Κάπνισμα: μήπως φταίει το κοινωνικό πλαίσιο;

Οι απόψεις των επιστημόνων διίστανται: Σε έρευνα της ΚΑΠΑ Research που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο σε πανελλαδικό αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.0037 ενηλίκων καπνιστών και 2.006 μη καπνιστών, τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά για την ψυχοσύνθεση των Ελλήνων καπνιστών. Στην ερώτηση πως θα περιγράφατε τον εαυτό σας, μόνο το 27,8% δήλωσε ότι καπνίζει.Στην πραγματικότητα το ποσοστό των καπνιστών είναι πολύ μεγαλύτερο, άρα εδώ προστίθεται και άλλο ένα στοιχείο της ψυχοδομής του Έλληνα καπνιστή: ντρέπεται γι’ αυτό που κάνει γιατί κατά βάθος συνειδητοποιεί ότι είναι λάθος. «Αυτό είναι ένα μάλλον αισιόδοξο στοιχείο» λέει η ψυχολόγος Μαρία Λασσιθιωτάκη. «Ο Έλληνας καπνιστής γνωρίζει βαθιά μέσα του ότι το να είναι καπνιστής δεν είναι προσόν. Όμως, δυστυχώς, όλα καθορίζονται από το κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο. Πριν από 40 χρόνια ήταν προσόν να είσαι καπνιστής. Ήταν συνδεδεμένη η μουσική μας με το τσιγάρο, ήταν συνδεδεμένη η παραγωγή μας, ως χώρα παραγωγής καπνού, τα καπνοχώρια είχαν τα σέρτικα τσιγάρα…Κανένας άλλος λαός δεν έχει συνδέσει τόσο πολύ το τσιγάρο με την ιστορία του όσο ο Έλληνας. Είχε συνδέσει το τσιγάρο με την Ιστορία του, το βαρύ ζεϊμπέκικο,για παράδειγμα, τραγουδούσε τους καημούς του, τη φτώχεια, την αδικία, είναι κομμάτι της ιστορίας του την οποία συνέδεσε με το τσιγάρο. Ο μάγκας της εποχής εκείνης ήταν ο επαναστάτης.Σήμερα δεν υπάρχουν οι ίδιες ανάγκες, άρα πρέπει να αλλάξουμε το πλαίσιο πάλι. Το πλαίσιο δημιούργησε τους καπνιστές, το ίδιο το πλαίσιο θα τους αποδομήσει».Οι Έλληνες θα αντιδράσουν αρνητικά σε μια ακόμη επιβολή μέτρων. Οι ειδικοί συμφωνούν σε ένα πράγμα: η ψυχοσύνθεση του Έλληνα δεν είναι εξουσιαστική, άλλωστε αυτό είναι αυταπόδεικτο από την Ιστορία μας, που δεν την έχουν πολλοί λαοί. Επειδή δεν είμαστε τυχαίος λαός δεν αντιδρούμε με τυχαίους τρόπους.Στον Έλληνα αυτό που μπορεί να λειτουργήσει καλά είναι μόνο το φιλότιμο. Σπάνια συναντάμε λαούς με τόσο φιλότιμο, άλλωστε σε άλλες γλώσσες δεν υπάρχει ούτε ως λέξη.

Μαρία Λασσιθιωτάκη

Ψυχολόγος