Η ψυχολογία της εκδίκησης

Η έννοια της εκδίκησης είναι τόσο παλιά όσο και η ανθρώπινη ιστορία. Ο Κώδικας του Χαμουραμπί, η παλαιότερη καταγραφή ποινικού κώδικα της Ιστορίας (1760 π.Χ.), βασίζεται στην ισχυρή πεποίθηση της εκδίκησης κατά του θύτη, στην αρχή της ανταπόδοσης των ίσων. Η εκδίκηση είναι ένα συναρπαστικό και συχνά σαγηνευτικό διαπροσωπικό γεγονός. Είναι κοινό θέμα της λαϊκής ψυχαγωγίας, αναμφίβολα γιατί πολλοί από αυτούς που έχουν αδικηθεί θα καλωσόριζαν την ευκαιρία να εκδικηθούν τους ανθρώπους που τους έβλαψαν –με την προϋπόθεση φυσικά ότι δεν θα ακολουθούσαν αντίποινα. Η αποκατάσταση της δικαιοσύνης, και η εξισορρόπηση της συναισθηματικής, οικονομικής ή σωματικής οδύνης είναι συνήθως το κίνητρο πίσω από πράξεις εκδίκησης. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, η αρχική οδύνη του θύματος ωχριά μπροστά στην οδύνη που αυτο-προκαλεί όταν αναζητά εκδίκηση, και η ισότητα που επιδιώκει ανατρέπεται ξανά. H εκδίκηση ενώ ξεκινά ως προσπάθεια επαναφοράς της ισορροπίας στη σχέση, μπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα.  Ο Κομφούκιος είπε «Πριν ξεκινήσεις ένα ταξίδι για εκδίκηση σκάψε δύο τάφους». Ο Γκάντι συμφωνούσε μαζί του:«Το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει το οφθαλμός αντί οφθαλμού, είναι να κάνει όλον τον κόσμο τυφλό».

Οι Carlsmith, Wilson & Gilbert (2008) διερεύνησαν το συναισθηματικό αντίκτυπο της εκδίκησης σε μια πειραματική συνθήκη στην οποία 48 φοιτητές πανεπιστημίου κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε ένα συνεργατικό παιχνίδι, όπου όλοι θα κέρδιζαν τα ίδια χρήματα. Όμως, ένας από αυτούς με δόλιο τρόπο κέρδισε περισσότερα εις βάρος των άλλων. Τα συμπεράσματα ήταν πως οι περισσότεροι συμμετέχοντες αν τους δινόταν η ευκαιρία θα τιμωρούσαν τον δράστη, αλλά αυτοί που το έκαναν τελικά ένιωθαν χειρότερα από αυτούς που δεν είχαν την ευκαιρία να εκδικηθούν. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι αυτό θα τους έκανε να νιώσουν καλύτερα, θα σκέφτονταν λιγότερο για το δράστη, είχε όμως το αντίθετο αποτέλεσμα –τον σκέφτονταν περισσότερο, ενώ  τα αρνητικά συναισθήματα αυξήθηκαν όταν οι άνθρωποι τιμωρούσαν οι ίδιοι τον δράστη και δεν ήταν απλά μάρτυρες στην πράξη εκδίκησης κάποιου άλλου.

Η συγχώρεση ή έστω το να αφήνει κανείς πίσω του οδυνηρές καταστάσεις είναι μια πρόκληση. Αλλά όπως λέει και ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Chuck Palahniuk  «Αυτή είναι η καλύτερη εκδίκηση: Η ευτυχία. Τίποτα δεν εξοργίζει περισσότερο τους ανθρώπους από το να βλέπουν κάποιον να έχει μια καλή ζωή.»

Σταυρούλα Ανθή

Ψυχολόγος

Διαβάστε όλο το άρθρο στο:

http://www.mypsychology.gr/h-%CF%88%CF%85%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82/

 

εκδίκησηψυχοθεραπείαψυχολογία