της Λυγερής Βικάτου
Ένα ταξίδι με αφετηρία την Κρήτη και κατάληξη την Αθήνα. Μία έκθεση. Περισσότεροι από 20.000 θεατές. Και ένας Ελ Γκρέκο που επιστρέφει, 400 χρόνια μετά τον θάνατό του, πιο επαναστάτης από ποτέ, να “σχολιάσει” την Ελλάδα του σήμερα. Ο ιδρυτής και ψυχή του Μουσείου Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου Κωστής Σχιζάκης και η εικαστικός Πέπη Χατζηδάκη μας αφηγούνται την περιπέτεια μιας έκθεσης – φόρου τιμής στον Ελ Γκρέκο, στην οποία συμμετείχαν 90 δημιουργοί!
“Τιμή στον Έλληνα” διαχρονικά, λοιπόν, “στο μεγαλείο, αλλά και στην πτώση του”, όπως θα μας πει ο κ. Σχιζάκης. Άλλωστε, ως επαναστάτης ο Ελ Γκρέκο, θα είχε ισχυρή άποψη για όσα συμβαίνουν στον κόσμο σήμερα.
Όλα ξεκίνησαν από ένα άρθρο σε τοπική εφημερίδα της Κρήτης ένα χρόνο πριν, με θέμα: “Εσείς τι θα κάνετε για τον Θεοτοκόπουλο;”.”Αισθάνθηκα υποχρεωμένος να απαντήσω”, θα πει ο κύριος Σχιζάκης, ο οποίος, όντας αρχιτέκτονας – μηχανικός ο ίδιος, δημιούργησε το Μουσείο με δική του πρωτοβουλία, χωρίς ενίσχυση ή χρηματοδότηση. ”Εμείς θα τιμήσουμε τον Γκρέκο ως μουσείο κάνοντας λάβαρα δοξαστικά”, ήταν η απάντησή του. Έβγαλε λοιπόν μια ανακοίνωση και περίμενε αντιδράσεις από εικαστικούς. Η ανταπόκριση ξεπέρασε τις προσδοκίες του. Οι προτάσεις-συμμετοχές έφτασαν τις 100, ενώ ο χώρος του μουσείου δεν μπορούσε να φιλοξενήσει πάνω από 30! Όταν βρέθηκε τελικά χώρος στο Ηράκλειο, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τη συνέχεια. Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο, η έκθεση γύρισε την Κρήτη και περισσότεροι από 20.000 θεατές -αρκετοί εκ των οποίων και τουρίστες- ήρθαν σε επαφή με το απρόσμενο αυτό εγχείρημα. Στην Αθήνα, η έκθεση ήρθε μόλις για ένα τριήμερο (19-21 Σεπτεμβρίου) στον πολυχώρο Hub, με 30 έργα. Για κάθε ένα από αυτά ο κ. Σχιζάκης έ χει κάτι να πει. Για τον δημιουργό, την έμπνευσή του, την τεχνοτροπία του.
Χειμαρρώδης, μιλάει γι’ αυτά σαν να είναι δικά του παιδιά: “Να εδώ η Μαγδαληνή, με το πέπλο και το κρανίο, το μοναδικό στοιχείο που παραμένει αναλλοίωτο στους αιώνες, χαρακτηριστικό του Θεοτοκόπουλου. Εδώ ο ιεροεξεταστής ο Γκεβάρα, με τη μορφή του Μπέικον με τα πατομπούκαλα, στο σύγχρονο περιβάλλον. Επειδή ακόμη δεν έχει φύγει. Είναι εδώ , για να σχολιάσει κατά το δοκούν το δικό του τις δικές μας πράξεις’…” Και η αφήγηση θα μπορούσε να συνεχιστεί επ’ άπειρον. Ένα περιστέρι που αποδρά από την Κρήτη για την Ισπανία , ένας Ιησούς “στην κυριολεκτική του μορφή” (“κοίτα τα δάχτυλα είναι στην τεχνοτροπία του Θεοτοκόπουλου”), έργα-ωδή στην αυτοκαταστροφικότητα και την ελπίδα, και φυσικά έργα με την μορφή του ίδιου του Θεοτοκόπουλου, άλλοτε τρομαγμένου από την παγκοσμιοπίηση, άλλοτε επιβλητικού. Ξεχωρίζω ένα με μικτή τεχνική: ο Ελ Γκρέκο σε μαύρο φόντο, λεπτομέρειες σαν ένα παλιό κέντημα με βελονάκι. “Ναι, είναι ιδαίτερο έργο. Ο δημιουργός του θέλει να κρατήσει ζωντανή την παράδοση. Οι τρύπες συμβολίζουν το παρελθόν, μοιάζει σαν στο πέρασμα του χρόνου ο σκόρος να έφαγε την εικόνα”, θα πει.
“Ο δράκος πάντα φυλάει το μύθο”, σημειώνει ο κ. Σχιζάκης. “Στο παραμύθι φυλάει πάντα κάτι το πολύτιμο, όπως π.χ. το χρυσόμαλλο δέρας”. Και ο Θεοτοκόπουλος για τις μνήμες των Κρητικών – όπως και όλων των Ελλήνων – είναι πολύτιμος…
Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου
Συλλογή Κ. Σχιζάκη
Νυμφών 3, Ηράκλειο Κρήτης Τηλ. 2810 226683 – Fax. 2810 226489
http://www.heraklionvisualarts.gr/
Φωτογραφίες από την έκθεση και πληροφορίες για τους καλλιτέχνες:
https://www.facebook.com/events/778347855544744/#!/events/778347855544744/
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο: