Ο άνθρωπος είναι ένα ον φτιαγμένο να επιδιώκει την ηδονή καθώς αυτή αποτελεί την κινητήριο δύναμη της επιβίωσής του, της δημιουργικότητάς του, της πνευματικής του ανέλιξης, της συναισθηματικής του ευρωστίας. Πίσω από κάθε κίνητρο, στην προοπτική κάθε στόχου, στον ανεξάντλητο αλτρουισμό κάθε υπερβατικής πράξης ελλοχεύει η ευχαρίστηση. Δε θα υπήρχε ο πόνος ως έννοια, ως φοβικό τεκταινόμενο μιας αδιάλλακτης τραγικής μοίρας αν δεν υπήρχε ως πρωτογενής πραγματικότητα το φαινόμενο της ηδονής, όπως κι αν αυτό εκδηλώνεται. Έτσι, η ηδονή είναι συνυφασμένη με την ίδια την ύπαρξη, την ουσία αυτής, τι γνήσια αιτιογένεια των εκφάνσεών της. Αδιαμφισβήτητα ένα άτομο μπορεί να βρει τρόπους να αντλήσει τα απαραίτητα ποσοστά αυτοϊκανοποίησης που χρειάζεται.. Τι συμβαίνει όμως όταν για λόγους συχνά ασυνείδητους, πολύπλοκους ή αδιευκρίνιστους καταλήγει να επιλέγει ένα συγκεκριμένο πεδίο απ’ όπου αντλεί τη μοναδική του ευχαρίστηση; Τότε το συγκεκριμένο πεδίο αποκτά υπέρμετρη αξία, σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα. Μετουσιώνεται στο πυρηνικό κομμάτι της καθημερινότητάς του. Αυτό μονοπωλεί τα κίνητρά του, πυροδοτεί τις αντιδράσεις του, καθοδηγεί τις σκέψεις του, υπαγορεύει τις προβολές του στο μέλλον. Καταλήγουμε λοιπόν να χαρακτηρίσουμε ως εξάρτηση το μονομανιακό αντικείμενο του πόθου μας, αγνοώντας ίσως την ευρύτερη αυθύπαρκτη υπόσταση αυτού του όρου. (…) Αν η εξάρτηση αποτελεί δυσπροσαρμοστικό παράγοντα στη ζωή μας εξαρτάται από το είδος της, το οποίο με τη σειρά του καθορίζει και τις συνέπειές της. Υπάρχει ωστόσο υγιής εξάρτηση; Όπως αναφέραμε παραπάνω η εξάρτηση εξυπηρετεί μία πρωτογενή ανθρώπινη ανάγκη κι αυτή η ανάγκη είναι η επιβίωση. Άρα, η εξάρτηση είναι απαραίτητη στη ζωή μας για να τραφούμε, να αναπαραχθούμε, να δημιουργήσουμε, να εξελιχθούμε να σχετιστούμε. Σε μία ερωτική σχέση η εξάρτηση αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να ευδοκιμήσει η ένωση των δύο ανθρώπων που βρίσκονται σε κοινωνία. Αν τα συναισθήματα του ενός δεν επηρεάζουν τη ψυχολογική κατάσταση του άλλου, αν η γνώμη του ενός δε συνυπολογίζεται από τον άλλον, αν ο καθένας ξεχωριστά δεν ανοίγει τις άμυνες του για να για να εμπλουτιστεί από τον άλλο, τότε η αλληλεπίδραση δεν ωριμάζει, η αλληλεξάρτηση δεν υφίσταται, η σχέση είναι ανύπαρκτη. Άλλωστε, υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα από τα οποία εξαρτώμεθα. Όπως, από τη φροντίδα της μητέρας όταν γεννιόμαστε, για να επιβιώσουμε, από την αγάπη της, για να αποκτήσουμε μία αληθινή ταυτότητα ως όντα, από την δύναμη του πατέρα, για να νιώσουμε ασφαλής, κτλ. Ακόμα κι αυτή η αυτονομία που κάποια στιγμή, θεωρητικά τουλάχιστον, αποκτούμε ως ενήλικες είναι τόσο πληρέστερη όσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητά μας να εξαρτηθούμε υγιώς εμπιστευόμενοι τους άλλους. Δυστυχώς, οι παρελθούσες παιδικές εμπειρίες μιας τραυματικής εξάρτησης, μας μετατρέπει σε φοβικές προσωπικότητες που είτε υιοθετούν «εξαρτητικές» συμπεριφορές είτε υπερβολικά «αντι-εξαρτητικές». Συνοψίζοντας, η εξάρτηση ως κατάσταση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή μας η δε νοσηρότητά της επηρεάζεται από το είδος της, την έντασή της και τη μονομέρειά της.
Χριστογιαννοπούλου Κατερίνα – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
e-mail : christo_k@hol.gr
Διαβάστε τη συνέχεια στο: http://e-psychology.gr/addictions/407-addiction-o-mixanismos-tis-eksartisis
