό σύστημα στο Δημόσιο, τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, την απίστευτη γραφειοκρατία και την τεμπελιά των δημοσίων υπαλλήλων.
ΑΥΤΗ ΟΜΩΣ είναι η μία πλευρά του φεγγαριού. Η Ιταλία είναι μια πολύ μεγάλη χώρα, με σπουδαία βιομηχανία. Ο ιταλικός Βορράς είναι πρότυπο οργάνωσης και παραγωγικότητας για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Η Ιταλία είναι η παγκόσμια πρωταθλήτρια της μόδας, ενώ οι τουρίστες που την επισκέπτονται κάθε χρόνο, από Ανατολή και Δύση, σπάνε αριθμητικά το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Το συνάλλαγμα μόνο που ρέει σε Ρώμη, Φλωρεντία και Βενετία είναι αμύθητο. Έτσι, κάθε φορά που συγκρινόμαστε με την Ιταλία, ισχύει το «βάζει η κοσκινού τον άντρα της με τους πραματευτάδες». Οι οικονομίες των δύο χωρών δεν έχουν καμία σχέση. Η Ιταλία μπορεί να μεγαλουργήσει και χωρίς ευρώ, ενώ η Ελλάδα σε ελάχιστο χρόνο εάν χάσει το ισχυρό νόμισμα, στην κατάσταση που είναι σήμερα, θα πεθάνει από ασφυξία. Θα πείτε, είναι καλύτερο για την Ιταλία να φύγει από την ευρωζώνη; Προφανώς όχι. Στο τέλος της ημέρας, όμως, δεν είναι μια χώρα που θα πάει χαμένη και θα οδηγηθεί στη φτώχεια και στην εξαθλίωση. Επισήμως, η Ιταλία θεωρείται η τρίτη οικονομική δύναμη της Ευρώπης. Αυτοί που γνωρίζουν, όμως, λένε ότι στην πράξη είναι δεύτερη, γιατί στον Νότο που ελέγχει ακόμη η μαφία, δεν μπορεί το κράτος να καταγράψει το «μαύρο» χρήμα που διακινούν οι παλιοί και νέοι Κορλεόνε. Η αποχώρησή της σε κάθε περίπτωση από την ευρωζώνη θα είναι τεράστιο πλήγμα για τη Γερμανία και τους δορυφόρους της.
ΠΡΙΝ ΑΠΟ έξι χρόνια, στην αρχή της μεγάλης κρίσης, άκουγα έναν σημαντικό πολιτικό ο όποιος χρημάτισε 2 φορές πρωθυπουργός και 8 φορές υπουργός της Ιταλίας, τον Τζουλιάνο Αμάτο, να αναπτύσσει τη «θεωρία της αγκινάρας». Είναι ένας από τους σχεδιαστές του ευρώ και ο άνθρωπος που έβαλε την Ιταλία στο σκληρό νόμισμα. Έλεγε λοιπόν πως όταν μια χώρα φύγει από το ευρώ, αυτή θα είναι η αρχή του τέλους της ευρωζώνης. Γιατί όταν φύγει το πρώτο φύλλο της αγκινάρας, κιτρινίζει και το επόμενο, άρα σύντομα πρέπει να φύγει κι αυτό. Έτσι σε λίγο χρόνο μένει μόνο το κοτσάνι, που σημαίνει επιστροφή στα εθνικά νομίσματα. Επιστροφή δηλαδή στο θλιβερό παρελθόν της Ευρώπης που την ταλαιπωρούσε αιώνες, μέχρι να βρει μια κοινή πορεία.
ΤΩΡΑ ΠΟΥ ο κόμπος έφτασε στο χτένι και όλα μοιάζουν να είναι μαύρα, οι οραματιστές της μεγάλης ιδέας σε όλον τον δυτικό κόσμο είναι πιο αισιόδοξοι. Αυτό ακούγεται παράλογο. Οι οικονομολόγοι δεν το συμμερίζονται, γιατί είναι σε αντίθεση με την πραγματικότητα που ζούμε. Όλα τα θέματα, όμως, δεν είναι μόνο οικονομικά. Αντίθετα, είναι πρώτα πολιτικά και γεωπολιτικά. Η πολιτική λογική λέει ότι η πανίσχυρη Γερμανία δεν θα πάρει την ευθύνη να οδηγήσει για τρίτη φορά μέσα σε 100 χρόνια την Ευρώπη στο χάος. Αυτή τη φορά όχι με τα όπλα, αλλά με τη δύναμη του πλούτου που διαθέτει. Αν η Ιταλία μετά το σημερινό δημοψήφισμα μπει στην περιπέτεια της εξόδου από την ευρωζώνη, οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες. Θα ακολουθήσει η Ισπανία -η Ελλάδα είναι αυτονόητο ότι δεν θα αντέξει- και το τσουνάμι θα σκάσει στο Παρίσι. Πρόκειται για τεκτονικό σεισμό. Μεγάλη ανατροπή. Η Γερμανία θα δει τότε τα πλεονάσματα, για τα οποία πανηγυρίζει σήμερα και αισθάνεται ασφαλής με αυτά, να γίνονται ο βραχνάς της. Υπάρχουν, ευτυχώς, νοήμονες και στην Ευρώπη, και στις ΗΠΑ που έχουν και τη δύναμη, και τη θέληση να αποτρέψουν αυτή την εξέλιξη. Πώς αποτρέπεται; Όπως ακριβώς το έκανε ο Ομπάμα. Με την περίφημη ποσοτική χαλάρωση του νομίσματος και την έκδοση ευρωομολόγου. Η καραμέλα που πιπιλάνε χρόνια οι Γερμανοί ότι πρώτα στον Νότο θα γίνουν όλες οι μεταρρυθμίσεις και μετά όλα τα άλλα, κάπου εδώ πρέπει να τελειώνει, γιατί γίνεται μπούμερανγκ. Οι μεγάλες και αποτελεσματικές αλλαγές σε εργασιακές σχέσεις, ασφαλιστικό και δημόσια διοίκηση γίνονται ανώδυνα όταν οι χώρες βρίσκονται σε ανηφόρα και όχι σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
To άρθρο του Γ. Πολίτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Realnews την Κυριακή, 04 Δεκεμβρίου 2016.